Hình ảnh nổi ban toàn thân của bệnh nhân.
Nổi ban toàn thân do dị ứng thuốc
Anh L.A.T (48 tuổi, trú tại Hà Nội) đến thăm khám tại Phòng khám đa khoa Tây Hồ trong tình trạng cơ thể xuất hiện ban đỏ lan rộng, kèm theo tổn thương da tại vùng sinh dục.
Các triệu chứng này xuất hiện sau khi anh dùng thuốc kháng sinh và giảm đau có paracetamol, được chỉ định hậu phẫu nhổ răng khôn. Đáng lưu ý, hiện tượng tương tự đã từng xảy ra cách đây 2 năm khi anh dùng thuốc cảm cúm.
Tại Phòng khám, qua thăm khám lâm sàng, bác sĩ ghi nhận tình trạng ban đỏ thẫm ranh giới rõ, kích thước 2-5cm, phân bố tại vùng cổ, bụng, sinh dục và đùi; các tổn thương không kèm theo ngứa hay đau, không lan sâu dưới da. Ngoài ra, kết quả xét nghiệm cho thấy chỉ số IgE trong máu của bệnh nhân tăng cao bất thường - dấu hiệu điển hình của phản ứng dị ứng.
Dựa trên triệu chứng lâm sàng và kết quả cận lâm sàng, anh T. được chẩn đoán mắc hồng ban cố định nhiễm sắc - một dạng phản ứng dị ứng đặc hiệu, tái phát tại cùng một vị trí trên cơ thể khi tiếp xúc lại với tác nhân dị ứng, trong trường hợp này là paracetamol.
Ngay lập tức, bệnh nhân được bác sĩ yêu cầu ngừng hoàn toàn các loại thuốc có chứa thành phần paracetamol. Đồng thời, anh T. được kê đơn điều trị ngoại trú để kiểm soát tổn thương da, tránh biến chứng.
Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thu Trang - Chuyên khoa Da liễu, Phòng khám đa khoa Medlatec Tây Hồ cho biết, hồng ban cố định nhiễm sắc là một dạng phản ứng dị ứng da đặc hiệu với thuốc, được đặc trưng bởi các tổn thương da tái phát tại cùng một vị trí mỗi khi người bệnh tiếp xúc lại với loại thuốc gây dị ứng. Bệnh dễ gây nhầm lẫn với các bệnh da liễu khác nếu không được chẩn đoán đúng cách và có hướng xử trí kịp thời.
Theo bác sĩ, bệnh thường xuất hiện sau khi dùng một số loại thuốc phổ biến như thuốc giảm đau hạ sốt (đặc biệt là paracetamol), kháng sinh (nhóm sulfonamid, tetracycline...), thuốc chống co giật, hoặc các thuốc cảm cúm không kê đơn.
Về triệu chứng dị ứng thuốc, người bệnh có thể thấy xuất hiện các dát đỏ sẫm, bờ rõ, kích thước vài centimet, đôi khi kèm theo phồng rộp, ngứa nhẹ, hoặc không ngứa. Các tổn thương thường xuất hiện tại môi, vùng sinh dục, mặt trong đùi, tay, bụng... và sẽ tái phát tại cùng vị trí mỗi khi dùng lại thuốc gây dị ứng. Sau khi tổn thương lành, thường để lại vết tăng sắc tố (nhiễm sắc) sẫm màu kéo dài.
Cẩn trọng khi tự ý dùng thuốc không kê đơn
Hiện nay, tình trạng người dân tự ý mua và sử dụng thuốc không kê đơn ngày càng phổ biến, đặc biệt là các thuốc cảm cúm, giảm đau, hạ sốt như paracetamol hay các loại kháng sinh dạng phối hợp.
Nhiều người có thói quen “tự ý làm bác sĩ” mà không tham khảo ý kiến bác sĩ/ dược sĩ, tiềm ẩn nguy cơ cao xảy ra các phản ứng bất lợi, trong đó có gây tổn thương gan - thận và tình trạng kháng kháng sinh nguy hiểm.
Với những thành phần tưởng chừng “vô hại” như paracetamol có trong nhiều loại thuốc cảm cúm, hạ sốt, giảm đau vẫn có thể gây ra các phản ứng dị ứng nghiêm trọng, điển hình như hồng ban cố định nhiễm sắc.
Từ trường hợp này cho thấy, việc không biết rõ thành phần thuốc và tiền sử dị ứng bản thân có thể dẫn đến tình trạng tổn thương da toàn thân, vùng nhạy cảm và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thu Trang khuyến cáo, để bảo vệ sức khỏe bản thân, người dân cần đọc kỹ thành phần thuốc trước khi sử dụng, đặc biệt nếu có tiền sử dị ứng. Mọi người không tự ý dùng nhiều loại thuốc cùng lúc nếu không rõ sự tương tác; luôn hỏi ý kiến bác sĩ/dược sĩ khi cần dùng thuốc kéo dài, hoặc có biểu hiện bất thường sau dùng thuốc.
"Từ trường hợp trên, mọi người cần lưu giữ thông tin về các loại thuốc đã từng gây dị ứng để thông báo tới bác sĩ trong các lần khám bệnh sau", bác sĩ Trang cho hay.
Ngoài ra, khi xuất hiện các dấu hiệu như ban đỏ bất thường, ngứa, sưng nề, hoặc khó thở sau khi dùng thuốc, người dân cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí kịp thời.
Hướng xử trí đầu tiên trong quá trình điều trị bệnh hồng ban cố định nhiễm sắc là ngưng sử dụng thuốc gây dị ứng ngay lập tức. Bác sĩ có thể chỉ định thêm thuốc bôi chống viêm, hoặc thuốc kháng histamin nếu cần.
Đặc biệt, điều quan trọng là bệnh nhân cần được tư vấn tránh dùng lại thuốc liên quan, bởi mỗi lần tái phát có thể khiến tổn thương lan rộng, hoặc gây biến chứng nặng hơn.
MẠNH TRẦN