Căng thẳng Campuchia-Thái Lan: 'Mở mặt trận mới', quan hệ kinh tế biến thành vũ khí, ai sẽ tổn thất nặng nề hơn?

3 giờ trướcBài gốc

Căng thẳng Campuchia-Thái Lan: Khi quan hệ kinh tế biến thành vũ khí, ai sẽ tổn thất nặng nề hơn?. Trong ảnh: Một cuộc biểu tình ở Bangkok. (Nguồn: DW)

Giáo sư khoa học chính trị Thitinan Pongsudhirak tại Đại học Chulalongkorn Thái Lan chia sẻ lo lắng với DW rằng, căng thẳng Thái Lan-Campuchia đã trở thành một cuộc khủng hoảng chính trị toàn diện ở quốc gia này.

"Khi chức thủ tướng của bà Paetongtarn Shinawatra trở nên mong manh trong bối cảnh nền chính trị quốc gia hỗn loạn, quan hệ giữa hai nước láng giềng Thái Lan-Campuchia sẽ còn căng thẳng và đối đầu trong tương lai gần", Gs. Thitinan nói.

Tuy nhiên, khi quan hệ kinh tế giữa hai nước láng giềng bị đẩy vào thế đối đầu, thương mại bị biến thành vũ khí, đe dọa chuỗi cung ứng và sinh kế hàng triệu người, tổn thất nặng nề nhất sẽ thuộc về người dân và doanh nghiệp của cả hai bên.

Khi quan hệ kinh tế thành vũ khí

Sau cuộc đụng độ tại biên giới hồi tháng 5 khiến một binh sỹ người Campuchia thiệt mạng, biên giới Thái Lan-Campuchia đã bị đóng cửa và số giờ mở cửa bị giảm rất nhiều. Người dân địa phương hai bên vốn thường xuyên qua lại cho biết, cuộc sống của họ đang bị đảo lộn. Căng thẳng Thái Lan-Campuchia không chỉ đang ảnh hưởng đến chính trị, mà đã lan rộng sang kinh tế.

Thái Lan và Campuchia có 17 cửa khẩu chính thức, nhưng nhộn nhịp nhất là vùng biên nối tỉnh Sa Kaeo của Thái Lan với Poipet của Campuchia. Công dân hai nước qua lại hàng ngày để làm việc, trong khi đây cũng là nơi người Thái thường xuyên lui tới các trung tâm dịch vụ giải trí của Campuchia. Cửa khẩu này cũng là lối đi quen thuộc với khách du lịch quốc tế.

Cửa khẩu hiện chỉ mở cửa từ 8 giờ sáng đến 4 giờ chiều, ít hơn nhiều so với thời gian mở cửa trước đây là từ 6 giờ sáng đến 10 giờ tối. Sự thay đổi này đã ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống thường nhật của những người dân sống và làm việc gần đó.

Căng thẳng biên giới Thái Lan-Campuchia dĩ nhiên đã ảnh hưởng đến các doanh nghiệp địa phương. Lim Num Hong là người Thái gốc Hoa, làm việc tại một trạm taxi nhỏ chỉ cách cửa khẩu vào Campuchia vài bước chân. Hôm nay, Hong đang kiên nhẫn đứng chờ khi giờ đóng cửa biên giới đến gần. Thông thường, ông sẽ đón khách hàng muốn đi Bangkok, nhưng kể từ cuộc xung đột biên giới gần đây, mọi thứ đã thay đổi.

Trong khi đó, Mon, một công dân Thái Lan đến từ Sa Kaeo, nói rằng, anh ấy đã mất việc tại một sòng bạc ở Campuchia kể từ khi có thông báo về việc thay đổi thời gian đóng cửa biên giới.

Quân đội Thái Lan đã cấm người Thái qua biên giới để làm việc tại các quán bar và sòng bạc Poipet kể từ ngày 17/ 6.

Theo Bộ Lao động Thái Lan, nước này hiện có khoảng 500.000 lao động nhập cư từ Campuchia. Cô Vatey Mony là người Campuchia nhưng sống ở Sa Kaeo với chị gái. Cô có một quầy hàng thực phẩm nhỏ tại một khu chợ ở Aranyaprathet, chuyên bán đồ ăn chín cho người Thái, người Campuchia và khách du lịch.

Vatey Mony chia sẻ với phóng viên DW rằng, cô đang cân nhắc về cuộc sống và có thể sẽ cùng chị gái trở về Campuchia sinh sống. “Biên giới đóng cửa sớm, rất vắng vẻ, vì vậy tôi mất thu nhập. Tôi cảm thấy sợ hãi và lo lắng về bất kỳ cuộc chiến nào trong tương lai”.

Cả hai bên đều có nhiều thứ để mất

Thương mại song phương Campuchia-Thái Lan đã bị ảnh hưởng do căng thẳng gia tăng. Campuchia đã cấm nhập khẩu trái cây, rau quả, xăng dầu, năng lượng.

Đến lượt mình, Thái Lan được cho là đã cấm xe máy Campuchia vào vương quốc này tại tất cả các trạm kiểm soát trên bộ.

"Thái Lan muốn sử dụng sức mạnh kinh tế, họ thực sự nghĩ rằng họ có đòn bẩy kinh tế đáng kể", Zachary Abuza, chuyên gia về Đông Nam Á tại Viện Lowy phân tích. Kim ngạch xuất khẩu của Campuchia sang Thái Lan đạt khoảng 1,1 tỷ USD vào năm 2024, trong khi kim ngạch xuất khẩu của Thái Lan sang Campuchia vượt quá 5 tỷ USD.

Tờ Khmer Times mới đây đưa tin, phát biểu tại một Hội nghị Thanh niên, Thủ tướng Campuchia Hun Manet cáo buộc Thái Lan sử dụng ảnh hưởng kinh tế để gây sức ép với Phnom Penh trong bối cảnh căng thẳng leo thang dọc biên giới. Ông Manet đồng thời cảnh báo rằng, Campuchia đã chuẩn bị đưa cuộc đối đầu này đến "kết cục hợp lý".

Ông Hun Manet chỉ trích những đe dọa của Thái Lan về việc cắt điện, dịch vụ internet và nguồn cung cấp nhiên liệu, cũng như việc đơn phương đóng cửa các trạm kiểm soát biên giới với lý do ngăn chặn các tổ chức lừa đảo đóng ở biên giới Campuchia.

Thủ tướng Campuchia cho rằng, những hành động này không chỉ nhằm ngăn chặn các vụ lừa đảo, như chính quyền Thái Lan tuyên bố, mà còn là một phần của nỗ lực rộng lớn hơn nhằm làm tổn hại hình ảnh quốc tế của Campuchia.

Trả lời phỏng vấn Khmer Times, nhà nghiên cứu kinh tế xã hội người Campuchia Chey Tech đồng tình với mối quan ngại của Thủ tướng Hun Manet, cho rằng Thái Lan đang tận dụng thương mại song phương và các dịch vụ tiện ích như một quân bài mặc cả. Tuy nhiên, ông cũng cho biết thêm rằng, Campuchia đã phản ứng bằng cách hạn chế nhập khẩu rau, trái cây, nhiên liệu và khí đốt của Thái Lan.

Nhà nghiên cứu Chey cảnh báo việc Bangkok phụ thuộc vào hơn 2 triệu lao động nhập cư người Campuchia, những người đóng góp khoảng 100 tỷ Baht (khoảng 3 tỷ USD) cho nền kinh tế Thái Lan hàng năm. "Những người lao động này chi tiêu phần lớn thu nhập của họ ở Thái Lan. Sự vắng mặt của họ sẽ là một mất mát lớn", ông nói.

Giáo sư kinh tế Tita Sanglee tại Viện ISEAS-Yusof Ishak, đánh giá tình trạng leo thang liên tục sẽ gây tổn hại nặng nề cho cả hai nước về mặt kinh tế. "Tôi không cho rằng, xung đột Thái Lan-Campuchia leo thang thành một cuộc chiến tranh nổ súng toàn diện. Sự leo thang thực sự có nhiều khả năng xảy ra trên mặt trận kinh tế. Nhưng leo thang trên mặt trận kinh tế thậm chí còn nguy hiểm hơn đối đầu quân sự".

"Cả hai bên hiện đang thực hiện các bước để làm suy yếu nguồn thu của nhau, trong đó việc đóng cửa biên giới đóng vai trò quan trọng. Cả hai bên đều có nhiều thứ để mất. Thái Lan phụ thuộc đáng kể vào lao động Campuchia và xuất khẩu một lượng lớn hàng hóa sang nước láng giềng. Những mặt hàng xuất khẩu của Thái Lan là nhiên liệu, máy móc, đồ uống, là những mặt hàng thiết yếu trong tiêu dùng hàng ngày", nhà phân tích Tita Sanglee chỉ rõ.

Campuchia cũng đang chịu thiệt hại kép mất nguồn ngoại tệ từ du lịch và lao động xuất khẩu, cùng với kinh tế địa phương bị đình trệ do gián đoạn thương mại và logistics. Các doanh nghiệp biên giới đang ở trong thế khó, nhiều đối tượng tiềm ẩn rơi vào cảnh thất nghiệp và thiếu ổn định. Nếu căng thẳng kéo dài, thiệt hại kinh tế sẽ không chỉ là con số mà còn là ảnh hưởng sâu rộng đến tiềm năng phát triển vùng biên giới và niềm tin xã hội.

Trên thực tế, ông Suthien Pewchan đến từ Sisaket, Thái Lan, gần nơi xảy ra cuộc đụng độ Chong Bok vào tháng 5 cho biết, hiện tại ở vùng này không thiếu hàng hóa. "Không thiếu. Nhưng chúng tôi bắt đầu chuẩn bị các kế hoạch dự phòng. Không còn [thêm] giao tranh nào nữa, nhưng mọi người đều rất cảnh giác", ông nói.

Năm 2024, thương mại song phương giữa Thái Lan và Campuchia đạt hơn 4 tỷ USD, trong khi Thái Lan là đối tác thương mại lớn thứ tư của Campuchia. Những con số cho thấy, ràng buộc thương mại giữa hai quốc gia láng giềng không hề nhỏ. Dù chính phủ hai nước có thể tính toán lợi ích chiến lược trong ngắn hạn, thì những thiệt hại về thương mại, đầu tư, chuỗi cung ứng và sinh kế hàng triệu lao động sẽ để lại vết sẹo lâu dài cho cả hai nền kinh tế. Các chuyên gia cảnh báo rằng, không bên nào có thể thực sự giành chiến thắng nếu căng thẳng bị đẩy lên cao – đặc biệt khi sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế giữa Thái Lan và Campuchia là không thể phủ nhận.

(theo DW, Khmer Times)

Minh Anh

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/cang-thang-campuchia-thai-lan-mo-mat-tran-moi-quan-he-kinh-te-bien-thanh-vu-khi-ai-se-ton-that-nang-ne-hon-319098.html