Căng thẳng Thái Lan - Campuchia: Kêu gọi vì hòa bình

4 giờ trướcBài gốc

Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul và Thủ tướng Campuchia Hun Manet ký Thỏa thuận hòa bình có sự chứng kiến của Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim và Tổng thống Mỹ Donald Trump, ngày 26/10 tại Kuala Lumpur, Malaysia. (Nguồn: TTXVN)

Căng thẳng trở lại

Cuộc xung đột biên giới Campuchia - Thái Lan là một trong những tranh chấp lãnh thổ dai dẳng nhất ở Đông Nam Á. Căng thẳng chủ yếu xoay quanh đền Preah Vihear - Di sản thế giới được UNESCO công nhận năm 2008 - cùng với khu vực đất đai 4,6 km² xung quanh ngôi đền cổ này. Cuộc tranh chấp là tàn dư của lịch sử từ thời thuộc địa Pháp, do sự không thống nhất về bản đồ và tài liệu lịch sử hai bên đưa ra.

Sau khi Campuchia giành độc lập vào năm 1953, tranh chấp biên giới Thái Lan - Campuchia đã nhiều lần leo thang thành xung đột vũ trang. Mặc dù Tòa án Công lý quốc tế (ICJ) đã có phán quyết năm 1962 trao quyền sở hữu đền Preah Vihear cho Campuchia, nhưng tranh chấp về vùng đất phụ cận vẫn tiếp diễn và thỉnh thoảng bùng phát thành xung đột vũ trang.

Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến quan hệ song phương mà còn đặt ra những thách thức đối với ASEAN trong việc duy trì hòa bình và ổn định khu vực.

Cuối tháng 7/2025, giao tranh tại khu vực biên giới giữa hai bên lại bùng phát và kéo dài trong 5 ngày, khiến cả hai bên phải chịu thương vong và hơn 300.000 người phải rời bỏ nhà cửa, nhiều cơ sở vật chất bị phá hủy. Ngày 8/12, tiếng pháo đã trở lại tại khu vực biên giới với quy mô và mức độ nghiêm trọng hơn.

Theo báo chí khu vực, Thái Lan đã triển khai máy bay tấn công các vị trí quân sự của Campuchia dọc biên giới. Lần đầu tiên trong lịch sử xung đột, Thái Lan đã sử dụng cả 3 lực lượng trên bộ, trên thủy và trên không để tham chiến. Trong khi đó, Lực lượng Campuchia sử dụng hệ thống pháo phản lực phóng loạt BM-21, máy bay không người lái (UAV) và súng cối…

Trên mặt trận ngoại giao, quan hệ giữa hai nước đã xuống mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ. Các kênh đối thoại chính thức bị đình trệ.

Cuộc xung đột biên giới Thái Lan - Campuchia đang bước vào giai đoạn nguy hiểm nhất kể từ tháng 7/2025, khiến đời sống dân thường hai nước ở khu vực xung đột rơi vào bất ổn, an ninh và đời sống của người dân bị xáo trộn.

Thương mại biên giới tiếp tục đình trệ, ảnh hưởng trực tiếp tới tăng trưởng kinh tế của hai nước và chuỗi cung ứng của khu vực, cũng như tới môi trường đầu tư của các doanh nghiệp nước ngoài tại biên giới hai nước.

Phản ứng của quốc tế

Cuộc xung đột biên giới giữa hai nước chưa có dấu hiệu hạ nhiệt đã làm dấy lên lo ngại về môi trường an ninh đối ngoại của khu vực. Điều này tạo ra áp lực không nhỏ cho vai trò của Malaysia trong năm Chủ tịch 2025. Mặc dù phải đối mặt với nhiều thách thức, song Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim đã có cách tiếp cận linh hoạt, đóng vai trò quan trọng trong nỗ lực thiết lập lại trạng thái như trước tại biên giới hai nước Đông Nam Á.

Ngay từ những ngày đầu xung đột bùng phát, ASEAN đã tổ chức một cuộc họp đặc biệt cấp Bộ trưởng Ngoại giao để tìm giải pháp giảm căng thẳng giữa hai nước. Đặc biệt, Thỏa thuận ngừng bắn ngày 29/7 và Tuyên bố chung về Thỏa thuận Hòa bình Kuala Lumpur được ký tại Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 47 ngày 26/10 đã khẳng định nỗ lực và vai trò của ASEAN là một tổ chức khu vực uy tín, quy tụ sự tham gia của các nước lớn.

Nước chủ tịch Malaysia cũng đã thông báo về việc tổ chức cuộc họp đặc biệt của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ngày 22/12 nhằm thúc đẩy đối thoại.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã bày tỏ quan ngại trước các diễn biến leo thang. Ông nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo vệ dân thường, tạo điều kiện cho hoạt động nhân đạo. Ngày 15/12, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã kêu gọi hai bên ngừng bắn, chấm dứt chiến sự và bảo vệ dân thường... Nhiều quốc gia như Nhật Bản, Pháp, Australia... cũng lên tiếng kêu gọi kiềm chế tối đa, giải quyết xung đột bằng biện pháp hòa bình.

Về phía Việt Nam, ngày 8/12, trong cuộc hội đàm với Thủ tướng Campuchia Hun Manet nhân dịp đồng chủ trì lễ khai trương cửa khẩu quốc tế Tân Nam - Meun Chey, Thủ tướng Phạm Minh Chính kêu gọi Campuchia cùng Thái Lan kiềm chế và tuân thủ thỏa thuận hòa bình.

Mới đây, trong các cuộc gặp với người đồng cấp Thái Lan và Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Campuchia, Bộ trưởng Ngoại giao Lê Hoài Trung kêu gọi kiềm chế, không để căng thẳng leo thang, tôn trọng lợi ích chính đáng của nhau, giải quyết bất đồng bằng các biện pháp hòa bình, thông qua đối thoại, phù hợp với luật pháp quốc tế và các thỏa thuận, cơ chế khu vực hiện có.

Đáng chú ý, tiếp theo việc đóng vai trò trung gian cho ký kết Tuyên bố chung về thỏa thuận hòa bình Kuala Lumpur, hôm 12/12, Tổng thống Donald Trump thông báo trên Truth Social rằng ông đã nói chuyện với các nhà lãnh đạo Thái Lan và Campuchia. Ông Trump cho biết cả hai nhà lãnh đạo đã đồng ý quay trở lại thực thi Tuyên bố chung Kuala Lumpur - văn kiện hòa bình mà Washington đóng vai trò trung gian được ký kết vào tháng 10 vừa qua tại Malaysia.

Giới phân tích nhận định, để chấm dứt xung đột, đạt được hòa bình bền vững, ASEAN và cộng đồng quốc tế có thể đóng vai trò hỗ trợ quan trọng, nhưng chính quyết tâm giải quyết xung đột, thực thi các cam kết dài hạn của Thái Lan và Campuchia sẽ là những yếu tố then chốt mang lại hòa bình, ổn định cho cả hai nước và toàn bộ khu vực.

HÀ BẢO TRÂM

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/cang-thang-thai-lan-campuchia-keu-goi-vi-hoa-binh-338278.html