Cần những giải pháp mạnh để biến quy hoạch thành hiện thực

4 giờ trướcBài gốc

Điểm trông giữ xe cao tầng trên phố Nguyễn Công Hoan, Hà Nội.

Theo tính toán, đến năm 2030, thành phố Hà Nội cần gần 1.700 bãi đỗ xe công cộng, tương đương khoảng 1.800ha đất dành cho giao thông tĩnh. Thế nhưng hiện mới có khoảng 72 bãi đỗ xe chính thức đi vào hoạt động, hơn 60 bãi đang làm thủ tục đầu tư, còn lại hơn 1.500 dự án gần như “án binh bất động”.

Tỷ lệ đất dành cho bãi đỗ xe ở Hà Nội chưa đến 1% diện tích đô thị, trong khi chuẩn quốc tế yêu cầu con số này chiếm ít nhất từ 3 đến 4% diện tích đô thị. Thực tế cho thấy thành phố đang thiếu hụt tới 70–80% diện tích bãi đỗ xe công cộng so với nhu cầu.

Điểm trông giữ xe máy trên hè phố Phủ Doãn, khiến người đi bộ buộc phải đi xuống lòng đường, rất nguy hiểm.

Nguyên nhân của sự chậm trễ có nhiều, nhưng nổi bật nhất là bài toán đất đai và cơ chế đầu tư. Phần lớn vị trí quy hoạch nằm xen cài trong khu dân cư, cơ quan, đất công sở, rất khó giải phóng mặt bằng.

Các dự án bãi đỗ xe ngầm hoặc cao tầng đòi hỏi vốn đầu tư rất lớn, trong khi thời gian thu hồi chậm, mức lợi nhuận không đủ hấp dẫn nhà đầu tư.

Chính sách ưu đãi hiện hành cũng chưa tạo ra cú huých mạnh, còn quy hoạch lại thiếu chi tiết và tính khả thi.

Không ít bản đồ chỉ dừng lại ở những “chấm đỏ” trên giấy mà không chỉ ra được lộ trình cụ thể để triển khai.

Thành phố Hồ Chí Minh cũng đối mặt với tình trạng tương tự như ở Hà Nội, nhất là ở khu vực trung tâm. Tuy vậy, thành phố phía Nam đã tạm thời tháo gỡ bằng cách tận dụng quỹ đất công quanh công viên, nhà văn hóa, thậm chí một số cơ quan để làm bãi đỗ.

Cách làm này chưa giải quyết tận gốc, nhưng giúp hạn chế tình trạng phương tiện “tràn” ra lòng đường.

Bangkok(Thái Lan) xây dựng nền tảng chia sẻ bãi đỗ thông minh. Thông qua ứng dụng di động, người dân có thể biết bãi nào còn chỗ trống, đặt trước và thanh toán không dùng tiền mặt.

Bên cạnh đó, các dự án bất động sản lớn buộc phải tích hợp đủ chỗ đỗ xe theo tiêu chuẩn, giúp tăng nguồn cung bãi đỗ xe gắn liền với phát triển đô thị.

Như vậy, không chỉ xây mới các bãi đỗ xe, thành phố cần có giải pháp để người dân kết nối, chia sẻ và tối ưu hóa những bãi đỗ xe.

Vấn đề là thành phố cần một gói giải pháp tổng thể để tháo gỡ từ gốc.

Về cơ chế đất đai và tài chính, có thể áp dụng mô hình đối tác công-tư, trong đó Nhà nước đảm trách giải phóng mặt bằng, còn nhà đầu tư tập trung xây dựng và khai thác.

Một hướng khác là đấu giá đất gắn với các dự án phát triển đô thị theo mô hình TOD (phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng), biến bãi đỗ xe thành một phần trong bài toán bất động sản, thay vì chỉ là công trình hạ tầng đơn lẻ.

Song song với đó, cần có các ưu đãi rõ ràng về thuế, tiền thuê đất và tín dụng để khuyến khích doanh nghiệp tham gia.

Quy hoạch cũng cần cụ thể và minh bạch hơn. Mỗi phường, xã phải công khai danh mục các bãi đỗ, quy mô, tiến độ và phương án tiếp cận giao thông, tránh tình trạng quy hoạch chung chung không thể thực hiện. Nếu không chi tiết, bản quy hoạch sẽ mãi dừng lại ở “hình thức”.

Công nghệ cũng là chìa khóa. Hà Nội có thể triển khai hệ thống quản lý đỗ xe thông minh, kết nối điểm trông giữ xe công cộng với các điểm trông giữ xe của tư nhân, cơ quan, trung tâm thương mại để tạo nên mạng lưới chia sẻ chỗ đỗ. Việc thanh toán không dùng tiền mặt và cập nhật số chỗ trống theo thời gian thực sẽ giúp người dân thuận tiện, đồng thời minh bạch hóa quản lý và chống thất thoát phí.

Một bước đi quan trọng khác là tích hợp trạm sạc xe điện trong các bãi đỗ mới, đón đầu xu hướng chuyển đổi phương tiện.

Một điểm đỗ xe trên phố Trần Nhật Duật.

Một điểm đáng lưu ý là tận dụng không gian ngầm và khoảng trống hiện hữu. Thời gian qua, một số khu vực ở Hà Nội đã cho phép khai thác gầm cầu làm bãi đỗ xe. Giải pháp này giúp giải quyết phần nào nhu cầu cấp bách, nhưng tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ, ô nhiễm và mất an toàn giao thông. Đây chỉ nên coi là giải pháp tình thế ngắn hạn, cần được quản lý chặt chẽ về phòng cháy chữa cháy và an toàn kết cấu.

Trong dài hạn, Hà Nội không thể đi theo giải pháp tình thế này mà phải phát triển các bãi đỗ ngầm thông minh, áp dụng công nghệ xếp xe tự động như ở Tokyo (Nhật Bản), Seoul (Hàn Quốc) hay Singapore.

Đáng chú ý, một giải pháp sáng tạo là yêu cầu các tòa nhà cao tầng, dự án thương mại xây mới phải thiết kế tầng hầm có khả năng nối thông với công trình liền kề. Như vậy, thành phố có thể hình thành mạng lưới hầm liên thông, mở rộng đáng kể diện tích bãi đỗ ngầm mà không cần giải phóng mặt bằng lớn trên mặt đất.

Cách làm này đã được áp dụng thành công ở nhiều thành phố phát triển, tạo thành “siêu hầm” nối liền nhiều tòa nhà, vừa tiện lợi cho người dân, vừa tối ưu hóa quỹ đất đô thị.

Con đường phía trước của Hà Nội không dễ dàng. Nếu tiếp tục chậm trễ, quy hoạch bãi đỗ xe sẽ mãi là bản vẽ trên giấy, còn ngoài đường, phương tiện vẫn chen chúc, lòng đường và vỉa hè vẫn bị chiếm dụng.

Nếu dám mạnh tay tháo gỡ cơ chế, áp dụng công nghệ và học hỏi kinh nghiệm quốc tế, Hà Nội hoàn toàn có thể xoay chuyển cục diện. Một đô thị hiện đại không thể mãi để giao thông tĩnh là “gót chân Achilles” làm suy yếu mọi nỗ lực cải thiện hạ tầng.

Đã đến lúc vấn đề giao thông tĩnh không còn bị coi là vấn đề thứ yếu, mà phải được đặt ngang hàng với các dự án metro, BRT hay các dự án đường vành đai. Chỉ khi đó, Hà Nội mới có thể tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành một thành phố văn minh, trật tự, giao thông thông suốt và đáng sống trong mắt người dân, cũng như bạn bè quốc tế.

5 con số đáng chú ý về bãi đỗ xe Hà Nội

1.700 bãi đỗ xe công cộng được quy hoạch đến năm 2030.

1.800ha là diện tích đất dành cho giao thông tĩnh theo kế hoạch.

72 bãi đỗ xe chính thức hiện có, chưa đạt 10% quy hoạch.

8 triệu xe máy, 1,5 triệu ô-tô là lượng phương tiện cá nhân đang lưu thông tại Hà Nội.

<1% là tỷ lệ đất dành cho giao thông tĩnh, trong khi chuẩn quốc tế là 3–4%.

LÊ HUY

Nguồn Nhân Dân : https://nhandan.vn/can-nhung-giai-phap-manh-de-bien-quy-hoach-thanh-hien-thuc-post914115.html