Bà Phạm Huyền, Phó trưởng Phòng Kiểm sát Thi hành án dân sự, Viện Kiểm sát nhân dân TP Hà Nội
Nhiều điểm mới quan trọng trong dự thảo Luật Thi hành án dân sự (THADS - sửa đổi) năm 2025 đã được thảo luận tại cuộc hội thảo ngày 4-7, do Tạp chí Dân chủ và Pháp luật (Bộ Tư pháp) tổ chức. Dự thảo luật gồm 5 chương, 98 điều; sửa đổi 66 điều, bổ sung 13 điều và bãi bỏ 44 điều, 33 khoản/điểm của luật hiện hành.
Tại hội thảo, các ý kiến đồng thuận cao với quy định về sửa đổi trình tự, thủ tục theo hướng rút ngắn thời gian, giảm thiểu chi phí, nâng cao chất lượng, hiệu quả thi hành án dân sự, coi đây là xu hướng tất yếu, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn và tinh thần cải cách tư pháp.
Tuy nhiên, luật sư Lê Hồng Nguyên, nguyên kiểm sát viên cao cấp, Viện Kiểm sát nhân dân cấp cao tại TPHCM đề xuất nên rút ngắn thời hiệu yêu cầu thi hành án, bởi thời hạn 5 năm như dự thảo (phương án 1) vẫn là quá dài, dễ dẫn đến việc tài sản biến động, gây khó khăn cho thi hành án.
Luật sư Lê Hồng Nguyên cũng đề nghị bỏ quy định bắt buộc người yêu cầu thi hành án phải nộp bản án, quyết định, vì cơ quan thi hành án đã nhận bản án từ tòa án.
Về những vụ việc chưa có điều kiện thi hành án, TS Nguyễn Thanh Thủy, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục THADS đề nghị mở rộng điều kiện miễn, giảm các khoản thu ngân sách nhà nước đối với những án không thể thi hành được, nhằm giảm bớt án tồn đọng, tránh gây bức xúc dư luận.
Trong khi đó, bà Phạm Huyền, Phó trưởng Phòng Kiểm sát THADS, Viện Kiểm sát nhân dân TP Hà Nội đề nghị bổ sung quy định rõ thời hạn trả lời của các cơ quan thi hành án cho Viện Kiểm sát khi có yêu cầu cung cấp tài liệu hoặc tự kiểm tra hồ sơ, cụ thể là trong vòng 30 ngày theo đúng Luật Tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân.
Quang cảnh hội thảo
Theo đại biểu này, cần giải thích thuật ngữ "cơ quan thi hành án dân sự" là gì và "người được giao nhiệm vụ tổ chức thi hành án" là ai để đảm bảo sự phổ cập và dễ hiểu cho người dân.
Một vấn đề khác cũng nhận được nhiều ý kiến góp ý là xã hội hóa hoạt động THADS. Dự thảo luật quy định đổi tên văn phòng thừa phát lại thành văn phòng THADS và thừa phát lại thành thừa hành viên.
Tuy nhiên, theo bà Phạm Huyền, quyền hạn của thừa hành viên gần như không khác biệt so với chấp hành viên, ngoại trừ một số nhiệm vụ không được thực hiện. Cần bổ sung các điều khoản quy định rõ ràng về nguyên tắc và đạo đức nghề nghiệp của thừa hành viên, cũng như những điều mà thừa hành viên không được làm, tương tự như quy định đối với chấp hành viên.
"Thừa hành viên được áp dụng các biện pháp bảo đảm thi hành án và cưỡng chế thi hành án, thu giữ tài sản. Vậy ai sẽ là người ra quyết định cho các thừa hành viên thực hiện nhiệm vụ này, nhất là khi tổ chức này chỉ là một doanh nghiệp tư nhân? Cần cân nhắc kỹ lưỡng về việc trao quyền năng nhà nước cho một tổ chức tư nhân; đồng thời có chế tài rõ ràng đối với trưởng văn phòng thi hành án dân sự, người chịu trách nhiệm hoàn toàn đối với các hoạt động nghiệp vụ của thừa hành viên, để tránh tình trạng vi phạm mà không có căn cứ xử lý", bà Huyền góp ý.
ANH PHƯƠNG