Cẩn trọng khi khai thác chất liệu lịch sử, văn hóa trong điện ảnh

5 giờ trướcBài gốc

Sức mạnh của điện ảnh

Điện ảnh có sức mạnh đặc biệt trong việc bảo tồn và phổ biến giá trị văn hóa. Những bộ phim lịch sử chất lượng có thể khơi dậy lòng tự hào dân tộc, giúp công chúng hiểu rõ hơn về quá khứ và trân trọng những giá trị truyền thống. Không chỉ có tác dụng giáo dục, các tác phẩm này còn giúp lịch sử trở nên sống động và gần gũi hơn với đời sống hiện đại. Nhờ vào hình ảnh, âm thanh và cách kể chuyện hấp dẫn, điện ảnh có thể giúp khán giả tiếp cận với lịch sử một cách dễ dàng hơn so với các phương tiện truyền thống như sách vở hay tài liệu nghiên cứu. Một số người chưa thích đọc sách lịch sử nhưng lại dễ dàng tiếp thu thông tin qua phim ảnh. Nhờ vậy, lịch sử đã trở nên sinh động, lôi cuốn hơn.

Bên cạnh đó, khai thác lịch sử trong điện ảnh còn góp phần thúc đẩy ngành công nghiệp điện ảnh phát triển. Những bộ phim lịch sử nếu được đầu tư chỉn chu có thể tạo ra hiệu ứng mạnh mẽ cả về kinh tế lẫn văn hóa. Các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc đã rất thành công với dòng phim lịch sử, không chỉ thu hút khán giả nội địa mà còn tạo ảnh hưởng đến quốc tế. Điều này cho thấy rằng điện ảnh lịch sử có tiềm năng rất lớn nếu được khai thác đúng cách, vừa có thể mang lại lợi nhuận, vừa có thể tạo ra giá trị văn hóa lâu dài. Một số bộ phim Việt Nam đã tích cực khai thác đề tài này như "Lý Công Uẩn: Đường tới thành Thăng Long", "Tây Sơn Hào Kiệt", "Phượng Khấu",… gần đây là “Tấm Cám: chuyện chưa kể”, "Trạng Quỳnh", “Đèn âm hồn”,… mang đến những góc nhìn mới về các sự kiện và nhân vật lịch sử quan trọng. Điều này cho thấy rằng điện ảnh lịch sử có tiềm năng rất lớn nếu được khai thác đúng cách, vừa có thể mang lại lợi nhuận, vừa có thể tạo ra giá trị văn hóa lâu dài.

Đầu tư bài bản để phim lịch sử trở nên hấp dẫn

Tuy nhiên, việc khai thác chất liệu lịch sử, văn hóa trong điện ảnh cũng đi kèm với nhiều tranh cãi, đặc biệt là vấn đề biến tấu quá mức, làm sai lệch lịch sử. Một số bộ phim đã có sự bóp méo hoặc hư cấu quá mức vì mục đích thương mại, dẫn đến việc công chúng có cái nhìn lệch lạc về quá khứ. Việc thay đổi sự kiện lịch sử hay tạo ra những tình tiết không có thật có thể làm sai lệch nhận thức của khán giả, đặc biệt là với những người không có nhiều kiến thức lịch sử. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự thật lịch sử mà còn có thể gây ra những tác động tiêu cực đối với xã hội.

Một vấn đề khác là việc áp đặt góc nhìn chủ quan khi làm phim lịch sử. Một số nhà làm phim khai thác lịch sử nhưng lại thiên vị hoặc áp đặt quan điểm cá nhân, dẫn đến việc trình bày sự kiện không khách quan. Điều này có thể gây tranh cãi và ảnh hưởng đến cách nhìn nhận lịch sử của công chúng.

Để tránh những sai sót và tranh cãi không đáng có, các nhà làm phim cần có trách nhiệm trong việc khai thác lịch sử, đảm bảo tính chính xác và khách quan. Việc nghiên cứu kỹ lưỡng, tham khảo tài liệu lịch sử và chuyên gia là điều cần thiết để đảm bảo phim không xuyên tạc hay bóp méo sự thật. Bên cạnh đó, cần có sự cân bằng giữa yếu tố giải trí và giá trị lịch sử. Điện ảnh là nghệ thuật, do đó sáng tạo là cần thiết, nhưng sáng tạo không nên đi quá xa đến mức làm sai lệch bản chất của các sự kiện hay nhân vật lịch sử.

Ngoài ra, việc khuyến khích đa dạng góc nhìn cũng là một yếu tố quan trọng trong việc khai thác lịch sử qua điện ảnh. Thay vì chỉ tập trung vào một góc nhìn duy nhất, điện ảnh nên phản ánh lịch sử một cách đa chiều, giúp khán giả có cái nhìn toàn diện hơn về lịch sử. Điều này không chỉ giúp phim trở nên phong phú hơn mà còn góp phần tạo ra một xã hội có tư duy phản biện tốt hơn.

Muốn vậy, ngành điện ảnh Việt Nam cần có sự đổi mới tư duy trong cách làm phim về đề tài lịch sử. Trước hết, cần áp dụng các kỹ thuật làm phim hiện đại, kết hợp yếu tố nghệ thuật với công nghệ tiên tiến để tạo ra những tác phẩm chất lượng cao, có sức hút với khán giả trong nước và quốc tế.

Ngoài ra, các nhà làm phim cần chú trọng đến việc xây dựng kịch bản hấp dẫn, tránh lối kể chuyện khô cứng hoặc quá giáo điều. Một bộ phim lịch sử thành công không chỉ dựa vào tính chính xác của sự kiện mà còn phải có những nhân vật sống động, giàu cảm xúc để kết nối với khán giả. Thay vì chỉ tái hiện những sự kiện lịch sử đơn thuần, phim cần có chiều sâu tâm lý, khai thác góc nhìn nhân văn để tạo sự đồng cảm. Bên cạnh đó, hợp tác quốc tế trong sản xuất phim lịch sử cũng là một hướng đi cần được cân nhắc. Việc hợp tác với các nhà sản xuất, đạo diễn, biên kịch nước ngoài có kinh nghiệm trong dòng phim lịch sử có thể giúp Việt Nam nâng cao chất lượng phim, học hỏi được cách làm phim chuyên nghiệp và mở rộng thị trường quốc tế.

Tóm lại, khai thác chất liệu lịch sử, văn hóa trong điện ảnh vừa có thể giúp bảo tồn giá trị truyền thống, vừa có nguy cơ làm sai lệch nhận thức lịch sử. Để đảm bảo sự cân bằng, các nhà làm phim cần có trách nhiệm trong cách tiếp cận, đồng thời khán giả cũng cần có tư duy phản biện khi tiếp nhận thông tin từ phim ảnh. Điện ảnh có thể là một công cụ hữu ích để truyền tải lịch sử, nhưng chỉ khi được sử dụng một cách cẩn trọng và có ý thức.

Thanh Mai

Nguồn Pháp Luật VN : https://baophapluat.vn/media/can-trong-khi-khai-thac-chat-lieu-lich-su-van-hoa-trong-dien-anh-post14437.html