Can thiệp sớm 'chìa khóa' giúp trẻ tìm lại tiếng nói

5 giờ trướcBài gốc

Con gái đã 3 tuổi, nhưng vẫn chưa thể bật ra âm thanh rõ ràng, chưa gọi được tiếng “bố”, “mẹ” khiến chị Giàng Thị T. ở xã Bát Xát, không khỏi lo lắng và day dứt. Mỗi ngày, nhìn con lặng lẽ chơi, chị càng thêm khắc khoải và mong mỏi có một phép màu.

Qua lời giới thiệu của bạn bè, chị T. đã quyết định đưa con đến Bệnh viện Phục hồi chức năng tỉnh để được can thiệp ngôn ngữ. Sau hai đợt điều trị, mỗi đợt kéo dài 17 ngày, điều kỳ diệu đã đến. Con bắt đầu bật được âm, nói được những từ đơn, từ đôi đầu tiên. Với trẻ bình thường, đó có thể là bước tiến nhỏ, nhưng với gia đình chị T. đó là khoảnh khắc vỡ òa trong hạnh phúc khi sau 3 năm chào đời, lần đầu tiên họ được nghe con cất lên tiếng gọi mẹ, cha.

Chị T. xúc động nói: Tôi đã thu xếp công việc, kiên trì đưa con đi can thiệp mỗi ngày. Ở nhà, tôi cũng cố gắng tập luyện với con theo đúng hướng dẫn của cán bộ y tế. Mong ước lớn nhất của tôi là con giao tiếp tốt, để có thể đến trường, hòa nhập cùng bạn bè.

Tùy từng thời điểm, Bệnh viện Phục hồi chức năng tỉnh có từ 120 - 180 trẻ can thiệp ngôn ngữ. Phần lớn các em ở độ tuổi từ 3 đến 5 tuổi. Đã có nhiều em nhỏ được can thiệp kịp thời, tiến bộ rõ rệt và hiện đang học tập tốt tại các trường mẫu giáo, tiểu học. Những tiếng nói đầu đời, dù muộn màng nhưng không chỉ là sự hồi đáp của trẻ, mà còn là thành quả từ hành trình bền bỉ của gia đình và các kỹ thuật viên ngôn ngữ.

Trẻ rối loạn ngôn ngữ thường thu mình, thiếu hợp tác, kỹ thuật viên phải kiên nhẫn giao tiếp với trẻ bằng ánh mắt, nét mặt, cử chỉ dịu dàng; chơi cùng trẻ, không thúc ép, trở thành bạn đồng hành của trẻ trong quá trình học. Một buổi can thiệp ngôn ngữ không đơn giản là ngồi học, mỗi trẻ được thiết kế một giáo án riêng. Kỹ thuật viên tích hợp sử dụng hình ảnh, đồ vật trực quan để dạy từ mới, cho trẻ chơi trò chơi vận động để lồng ghép phát âm, nói mẫu rõ ràng, chậm rãi để trẻ bắt chước và không quên vỗ tay, khen ngợi khi trẻ phát âm đúng. Mỗi hoạt động đều được điều chỉnh linh hoạt theo phản ứng của trẻ.

Kỹ thuật viên Lê Thị Hiền, Khoa Nội - Nhi, Bệnh viện Phục hồi chức năng tỉnh chia sẻ: Đối với tôi, công việc can thiệp ngôn ngữ không đơn giản là dạy trẻ phát âm hay xây dựng vốn từ, mà là cả quá trình đồng hành từ việc thấu hiểu tâm lý đến xây dựng mối quan hệ tin cậy với trẻ. Công việc này đòi hỏi cần có tấm lòng yêu trẻ, quan tâm, để trẻ yên tâm ở cạnh các cô, hợp tác thì mới mang lại hiệu quả tốt trong quá trình can thiệp.

Công việc can thiệp ngôn ngữ không đơn giản là dạy trẻ phát âm hay xây dựng vốn từ, mà là cả quá trình đồng hành từ việc thấu hiểu tâm lý đến xây dựng mối quan hệ tin cậy với trẻ.

Kỹ thuật viên Lê Thị Hiền, Khoa Nội - Nhi, Bệnh viện Phục hồi chức năng tỉnh.

Để đạt hiệu quả tốt nhất, bên cạnh ngôn ngữ trị liệu, trẻ còn được bác sỹ điều trị kết hợp với các phương pháp về vật lý trị liệu như điện xung để kích thích phát âm, tập trong một nhóm nhỏ, vận động trên bóng và có thể kết hợp với cả điều trị oxy cao áp. Bên cạnh đó, kỹ thuật viên hướng dẫn gia đình những phương pháp đơn giản để khi về nhà có thể chơi cùng và bổ sung vốn từ cho trẻ. Sự kết hợp giữa bệnh viện và gia đình sẽ giúp quá trình can thiệp ngôn ngữ cho trẻ đạt hiệu quả điều trị cao nhất.

Theo bác sỹ Trịnh Thị Nga - Phó Trưởng khoa Nội - Nhi, Bệnh viện Phục hồi chức năng tỉnh: Giai đoạn vàng của can thiệp ngôn ngữ là trước 24 tháng tuổi. Sau mốc này, nhiều trẻ bắt đầu thiếu hụt vốn từ, khả năng nhận biết kém, thậm chí đi kèm chậm phát triển trí tuệ, khiến việc can thiệp trở nên phức tạp và kéo dài hơn. Khi đó, việc điều trị không chỉ dừng lại ở hỗ trợ ngôn ngữ, mà còn bao gồm các can thiệp về nhận thức, hành vi và kỹ năng giao tiếp xã hội, tất cả nhằm tạo nền tảng vững chắc để các em có thể bước vào lớp 1, hòa nhập môi trường học đường.

Giai đoạn vàng của can thiệp ngôn ngữ là trước 24 tháng tuổi. Sau mốc này, nhiều trẻ bắt đầu thiếu hụt vốn từ, khả năng nhận biết kém, thậm chí đi kèm chậm phát triển trí tuệ, khiến việc can thiệp trở nên phức tạp và kéo dài hơn.

Bác sỹ Trịnh Thị Nga - Phó Trưởng khoa Nội - Nhi, Bệnh viện Phục hồi chức năng tỉnh.

Theo lời khuyên của bác sỹ, khi cha mẹ thấy ở giai đoạn 16 - 18 tháng tuổi, trẻ chưa nói được từ đơn thì nên đưa con đến các cơ cơ sở y tế để thăm khám. Bác sỹ sẽ kiểm tra chuyên sâu đánh giá mức độ phát triển về ngôn ngữ cũng như mức độ tương tác và khả năng nhận thức của trẻ, từ đó, đưa ra những lời khuyên để có thể tạo ra môi trường hỗ trợ phát triển toàn diện cho trẻ, đặc biệt là môi trường thuận lợi để trẻ hình thành và phát triển ngôn ngữ hiệu quả nhất.

Trình bày: Thi Khanh

Phương Thảo

Nguồn Lào Cai : https://baolaocai.vn/can-thiep-som-chia-khoa-giup-tre-tim-lai-tieng-noi-post882747.html