Theo Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, vào mùa mưa bão và hoàn lưu sau bão gây ra các đợt lũ ống, lũ quét, bệnh viện thường xuyên tiếp nhận các ca bệnh nhiễm khuẩn từ nước lũ, trong đó có vi khuẩn Leptospira - xoắn khuẩn vàng da.
Người bệnh đang thăm khám tại cơ sở y tế.
Gần đây nhất, sau cơn bão số 10, một bệnh nhân nữ 46 tuổi trú tại Hải Phòng đã được chuyển đến bệnh viện trong tình trạng nguy kịch: sốt cao kéo dài, vàng mắt, vàng da, tiêu chảy nhiều lần, huyết áp tụt xuống 80/50 mmHg, nhanh chóng chuyển sang sốc và suy đa tạng. Bệnh nhân được chẩn đoán nghi ngờ nhiễm trùng đường mật và nhiễm khuẩn do Leptospira.
Bệnh nhân phải điều trị hồi sức tích cực, thở máy và lọc máu liên tục với tiên lượng nặng. Các bác sỹ cảnh báo rằng trong điều kiện mưa lũ ngập lụt diện rộng, xoắn khuẩn Leptospira tồn tại lâu và có khả năng lây lan mạnh. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, nhiễm khuẩn này có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong.
Khoa Da liễu và Bỏng, Bệnh viện Bạch Mai thời gian gần đây cũng tiếp nhận nhiều bệnh nhân đến khám vì các bệnh lý da sau thời gian dài tiếp xúc với nước lũ.
Tại các khu vực ngập úng hoặc phải làm việc ngoài trời, không ít người gặp tình trạng ngứa, nổi mẩn, mụn nước, viêm da, thậm chí loét sâu ở tay chân, có trường hợp lan rộng toàn thân.
Chị T.T.H (Hà Nội) bị nổi mụn nước ở chân sau nhiều ngày lội nước khi đi làm. Tình trạng ngứa rát tăng dần vào ban đêm, sau lan ra mu bàn và cẳng chân. Sau khi tự bôi thuốc không hiệu quả, chị đến bệnh viện và được chẩn đoán nhiễm nấm sợi da, phải điều trị bằng thuốc bôi và uống trong 2 - 4 tuần.
Anh N.Q (Ninh Bình), làm việc tại công trình, cũng bị bong da, ngứa và nổi mụn mủ ở tay sau nhiều ngày ngâm tay trong nước bẩn. Anh được chẩn đoán viêm da tiếp xúc do nhiễm khuẩn.
Thạc sỹ, bác sỹ Hoàng Hồng Mạnh, Khoa Da liễu và Bỏng, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, mỗi đợt mưa lũ là mỗi đợt tăng vọt bệnh nhân mắc bệnh da liễu.
Khi da tiếp xúc lâu với nước bẩn, độ pH thay đổi, hàng rào bảo vệ da bị phá vỡ, tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng xâm nhập. Chỉ cần một vết xước nhỏ cũng có thể trở thành “cánh cửa mở” cho viêm nhiễm, mưng mủ, thậm chí bội nhiễm lan rộng.
Đặc biệt, người có bệnh nền như tiểu đường, suy giảm miễn dịch có nguy cơ biến chứng cao hơn, có thể dẫn đến hoại tử hoặc nhiễm trùng huyết nếu không được điều trị sớm.
Hai cơn bão liên tiếp số 10 và 11 kèm hoàn lưu đã gây ra mưa lớn, ngập lụt trên diện rộng tại các tỉnh phía Bắc và miền Trung.
Tình trạng nước ngập, xác động vật, hệ thống thoát nước bị tắc nghẽn khiến vi khuẩn và virus dễ dàng sinh sôi. Các bệnh phổ biến sau bão lũ thường bao gồm: Bệnh đường hô hấp (viêm phổi, cảm cúm, Covid-19), bệnh tiêu hóa (tiêu chảy, viêm gan A/E, tả, thương hàn) do sử dụng nước và thực phẩm bị nhiễm khuẩn.
Ngoài ra, người dân còn có nguy cơ nhiễm trùng da, uốn ván từ các vết thương tiếp xúc với nước bẩn hoặc bùn đất. Một số bệnh lây truyền qua động vật gặm nhấm và muỗi như sốt xuất huyết, sốt rét, Leptospirosis (bệnh do chuột truyền) cũng gia tăng đáng kể sau mưa lũ. Nguy cơ ngộ độc thực phẩm và nhiễm nấm mốc xảy ra chỉ sau 48 giờ ngập nước do việc bảo quản thực phẩm bị gián đoạn.
TS.Trương Anh Thư, Trưởng Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo, cần thực hiện sàng lọc bệnh nhân từ vùng lũ ngay khi tiếp nhận. Những người có biểu hiện sốt, ho, phát ban, vết thương hở, nôn, tiêu chảy… cần được đưa vào khu vực cách ly hoặc chăm sóc riêng biệt.
Nhân viên y tế phải sử dụng đầy đủ phương tiện phòng hộ cá nhân (PPE) khi chăm sóc người bệnh, tiêm phòng uốn ván hoặc vaccine phù hợp nếu cần thiết.
Vệ sinh tay là biện pháp quan trọng nhất: Nếu có nước sạch, nên rửa tay bằng xà phòng; nếu không, dùng dung dịch cồn sát khuẩn. Cần vệ sinh tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sau khi xử lý rác hoặc lau dọn nước bẩn.
Đối với người dân vùng lũ, cần ưu tiên làm sạch nguồn nước. Nước uống cần được đun sôi ít nhất 1 phút hoặc khử trùng bằng cách pha 1/8 thìa cà phê thuốc tẩy clo (loại không mùi, chứa 5,25% natri hypoclorit) vào mỗi 3,8 lít nước. Cần đợi ít nhất 48 giờ sau khử trùng để kiểm tra chất lượng nước trước khi sử dụng. Nước giếng cũng phải được khử trùng bằng dung dịch clo.
Thực phẩm phải được bảo quản nơi khô ráo, đậy kín. Nếu thực phẩm cần bảo quản lạnh đã để ở nhiệt độ phòng quá 2 giờ, cần loại bỏ. Người có triệu chứng bệnh truyền nhiễm không nên chế biến hoặc phục vụ thực phẩm.
Ưu tiên khử khuẩn bề mặt, đặc biệt khu vực bị ngập. Môi trường cần được xử lý ngay để ngăn ngừa nấm mốc phát triển.
Người tham gia dọn dẹp cần được trang bị đầy đủ đồ bảo hộ cá nhân, tránh chạm tay bẩn lên mặt hoặc miệng, xử lý vết thương kịp thời, đánh giá khả năng cần tiêm phòng uốn ván.
Chất thải và thi hài phải được xử lý đúng quy định để tránh ô nhiễm lan rộng. Sau khi nước rút, cần tổng vệ sinh và khử khuẩn toàn bộ khu vực sinh hoạt, bệnh viện, trường học.
Lau rửa sàn, tường, đồ dùng bằng dung dịch clo loãng (0,1%-0,5%), xử lý nấm mốc và kiểm tra hệ thống thông khí, xử lý rác, nhà vệ sinh và khu ăn uống.
D.Ngân