Căng thẳng kỳ thi vào lớp 10: Vì sao nhiều năm Hà Nội vẫn thiếu trường công lập?

8 giờ trướcBài gốc

Trầm cảm vì ôn thi

Em T.N.A, học sinh lớp 9, Trường THCS Giảng Võ (Hà Nội) cho biết, ôn thi vượt cấp từ năm lớp 7. Năm nay, lịch học thêm, luyện thi ở trung tâm dày đặc, khiến em ngộp thở, kiệt sức. “Rời nhà từ 6 giờ sáng, về nhà lúc 22 giờ. Mệt cũng không dám nghỉ một hôm vì sợ bỏ lỡ kiến thức quan trọng. Em quyết tâm học ngày, học đêm để thi trường đỗ nguyện vọng 1 vào trường công lập THPT Phan Đình Phùng”, N.A nói.

Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 Hà Nội hằng năm có số lượng lớn thí sinh đăng ký dự thi (hơn 100.000 em) trong khi trường THPT công lập nhiều năm nay chỉ tuyển hơn 60%: năm 2023 - 2024 là 61%; năm 2024 - 2025 là 63%.

Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 hằng năm tại Hà Nội có hơn 100.000 thí sinh dự thi nhưng chỉ có hơn 60% em được tuyển vào trường công.

Học sinh các trường THCS, muốn giành được tấm vé vào trường công lập, đặc biệt là trường thuộc tốp có điểm cao phải gồng mình học thêm, luyện thi. Giáo viên cho biết, có những em áp lực đến mức trầm cảm, bài kiểm tra thấp lo sợ khóc òa ngay trong lớp.

Thạc sĩ tâm lý Trần Đình Sơn, Hội tâm lý giáo dục Hà Nội nói rằng, nhiều học sinh bị áp lực, căng thẳng vì mục tiêu phải đạt điểm cao trong kỳ thi vượt cấp. Kỳ vọng từ gia đình, áp lực của nhà trường, thầy cô, bạn bè trong khi khả năng tiếp nhận kiến thức của từng em khác nhau. Lịch học dày đặc, bài thi bị thầy cô nhận xét “chưa tiến bộ”, “cần cố gắng hơn” hay điểm số không được như kỳ vọng khiến nhiều em mệt mỏi, quá tải.

Thực tế, đã có trường hợp học sinh học rất tốt nhưng vì áp lực, không vững tâm lý, vào phòng thi run lẩy bẩy, quên sạch kiến thức đã học. Kết quả trượt, em đóng cửa hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Sau đó, dù gia đình có đăng ký cho học lớp 10 một trường tư thục nhưng nữ sinh này vẫn sống thu mình, không tự tin để vực dậy chính mình.

Mặc dù Bộ GD&ĐT đã quy định phương thức tuyển sinh đa dạng gồm xét tuyển, thi tuyển, kết hợp thi tuyển và xét tuyển nhưng đến nay mới chỉ có ít địa phương căn cứ điểm học bạ để xét tuyển, còn lại vẫn tổ chức kỳ thi chung để lấy kết quả phân loại tuyển sinh. Tại Hà Nội, có 122 trường THPT công lập, mức điểm chuẩn đầu vào khác nhau, thậm chí có sự chênh lệch lớn. Những trường ngoại thành trung bình 4 điểm/môn đã trúng tuyển trong khi trường nội đô trung bình hơn 8 điểm/môn vẫn có thể trượt nếu không chọn đúng. Việc đặt nguyện vọng trường công cũng là cuộc cân não tính toán của phụ huynh và học sinh.

Hơn 100 nghìn học sinh chạy đua căng thẳng

TS. Sái Công Hồng, Hội liên hiệp Các trường Đại học, Cao đẳng Việt Nam nhìn nhận, kỳ thi tuyển sinh lớp 10 ở một số địa phương khiến hàng vạn gia đình bước vào cuộc chạy đua căng thẳng. Nguyên nhân là do số chỗ học tại các trường công lập không theo kịp lượng học sinh tăng nhanh, nhất là ở khu vực trung tâm và đô thị lớn.

Không khí căng thẳng trong một phòng thi tuyển sinh lớp 10 tại Hà Nội.

Theo TS Hồng, áp lực thi cử những năm qua cho thấy, kỳ tuyển sinh lớp 10 đã vượt ra khỏi tính chất của một kỳ thi chuyển cấp thông thường. Số lượng học sinh tăng nhanh trong khi trường THPT công lập chưa được mở rộng tương ứng dẫn đến chênh lệch đáng kể giữa cung và cầu. Trong khi, đa số phụ huynh, học sinh vẫn đặt mục tiêu đỗ vào trường công lập vì nhiều nhẽ, trong đó có chi phí thấp, môi trường bạn bè, thầy cô chất lượng.

Hơn 100.000 học sinh lớp 9 hằng năm đổ dồn kỳ vọng vào một cánh cửa duy nhất là kỳ thi tuyển sinh trong khi cửa lại không đủ rộng, sự chen chúc, áp lực là điều không tránh khỏi.

Theo TS Hồng, cuộc đua khiến không ít học sinh rơi vào trạng thái mất ngủ, lo lắng hay sợ thi cũng như ở tình trạng căng thẳng kéo dài. Phụ huynh cũng bị cuốn vào vòng xoáy, đổ số tiền lớn cho con đi học thêm nhiều hơn để an tâm nhưng con trẻ ngày càng kiệt sức. Như vậy, dù bản chất kỳ thi vượt cấp dù chỉ nhằm phân luồng học sinh sau khi tốt nghiệp THCS đã thay đổi, tác động quá lớn đến người học và cả gia đình.

Nhìn nhận sâu hơn, TS Hồng cho rằng, áp lực không chỉ đến từ một bài thi mà còn từ cấu trúc hệ thống, trường công lập không theo kịp nhu cầu thực tế, bài toán phân luồng chưa hiệu quả. Việc phân luồng ở bậc THCS vẫn coi học sinh yếu kém tất yếu đi học nghề trong khi phụ huynh bằng mọi giá phải cho con vào trường công lập.

Về giải pháp, ông cho rằng, bên cạnh xây trường công lập, có thể sử dụng mô hình xét tuyển kết hợp bài kiểm tra năng lực để học sinh nhẹ nhàng hơn thi tuyển truyền thống. Bên cạnh đó, triển khai phân luồng, hướng nghiệp sau THCS cần được đi vào thực chất, rõ thông tin, giá trị của học nghề để tự quyết định.

Triển khai ngược với chủ trương

Chuyên gia giáo dục Lê Như Tiến, nguyên là Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng nói: vấn đề thiếu trường, lớp công lập cho học sinh thuộc trách nhiệm của ngành giáo dục và cơ quan quản lý địa phương.

“Tại Hà Nội, bao nhiêu năm nay vẫn chưa giải được bài toán thiếu trường lớp trong khi chủ trương của Đảng, Nhà nước tiến tới phổ cập THPT”, ông nói.

Cũng theo ông Tiến, giáo dục ngày càng được quan tâm với nhiều chính sách như miễn học phí, hỗ trợ tiền ăn, sắp tới sẽ phát không sách giáo khoa… đảm bảo quyền được học của mỗi người. Nhất là ở bậc mầm non, tiểu học, THCS, THPT, điều cơ bản nhất các địa phương phải quan tâm, chăm lo xây dựng trường học, đủ phòng học và đội ngũ giáo viên.

Ở bậc đại học có lựa chọn đầu vào nên yêu cầu không cần đáp ứng 100% nhu cầu nhưng riêng bậc phổ thông nhất thiết phải đảm bảo quyền có chỗ học của tất cả học sinh. Trong khi, Hà Nội không xây đủ trường công lập cho học sinh, khiến các em áp lực, căng thẳng là đi ngược lại với chủ trương của Đảng, Nhà nước.

Ông Tiến cũng cho rằng, không riêng Hà Nội, mà nhiều năm qua, một số địa phương tổ chức kỳ thi tuyển sinh lớp 10 quá căng thẳng chỉ để phân loại học sinh là chưa phù hợp. Các địa phương chưa ưu tiên nguồn lực, đất đai để xây trường học, thay vào đó tập trung dồn cho doanh nghiệp, xây chung cư cao tầng…

“Cần phải có quy định rõ, mỗi phường có bao nhiêu % quỹ đất cho xây trường mầm non, tiểu học, THCS, THPT để triển khai triệt để nếu không giáo dục vẫn không được coi trọng và hằng năm lại tái diễn chuyện thiếu trường”, ông Tiến nói.

Bộ GD&ĐT quy định 3 phương thức tuyển sinh vào lớp 10 gồm: xét tuyển, thi tuyển, thi tuyển kết hợp xét tuyển. Tuy nhiên, đến năm 2025, toàn quốc mới chỉ có 3 địa phương xét tuyển học bạ (Gia Lai, Cà Mau, Vĩnh Long), còn lại tổ chức thi tuyển hoặc thi tuyển kết hợp xét tuyển. Đặc biệt, ở một số thành phố lớn, kỳ thi trở nên căng thẳng khi trường công lập quá ít, không đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh.

Hà Linh

Nguồn Tiền Phong : https://tienphong.vn/cang-thang-ky-thi-vao-lop-10-vi-sao-nhieu-nam-ha-noi-van-thieu-truong-cong-lap-post1808089.tpo