Cần lập hệ thống giám sát chất lượng, kiểm nghiệm ngay tại cơ sở trồng sầu riêng

19 giờ trướcBài gốc

Dán nhãn sầu riêng trước khi xuất khẩu. (Ảnh: Hoài Thu/TTXVN)

Sự sụt giảm của "trái cây vua" - sầu riêng - đã trở thành nguyên nhân chính kéo theo sự đi xuống của xuất khẩu toàn ngành hàng rau quả Việt Nam trong những tháng đầu năm. Ngành hàng này đang cần có giải pháp cấp bách để khắc phục những vấn đề nóng khi sắp bước vào chính vụ thu hoạch trong 3 tháng tới.

Đây là thông tin được đưa ra tại Hội thảo phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng do Báo Tiền phong tổ chức ngày 10/6.

Nguyên nhân sầu riêng nhiễm cadimi, vàng O

Ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết sau khi ký nghị định thư về xuất khẩu sầu riêng với Trung Quốc, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng của nước ta đã tăng mạnh. Năm 2023 giá trị xuất khẩu trên 2 tỷ USD, năm 2024 kim ngạch xuất khẩu đạt trên 3,2 tỷ USD chiếm tới 45-47% tổng kim ngạch xuất khẩu toàn ngành rau quả. Đối mặt với sự tăng trưởng quá nóng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có hội nghị lớn để cảnh báo về nguy cơ, rủi ro.

Chia sẻ thông tin về việc thị trường Trung Quốc cảnh báo về dư lượng cadimi vượt ngưỡng trong sầu riêng Việt Nam, ông Hiếu cho hay khi Việt Nam nhận được thông báo đầu tiên vào tháng 3/2024 từ Trung Quốc, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã tiến hành nhiều cuộc điều tra diện rộng và chuyên sâu, trong đó phát hiện một số vùng có dư lượng cadimi cao.

Theo ông Hiếu, gần đây, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đã công bố những nguyên nhân chính khiến đất nhiễm cadimi, bao gồm: Tự nhiên gồm các yếu tố về thổ nhưỡng, đất cộng với nhiều vùng canh tác không được nghỉ ngơi, khiến đất nhiễm cadimi. Nguyên nhân chủ quan là do thói quen người dân sử dụng phân bón nhiều hơn khuyến cáo.

Về vàng O, ông Hiếu chia sẻ Trung Quốc bổ sung các quy định về vàng O là do phát hiện trên sầu riêng của Thái Lan. Chất này thường được sử dụng sau thu hoạch. Vì thế để đề phòng nguy cơ từ tất cả các quốc gia nên Trung Quốc áp dụng chung cho cả Việt Nam.

Hội thảo phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng. (Ảnh: PV/Vietnam+)

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam nhấn mạnh việc nhiều lô sầu riêng của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc bị phát hiện chứa dư lượng kim loại nặng cadimi vượt ngưỡng quy định không chỉ là một cảnh báo về an toàn thực phẩm, sự cố này còn là một bài kiểm tra khắc nghiệt về năng lực quản lý chất lượng, uy tín thương hiệu và sự bền vững của hoạt động xuất khẩu nông sản chủ lực của Việt Nam. Quá trình canh tác chạy theo năng suất, thiếu kiểm soát đầu vào đã vô tình đưa chất độc vào chuỗi sản xuất.

Ông Nguyên cho rằng bên cạnh cadimi, vấn đề tồn dư chất cấm vàng O (một loại hóa chất nhuộm công nghiệp dùng để tạo màu vàng đẹp cho vỏ sầu riêng, thúc trái chín đều) cũng bị phía Trung Quốc siết chặt kiểm tra, cho thấy những lỗ hổng trong khâu sơ chế, bảo quản sau thu hoạch.

"Sự cố này đã phơi bày những điểm yếu cố hữu của một ngành hàng phát triển quá 'nóng': Thiếu kiểm soát toàn diện chuỗi cung ứng - từ vật tư đầu vào (phân bón, thuốc bảo vệ thực vật) đến quy trình canh tác tại vườn và xử lý sau thu hoạch," ông Nguyên nhấn mạnh.

Tăng cường kiểm nghiệm ngay tại cơ sở sản xuất

Tổng Thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam cho biết đối với người nông dân, việc sầu riêng chứa dư lượng kim loại nặng cadimi vượt ngưỡng quy định hay chưa vàng O tạo ra tâm lý hoang mang, lo lắng. Giá sầu riêng tại vườn cũng chịu ảnh hưởng, dù không phải lúc nào cũng giảm sâu do tính thời vụ, nhưng sự bất ổn về đầu ra là một mối đe dọa hiện hữu. Còn các doanh nghiệp rơi vào tình thế "tiến thoái lưỡng nan," phải đóng hàng theo kiểu "may rủi" và đối mặt với thua lỗ nặng nề nếu bị trả hàng do không đạt yêu cầu dư lượng.

"Để sầu riêng Việt phát triển bền vững, chúng ta cần tiến hành triển khai các giải pháp cấp bách nhằm lấy lại niềm tin của người tiêu dùng," ông Nguyên chia sẻ.

Chuyển sầu riêng lên xe để đưa về kho thu mua. (Ảnh: Hoài Thu/TTXVN)

Ông Nguyên kiến nghị cần thiết lập hệ thống giám sát chất lượng từ gốc, tăng cường khâu kiểm nghiệm tại cơ sở sản xuất sầu riêng bằng cách xây dựng các chương trình giám sát an toàn thực phẩm và kiểm dịch thực vật ngay tại vườn trồng và cơ sở đóng gói sầu riêng bằng cách mở rộng danh sách và nâng cao năng lực cho nhiều phòng xét nghiệm đủ chuẩn phủ kín các vùng trồng sầu riêng. Việc truy xuất nguồn gốc sẽ chính xác, rõ ràng khi các cơ quan chức năng Việt Nam hay Trung Quốc cần truy xuất về mã số , tồn dư chất cấm... của sầu riêng xuất khẩu.

Về lâu dài, đại diện Hiệp hội rau quả Việt Nam cho rằng cần giải pháp gỡ khó cho sản xuất và xuất khẩu: Quy hoạch vùng trồng tập trung và bền vững; siết chặt quản lý và cấp mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói; kiểm soát chặt chẽ vật tư đầu vào; thay đổi quy trình canh tác; xây dựng thương hiệu quốc gia…

Ông Phan Văn Duy, Phó Cục trưởng Cục Chất lượng, chế biến và phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết đến nay cả nước có 34 cơ sở đã được chứng nhận về kiểm nghiệm cadimi; 19 cơ sở được chứng nhận về kiểm nghiệm vàng O. Trong đó, Trung Quốc đã công nhận 24 cơ sở về Cadimi và 15 cơ sở về vàng O.

"Tuy nhiên, có 4 cơ sở bị phía Trung Quốc loại ra do có sự chênh lệch giữa kết quả kiểm nghiệm tại Việt Nam và kết quả kiểm nghiệm khi hàng hóa đến nơi. Đây là rủi ro hiện hữu. Nguyên nhân là do việc lấy mẫu kiểm nghiệm chỉ mang tính đại diện, trong khi thực tế vùng trồng rất rộng, không thể đảm bảo tuyệt đối toàn bộ sản phẩm đạt chuẩn. Do đó, chúng tôi đề nghị các địa phương và đơn vị liên quan cần phối hợp chặt chẽ hơn, đặc biệt là kiểm soát ngay từ đầu chuỗi sản xuất...," ông Duy cho hay.

Chia sẻ thêm từ góc độ của cơ quan quản lý nhà nước, ông Nguyễn Quang Hiếu cho biết hiện nay Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đang đồng hành với người dân để xử lý việc đất nhiễm chất cadimi, tuy nhiên việc này cần nhiều thời gian mới hoàn thành./.

(Vietnam+)

Nguồn VietnamPlus : https://www.vietnamplus.vn/can-lap-he-thong-giam-sat-chat-luong-kiem-nghiem-ngay-tai-co-so-trong-sau-rieng-post1043417.vnp