Hành vi quảng cáo sai sự thật đang gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, đe dọa tính mạng người tiêu dùng. Tuy nhiên, khi bị phát hiện thì hầu hết người nổi tiếng chỉ cúi đầu xin lỗi.
Phối hợp chặt chẽ để truy cứu rõ trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan
Sáng 15.4, Cục An toàn thực phẩm đã gửi văn bản đến Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử cùng Cục Văn hóa cơ sở thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc phối hợp quản lý quảng cáo thực phẩm. Qua kiểm tra thông tin từ báo chí và một số video trên các nền tảng mạng xã hội, Cục An toàn thực phẩm nhận thấy một số người nổi tiếng đã quảng cáo sản phẩm không đúng quy định, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về công dụng và chất lượng thực phẩm.
Để bảo đảm pháp luật được thực thi nghiêm minh và ngăn ngừa các hành vi quảng cáo sai sự thật, gây hại cho người tiêu dùng, Cục An toàn thực phẩm yêu cầu các cơ quan chức năng phối hợp kiểm tra thông tin quảng cáo trên các mạng xã hội, xử lý kịp thời hành vi vi phạm của người nổi tiếng và thông báo kết quả để Cục tổng hợp.
Lô sữa giả trong đường dây sản xuất, kinh doanh sữa giả bị phát hiện đang được đóng gói. Ảnh: Mỹ Hạnh
Thực tế, đường dây sản xuất, kinh doanh sữa giả có doanh thu gần 500 tỷ đồng xảy ra tại Công ty Cổ phần Dược quốc tế Rance Pharma và Công ty Cổ phần Dược dinh dưỡng Hacofood Group vừa được Bộ Công an triệt phá đang nhận được sự quan tâm của đông đảo cử tri và Nhân dân.
Trong đó, cơ quan điều tra xác định có tới gần 600 nhãn hiệu sữa dành cho người bị tiểu đường, suy thận, trẻ sinh non, phụ nữ có thai, được quảng cáo có chiết xuất tổ yến, đông trùng hạ thảo... nhưng thực thế không có trong thành phần.
Đáng chú ý, nhiều nhãn hiệu sữa này được một số người nổi tiếng quảng cáo công khai. Ngay sau vụ việc, nhiều cử tri mất niềm tin và lên tiếng chỉ trích các ngành chức năng, chính quyền địa phương vì quản lý lỏng lẻo khiến các sản phẩm này được lưu hành trơn tru trên khắp cả nước.
Bên cạnh đó, nhiều cử tri bức xúc phản ánh về tình trạng người nổi tiếng lợi dụng tầm ảnh hưởng của mình trên mạng xã hội để quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng sai sự thật, thổi phồng công dụng mà khi bị phát hiện thì không hề bị xử lý trách nhiệm.
Về vấn đề này, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Trần Việt Nga cho rằng: “Sự bức xúc của cử tri và Nhân dân là chính đáng. Hành vi quảng cáo sai sự thật của những người nổi tiếng sẽ gây ra nhiều thiệt hại cho xã hội, cho người tiêu dùng nên trách nhiệm pháp lý cần được đặt ra nghiêm khắc hơn. Hiện nay, Bộ Y tế đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an về các vấn đề chuyên môn để Bộ Công an có căn cứ xử lý đúng pháp luật, truy cứu rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan đến đường dây sản xuất, kinh doanh sữa giả”.
Bà Nga cũng chia sẻ thêm, Bộ Y tế luôn nhất quán trong công tác chỉ đạo điều hành thông qua việc xây dựng, trình ban hành và ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy phạm pháp luật về an toàn thực phẩm; trong công tác phối hợp liên ngành nhất là phối hợp với Bộ Công an và Ban chỉ đạo 389 của Bộ Công Thương trong việc xử lý thực phẩm giả, thực phẩm có chứa chất cấm.
Hiện, Cục An toàn thực phẩm đang được Bộ Y tế giao chủ trì việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2.2.2018 quy định chi tiết một số điều của Luật An toàn thực phẩm với nhiều đề xuất bổ sung một số quy định về tăng cường hậu kiểm để kiểm soát toàn diện và chặt chẽ hơn chất lượng thực phẩm chức năng vì mục tiêu bảo đảm sức khỏe người tiêu dùng.
Tăng chế tài xử lý vi phạm về an toàn thực phẩm
Việc quản lý an toàn thực phẩm được quy định tại Luật An toàn thực phẩm, trong đó quản lý an toàn thực phẩm của các Bộ: Y tế, Nông nghiệp và Môi trường, Công Thương và UBND các cấp được quy định tại các Điều 62, 63, 64 và 65; Trách nhiệm “Chủ trì việc phòng chống thực phẩm giả, gian lận thương mại trong lưu thông, kinh doanh thực phẩm” được quy định tại khoản 5 Điều 64 Luật An toàn thực phẩm.
Theo Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm Trần Việt Nga, việc công bố và đăng ký bản công bố sản phẩm thực phẩm được quy định tại Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2.2.2018 quy định chi tiết một số điều của Luật An toàn thực phẩm.
Theo đó, đa số các thực phẩm được tự công bố và có 4 nhóm cần kiểm soát chặt hơn thì phải được đăng ký bản công bố sản phẩm với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường.
Việc trao quyền công bố sản phẩm cho các doanh nghiệp để tạo thông thoáng trong thủ tục hành chính nhưng khi công bố doanh nghiệp phải “cam kết thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm (ATTP) và hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính pháp lý của hồ sơ công bố và chất lượng, ATTP đối với sản phẩm đã công bố”.
Quy định này nhằm gắn trách nhiệm trong tuân thủ các điều kiện đảm bảo ATTP và chịu trách nhiệm về an toàn sản phẩm do mình sản xuất, kinh doanh đã được quy định tại điểm a khoản 2 Điều 7 và điểm a khoản 2 Điều 8 Luật An toàn thực phẩm.
Ngoài ra, công tác hậu kiểm các sản phẩm sau công bố là rất quan trọng. Bộ Y tế với vai trò là thường trực Ban chỉ đạo liên ngành trung ương về ATTP hàng năm xây dựng và ban hành kế hoạch hậu kiểm các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm làm cơ sở cho các bộ ngành và địa phương xây dựng và triển khai kế hoạch của mình; phối hợp liên ngành để xử lý nghiêm các hành vi quảng cáo sai sự thật, lừa dối người tiêu dùng.
Các cơ quan chuyên môn của Bộ Y tế đã ký Biên bản hợp tác trong đấu tranh phòng chống tội phạm về ATTP với các cơ quan của Bộ Công an, trong đó, Cục An toàn thực phẩm thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các đơn vị của Bộ Công an tiến hành kiểm tra định kỳ và đột xuất các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm theo thẩm quyền; phối hợp trong các hoạt động chuyên môn, cung cấp hồ sơ giấy tờ liên quan để cơ quan công an làm căn cứ khởi tố vụ án, đặc biệt trong các vụ án sản xuất kinh doanh thực phẩm giả, thực phẩm có chứa chất cấm.
Đặc biệt, Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Công an và các Bộ ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất tăng chế tài xử lý vi phạm hành chính về ATTP đối với các nhóm hành vi hay vi phạm; Bộ Công an đang đề xuất sửa đổi Bộ Luật hình sự đối với các hành vi liên quan đến ATTP - đây sẽ là công cụ hữu hiệu để xử lý nghiêm minh các đối tượng cố tình sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả, không đảm bảo an toàn.
Hàng năm, Cục An toàn thực phẩm có các văn bản chỉ đạo Sở Y tế các địa phương, Sở An toàn thực phẩm TP. Hồ Chí Minh triển khai công tác hậu kiểm ATTP trên địa bàn.
Cụ thể từ đầu năm 2025 đến nay, Cục An toàn thực phẩm đã có 3 văn bản chỉ đạo liên quan đến công tác hậu kiểm năm 2025, công tác triển khai tháng hành động vì ATTP gắn với việc tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, đề nghị các địa phương rà soát, cung cấp thông tin về tình hình tiếp nhận hồ sơ tự công bố và đăng ký bản công bố sản phẩm; cấp giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP; tình hình thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm đối với các cơ sở và sản phẩm có liên quan.
Đào Cảnh