Cảnh báo hệ lụy 'thừa nam, thiếu nữ' nếu không sớm cân bằng giới tính khi sinh

một giờ trướcBài gốc

Một buổi truyền thông chính sách dân số cho người dân. Ảnh: Tô Hà.

Điều này đặt ra những thách thức trong công tác dân số, tiềm ẩn những hệ lụy khi không kiểm soát kịp thời.

Tình trạng ‘thừa nam, thiếu nữ’ vẫn diễn ra

Nhận thức rõ hậu quả của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS), Thanh Hóa đã triển khai Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2016–2025, huy động sự vào cuộc của toàn hệ thống chính trị. Gần 3.900 cuộc nói chuyện chuyên đề, 80 phóng sự, 20 bài báo lớn và hơn 8.000 tin, bài phát thanh đã được thực hiện để nâng cao nhận thức cộng đồng.

Cùng với đó, hàng trăm nghìn tờ rơi, tài liệu hỏi – đáp được phát tận tay người dân; các câu lạc bộ phụ nữ sinh hai con một bề là gái, không sinh con thứ ba được thành lập ở 100% xã, góp phần lan tỏa thông điệp bình đẳng giới, tôn vinh giá trị của phụ nữ và trẻ em gái.

Theo Báo cáo tổng kết 10 năm (2016–2025) của Chi cục Dân số tỉnh Thanh Hóa, tỷ số GTKS của Thanh Hóa đã giảm từ 117 bé trai/100 bé gái (2017) xuống 113/100 (2025). Dù có xu hướng giảm song vẫn cao và cao hơn đáng kể so với mức cân bằng tự nhiên là 105–106 bé trai/100 bé gái.

Theo các chuyên gia, gốc rễ của tình trạng MCBGTKS là tư tưởng “trọng nam khinh nữ” còn tồn tại trong xã hội, nhất là ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Quan niệm “phải có con trai để nối dõi, thờ cúng tổ tiên, chăm sóc cha mẹ” khiến nhiều gia đình tìm mọi cách lựa chọn giới tính thai nhi. Sự phát triển của dịch vụ siêu âm, xét nghiệm giới tính càng khiến tình trạng này khó kiểm soát, trong khi tuyên truyền ở cơ sở chưa sâu, chưa bền.

Nếu MCBGTKS không được kiểm soát, trong vài năm tới sẽ phải đối mặt với tình trạng “thừa nam, thiếu nữ”, dẫn đến nhiều hệ lụy xã hội phức tạp. Khi “thừa nam, thiếu nữ”, nhu cầu hôn nhân tự nhiên không được đáp ứng, dễ phát sinh các tệ nạn như mại dâm, buôn bán người, kết hôn xuyên biên giới, bạo lực gia đình…

Xa hơn, mất cân bằng giới tính còn ảnh hưởng đến chất lượng dân số và cơ cấu lao động, khiến tỷ lệ sinh giảm, nguy cơ già hóa dân số sớm và mất ổn định xã hội. Nghiêm trọng hơn, nó phản ánh sự bất bình đẳng giới sâu sắc, khi giá trị của phụ nữ bị xem nhẹ và trẻ em gái ngay từ khi sinh ra đã phải chịu thiệt thòi.

Giải pháp kéo ‘cán cân’ giới tính

Theo ông Bùi Hồng Thủy, Chi cục trưởng Chi cục Dân số tỉnh Thanh Hóa, để giải quyết tình trạng MCBGTKS đòi hỏi sự kiên trì và phối hợp đồng bộ của cả hệ thống chính trị.

Để đạt mục tiêu đến năm 2030 đưa tỷ số GTKS xuống dưới 109/100, tỉnh xác định truyền thông thay đổi hành vi là giải pháp trọng tâm. Các chương trình cần hướng tới thanh niên, cặp vợ chồng chuẩn bị kết hôn, người có uy tín trong cộng đồng, đồng thời tôn vinh các gia đình sinh con gái, không lựa chọn giới tính thai nhi.

Cùng với đó, cần siết chặt quản lý các cơ sở y tế, nghiêm cấm tiết lộ giới tính thai nhi và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Nhà nước nên có chính sách hỗ trợ, khuyến khích gia đình sinh con gái, nâng cao vị thế phụ nữ, bảo đảm an sinh xã hội để xóa bỏ tâm lý “phải có con trai mới nương tựa tuổi già”.

Bên cạnh các chính sách, yếu tố con người vẫn là then chốt. Một đội ngũ cán bộ dân số nhiệt huyết, am hiểu địa bàn sẽ là “cầu nối” quan trọng giúp người dân thay đổi nhận thức. Mỗi câu chuyện, mỗi tấm gương gia đình hạnh phúc dù chỉ có con gái đều góp phần thay đổi nhận thức trong cộng đồng.

Giải quyết tình trạng MCBGTKS không chỉ là nhiệm vụ của ngành dân số hay y tế mà là trách nhiệm chung của toàn xã hội. Khi mỗi người dân hiểu rằng con trai hay con gái đều là món quà quý giá, khi phụ nữ và trẻ em gái được tôn trọng và đối xử công bằng sẽ là nền tảng vững chắc để xã hội phát triển hài hòa, bền vững.

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/canh-bao-he-luy-thua-nam-thieu-nu-neu-khong-som-can-bang-gioi-tinh-khi-sinh-post758542.html