Khẳng định tính cách mạng của báo chí Việt Nam
Trình bày Tờ trình dự án Luật Báo chí (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, sau hơn 8 năm thi hành, một số quy định của Luật Báo chí năm 2016 đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập, chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn của hoạt động báo chí và sự phát triển của khoa học, công nghệ, truyền thông...
Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng. Ảnh: media.quochoi.vn
Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng, Dự án Luật Báo chí (sửa đổi) có 4 nhóm chính sách, gồm: Tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động báo chí (7 vấn đề); Nâng cao chất lượng người làm báo, lãnh đạo cơ quan báo chí (5 vấn đề); Thúc đẩy phát triển kinh tế báo chí (4 vấn đề); Điều chỉnh hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng.
"Dự thảo Luật tiếp tục đảm bảo quyền tự do báo chí, quyền tự do ngôn luận trên báo chí của công dân", Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng khẳng định.
Đáng chú ý, dự án Luật đề cập đến quy định nguyên tắc về mô hình hoạt động, kinh tế báo chí, mở rộng không gian hoạt động của báo chí để phát triển báo chí trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới.
Theo đó, Luật bổ sung quy định: Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính theo quy định của Chính phủ; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Bên cạnh đó, cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí.
Cùng với các quy định phát triển báo chí, dự thảo cũng bổ sung quy định quản lý chặt chẽ hoạt động báo chí, đảm bảo hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý. Theo đó, sửa đổi quy định 2 loại hình báo chí (gồm: Báo chí in, báo chí điện tử), phân định rõ loại hình báo chí in gồm Báo in và Tạp chí in; loại hình báo chí điện tử gồm Báo điện tử và Tạp chí điện tử để không gây nhầm lẫn, khắc phục bất cập của Luật Báo chí năm 2016 khi quy định Báo in gồm Báo in và Tạp chí in, Báo điện tử bao gồm Báo điện tử và Tạp chí điện tử. Kế thừa quy định 2 loại hình báo chí (báo nói, báo hình) của Luật Báo chí 2016 đã phù hợp với thực tế...
Dự thảo bổ sung quy định về hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng, phải tuân thủ quy định pháp luật về báo chí, về an ninh mạng, quy định về tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí và phù hợp với các điều ước quốc tế. Kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng là sản phẩm báo chí. Cơ quan báo chí thông báo với cơ quan quản lý nhà nước về báo chí khi mở các kênh nội dung trên không gian mạng.
Các nguồn thu mới của cơ quan báo chí, gồm thu từ bán quyền xem, nghe tác phẩm báo chí; thu từ cho phép khai thác, sử dụng tác phẩm báo chí; thu từ liên kết trong hoạt động báo chí. Thu từ cung cấp dịch vụ sự nghiệp công do cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu; thu từ người có nhu cầu đăng bài nghiên cứu khoa học để có kinh phí phản biện, hoàn thiện, nâng cao chất lượng bài viết.
Đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ một số nội hàm
Trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, về các loại hình báo chí (các khoản 3, 4, 5, 6 Điều 3), Dự thảo Luật tiếp tục xác định có 4 loại hình báo chí, đồng thời, sửa đổi tên gọi thành báo chí in, báo nói, báo hình và báo chí điện tử. Ủy ban cho rằng việc thay đổi cách gọi trên cần xem xét kỹ lưỡng để bảo đảm thống nhất với thuật ngữ chuyên ngành, mang tính phổ quát; đề nghị nghiên cứu sử dụng các khái niệm báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử để phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam và quốc tế.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày báo cáo thẩm tra. Ảnh: media.quochoi.vn
Có ý kiến đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, quy định phù hợp hơn về các loại hình báo chí, đáp ứng yêu cầu phát triển của các loại hình báo chí trong kỷ nguyên số.
Về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện (khoản 6 Điều 16), Ủy ban cơ bản thống nhất với việc bổ sung các quy định về “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện”. Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ nội hàm, tiêu chí xác định và cơ chế đặc thù tài chính của các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.
Quang cảnh phiên họp. Ảnh: media.quochoi.vn
Có ý kiến cho rằng, ngoài 6 cơ quan báo chí được xác định theo Quyết định 362/QĐ-TTg ngày 3-4-2019 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín, có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí.
Về các nội dung liên quan đến “kinh tế báo chí”, Ủy ban Văn hóa và Xã hội nhất trí với các quy định nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu, tăng thêm nguồn lực tài chính để bảo đảm và nâng cao chất lượng hoạt động như dự thảo Luật. Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, làm rõ hơn khái niệm “kinh tế báo chí” và các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí...
Minh Thúy