Canada cấp phép sử dụng thuốc zuranolone trong điều trị chứng trầm cảm sau sinh. Ảnh minh họa: edition.cnn.com
Cơ quan quản lý tuyên bố zuranolone - loại thuốc viên được bán dưới tên thương mại Zurzuvae - được phép sử dụng tại Canada để làm giảm các triệu chứng trầm cảm từ mức độ trung bình đến nặng sau khi sinh con. Đây là loại thuốc đầu tiên được cấp phép tại Canada cho mục đích này.
Biogen - nhà phát triển thuốc - cho biết zuranolone được dùng 1/ngày trong 14 ngày và sẽ có mặt tại Canada từ đầu năm 2026, nhưng chính phủ và các công ty bảo hiểm vẫn cần xác định phạm vi bảo hiểm.
Bộ Y tế Canada khẳng định chương trình “đánh giá kỹ lưỡng” đã được thực hiện để chứng minh zuranolone là “loại thuốc đáp ứng toàn bộ các tiêu chí về an toàn, hiệu quả và chất lượng. Lợi ích của nó vượt trội hơn rủi ro khi được sử dụng đúng cách”.
Thuốc zuranolone cũng đã được cấp phép sử dụng tại Mỹ, Anh và Liên minh châu Âu (EU).
Tiến sĩ Ryan Van Lieshout - Giáo sư Tâm thần học tại Đại học McMaster - bày tỏ hy vọng quyết định của Bộ Y tế Canada cho phép sử dụng thuốc zuranolone sẽ làm sáng tỏ vấn đề trầm cảm sau sinh.
Các triệu chứng trầm cảm sau sinh có thể bao gồm tâm trạng chán nản hoặc thay đổi tâm lý nghiêm trọng, lo lắng hoặc những cơn hoảng loạn, cáu kỉnh và tức giận dữ dội, cảm giác vô giá trị, xấu hổ hoặc tội lỗi, khó gắn bó với em bé và mệt mỏi quá mức mà các bậc cha mẹ mới thường gặp phải.
Số liệu từ Cơ quan Thống kê Canada cho thấy khoảng 1/4 (23%) các bà mẹ mới sinh con có các triệu chứng tương tự PPD hoặc rối loạn lo âu.
Giáo sư Van Lieshout, không giống như các loại thuốc chống trầm cảm thông thường cần thời gian để phát huy tác dụng, zuranolone có tác dụng nhanh hơn và thường chỉ cần dùng trong 14 ngày.
Trong một thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên so sánh zuranolone với giả dược, đến ngày thứ 15, khoảng 27% người tham gia không còn triệu chứng trầm cảm. Ở một số người tham gia, sự cải thiện đã được ghi nhận ngay từ ngày điều trị thứ ba và kéo dài trong suốt 45 ngày nghiên cứu.
Các nhà nghiên cứu khẳng định zuranolone hoạt động khác với thuốc chống trầm cảm SSRI - loại thuốc làm tăng lượng chất dẫn truyền thần kinh serotonin tới các vùng não liên quan đến tâm trạng. Theo Tiến sĩ Kristina Deligiannidis - bác sĩ tâm thần và nhà nghiên cứu tại Bệnh viện Zucker Hillside ở New York (Mỹ), zuranolone là phiên bản tổng hợp của allopregnanolone - chất chuyển hóa của hormone progesterone, có nồng độ biến động trong thai kỳ.
Tiến sĩ Deligiannidis lưu ý 57% số người tham gia trong nhóm dùng zuranolone đã cải thiện tới 50%, trong khi chỉ có dưới 39% số người trong nhóm dùng giả dược thấy mức độ cải thiện tương tự. Khoảng 27% trong nhóm dùng zuranolone không còn triệu chứng hoặc được coi là đã thuyên giảm vào ngày thứ 15, so với gần 17% trong nhóm dùng giả dược.
Hiện chưa rõ những tác dụng nêu trên sẽ kéo dài bao lâu hoặc liệu có bất kỳ sự tái phát nào của các triệu chứng trầm cảm sau thời gian nghiên cứu hay không. Tuy nhiên, Giáo sư Van Lieshout thừa nhận một số nhược điểm của thuốc, bao gồm việc không được dùng trong thời kỳ mang thai, không được khuyến cáo sử dụng khi đang cho con bú và có tới 30% người dùng gặp phải tình trạng buồn ngủ. Vì vậy, nhà sản xuất thuốc khuyến cáo người dùng không nên lái xe trong vòng 12 giờ sau khi uống thuốc.
Biogen vẫn chưa công bố giá bán của thuốc zuranolone tại Canada. Ở Mỹ, giá bán buôn là 15.900 USD cho 1 liệu trình điều trị đủ 14 ngày. Tuy vậy, tất cả các bác sĩ đều nhấn mạnh liệu pháp tâm lý vẫn là phương pháp điều trị hàng đầu đối với bệnh trầm cảm.
Thanh Hải (TTXVN)