Thi công cầu trên tuyến đường cao tốc Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng trên địa bàn Cần Thơ.
Nhiều công trình chậm tiến độ, kéo dài
Năm 2022, Cần Thơ khởi động dự án đường vành đai phía tây (nối Quốc lộ 91 và Quốc lộ 61C) có chiều dài 19,27km, với tổng mức đầu tư hơn 3.800 tỷ đồng, kế hoạch hoàn thành năm 2026. Tuy nhiên đến nay, dự án mới triển khai thi công 4/7 gói thầu với khối lượng thi công đạt 36% giá trị hợp đồng. Ba gói thầu còn lại đang trong quá trình điều chỉnh lại dự toán cho phù hợp điều kiện thực tế, dự kiến cuối năm nay đấu thầu.
Giám đốc Sở Xây dựng Cần Thơ (chủ đầu tư dự án) Mai Văn Tân cho biết: Dự án đường vành đai phía tây đang gặp nhiều khó khăn về công tác giải phóng mặt bằng. Khoảng 50% diện tích chưa thực hiện được do thiếu vốn, thiếu nền tái định cư để di dời người dân. Bên cạnh đó, nguồn cát khan hiếm, giá cát tăng cao làm chi phí đầu tư tăng theo, phải làm thủ tục điều chỉnh (tăng hơn 50% tổng mức đầu tư) dự án mất nhiều thời gian, làm chậm tiến độ công trình.
Ghi nhận thực tế tại công trường dự án vào đầu tháng 8/2025 tại gói thầu thi công cầu Ba Láng (đường vành đai phía tây) bắc qua sông Cần Thơ, đơn vị thi công chỉ triển khai thi công được trụ cầu phía bờ nam sông Cần Thơ thuộc phường Cái Răng, còn phía bờ bắc sông thuộc phường An Bình chưa triển khai thi công được do chưa di dời người dân dù gói thầu đã khởi công hơn 3 năm. Còn gói thầu thi công hơn 4km phần đường tại vị trí khởi công trước đây, đơn vị chỉ thi công được khoảng 500m và tạm dừng hơn một năm qua do vướng nhà dân chưa được giải phóng mặt bằng.
Tương tự, dự án mở rộng 5 nút giao thông ở nội ô trung tâm thành phố Cần Thơ được phê duyệt năm 2021, tổng vốn đầu tư hơn 1.190 tỷ đồng, kế hoạch hoàn thành năm 2025. Tuy nhiên, khi triển khai, rà soát thực tế mặt bằng mới phát sinh diện tích cần thu hồi lớn hơn dự toán, giá đền bù cũng cao hơn, làm tăng vốn đầu tư lên tới hơn 2.000 tỷ đồng.
Để giải quyết tình trạng ùn tắc giao thông thường xuyên xảy ra, chủ đầu tư tập trung vốn làm trước 2 nút giao gồm: nút giao số 1: Mậu Thân-3 tháng 2-Trần Hưng Đạo và nút giao số 4: đường 3 tháng 2-Nguyễn Văn Linh. Hai nút giao khởi công vào tháng 3 và 4/2025 nhưng thi công vẫn ì ạch do vướng mặt bằng.
Dự án cao tốc Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng không vướng mặt bằng thi công, nhưng tiến độ vẫn chậm so với yêu cầu do thiếu nguồn cát đắp nền, việc di dời hệ thống đường điện 220KV toàn tuyến gặp khó khăn, năng lực chủ đầu tư, đơn vị thi công hạn chế. Dự án cần hơn 21 triệu m3 cát nhưng chủ đầu tư, nhà thầu mới huy động được hơn 4 triệu m3. Việc huy động nguồn cát theo cơ chế đặc thù của Trung ương gặp khó khăn do nguồn cát hạn chế, nhiều mỏ cát (giao cho dự án thành phần 4) chứa nhiều bùn đất, không bảo đảm chất lượng để đưa vào thi công.
Hiện dự án cao tốc này qua địa bàn thành phố Cần Thơ (sau khi sáp nhập với tỉnh Hậu Giang, Sóc Trăng) có chiều dài hơn 132km, với tổng số đầu tư hơn 31.000 tỷ đồng. Đến cuối tháng 7/2025, dự án đạt khối lượng thi công hơn 41% giá trị hợp đồng, khó hoàn thành theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Tương tự, Cần Thơ còn nhiều dự án giao thông có vốn đầu tư lớn như: Dự án mở rộng hơn 7km Quốc lộ 91, vốn đầu tư hơn 4.000 tỷ đồng; dự án nâng cấp, mở rộng đường tỉnh 917, 918 dài gần 20km, vốn đầu tư hơn 2.000 tỷ đồng… chậm tiến độ, kéo dài cũng vướng mắc công tác giải phóng mặt bằng, bố trí tái định cư.
Giải quyết dứt điểm các khó khăn, vướng mắc
Phó Giám đốc Sở Tài chính thành phố Cần Thơ Võ Nhựt Quang cho biết: Các công trình, dự án giao thông trên địa bàn Cần Thơ gặp khó khăn trong giải phóng mặt bằng do công tác khảo sát, thiết kế, lập dự toán… của chủ đầu tư chưa chính xác, phát sinh nhiều vướng mắc phải làm thủ tục điều chỉnh, mất rất nhiều thời gian. Sở Tài chính luôn cân đối bố trí đủ vốn cho các dự án theo đúng tiến độ được duyệt. Trong khi các dự án chậm, kéo dài phải điều chỉnh tăng vốn, gây khó khăn cho nhiều công trình khác, trong điều kiện ngân sách thành phố còn hạn hẹp.
Khi vướng mắc phát sinh, chủ đầu tư và các đơn vị liên quan chưa phối hợp chặt chẽ, đồng bộ để giải quyết khó khăn, bảo đảm tiến độ dự án. Bên cạnh đó, giá vật liệu xây dựng biến động, đặc biệt là nguồn cát khan hiếm, giá tăng cao cũng ảnh hưởng đến tiến độ các công trình. Một số chủ đầu tư năng lực tài chính hạn chế, chưa lường được hết các vướng mắc trong triển khai dự án; thiếu nền tái định cư bố trí cho dân… cũng làm chậm tiến độ dự án.
Ông Trần Trung Nghĩa, đại diện Công ty Trung Nam, đơn vị thi công cao tốc Châu Đốc Cần Thơ-Sóc Trăng kiến nghị: Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ, các Ban quản lý dự án cần thay đổi phương án thi công phần đường cao tốc từ bơm cát chờ lún sang sử dụng công nghệ CDM (gia cố nền đất yếu bằng cọc xi-măng đất) để rút ngắn thời gian thi công, bảo đảm công trình hoàn thành đúng tiến độ vì nền đất toàn tuyến yếu. Chủ đầu tư cần chủ động làm việc với các tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long nơi có nguồn cát theo chỉ đạo của Chính phủ để các nhà thầu có thể tiếp cận, sớm đưa đủ cát về công trình.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ Trần Văn Lâu cho biết: Để bảo đảm tiến độ các dự án, chủ đầu tư, các ban quản lý dự án tập trung rà soát lại những dự án còn vướng mặt bằng để lãnh đạo thành phố sớm có biện pháp tháo gỡ. Các chủ đầu tư phải chủ động, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan giải quyết nhanh chóng, dứt điểm các khó khăn, vướng mắc của dự án; lập kế hoạch theo dõi tiến độ các dự án hằng tuần, hằng tháng; điều chuyển khối lượng công việc đối với các nhà thầu năng lực hạn chế, yếu kém…
Đối với dự án cao tốc Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng, thành phố Cần Thơ kiến nghị Bộ Xây dựng hỗ trợ về chuyên môn, sớm nghiên cứu, quyết định giải pháp để điều chỉnh thiết kế, thi công nhằm bảo đảm tiến độ dự án theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Bộ Xây dựng chủ trì trong công tác phối hợp giữa các địa phương để thực hiện tốt công tác quản lý chất lượng, tiến độ dự án, nhất là các hạng mục có sử dụng cát biển nhiễm mặn để bảo đảm chất lượng công trình.
THANH TÂM