Ngày 26/9, tại họp báo giới thiệu Ngày thẻ Việt Nam năm 2025, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước (NHNN), chia sẻ ngành Ngân hàng rất trăn trở vấn đề gian lận, lừa đảo. Trong các Thông tư được ban hành, NHNN luôn yêu cầu các tổ chức cung ứng dịch vụ phải lập, gửi danh sách những tài khoản, thẻ, ví liên quan nghi ngờ lừa đảo, gian lận theo các hành vi, tiêu chí đã quy định về NHNN.
Ví dụ, một khách hàng mở nhiều tài khoản thanh toán với nhiều số di động khác nhau có thể là hành vi đáng ngờ. Hoặc một tài khoản phát sinh giao dịch quá nhiều lần trong ngày không phù hợp với năng lực của chủ tài khoản, chẳng hạn như chủ tài khoản là một người 18 tuổi nhưng phát sinh giao dịch hàng ngày lên tới nhiều tỷ đồng, rõ ràng là có vấn đề.
Đến nay, NHNN đã thu thập được kho dữ liệu khoảng xấp xỉ 600.000 tài khoản, thẻ, ví điện tử trong diện nghi ngờ gian lận. Sau khi thu thập, NHNN đã triển khai thí điểm cung cấp dịch vụ cảnh báo cho 5 ngân hàng gồm: BIDV, Vietcombank, MB, VietinBank, Agribank.
Sau khi tài khoản cá nhân bị kiểm soát chặt, nhiều đối tượng chuyển sang lợi dụng tài khoản tổ chức.
Tính đến đầu tháng 9, hệ thống đã giúp cảnh báo cho gần 300.000 lượt khách quyết định ngừng giao dịch với số tiền trên 1.500 tỷ đồng. NHNN sẽ tiếp tục triển khai dịch vụ này trên toàn ngành trong thời gian tới.
"Khi khách hàng chuẩn bị chuyển tiền, nhận được cảnh báo nên kiểm tra lại rồi mới quyết định chuyển tiền hay không", ông Tuấn lưu ý.
Tuy nhiên, ông cho biết sau khi tài khoản cá nhân bị kiểm soát chặt, nhiều đối tượng chuyển sang lợi dụng tài khoản tổ chức. Do đó, NHNN đang sửa đổi các quy định có liên quan để đảm bảo bảo mật, an toàn, đề phòng các hành vi lừa đảo qua tài khoản của tổ chức, doanh nghiệp.
Chẳng hạn, theo Thông tư 25 sửa đổi về mở, sử dụng tài khoản thanh toán, người đại diện pháp luật của doanh nghiệp buộc phải trực tiếp đối chiếu thông tin khi mở tài khoản, thay vì ủy quyền hồ sơ như trước đây. Tuy nhiên, các tập đoàn, công ty niêm yết hoặc doanh nghiệp nằm trong danh sách uy tín toàn cầu có thể được miễn quy định này, để tạo điều kiện thuận lợi kinh doanh.
Bên cạnh đó, NHNN sửa Thông tư 50 về an toàn giao dịch điện tử. Theo đó, tài khoản tổ chức, hộ kinh doanh khi giao dịch trên 10 triệu đồng mỗi lần hoặc tổng số lần chuyển trong ngày hơn 20 triệu đồng sẽ phải xác thực bổ sung. Quy định này tương tự đang áp dụng với thanh toán trực tuyến của cá nhân.
Theo quy định hiện hành, tổ chức, hộ kinh doanh không phải xác thực bổ sung, nhưng họ phải cập nhật thông tin sinh trắc học trước ngày 1/7 để tránh bị gián đoạn dịch vụ ngân hàng trực tuyến.
Tương tự, từ 1/7, ví điện tử được công nhận là phương tiện thanh toán chính thức, có chức năng tương tự tài khoản ngân hàng. Hai thông tư mới sửa đổi quy định liên quan tới ví điện tử và hoạt động thẻ sẽ được NHNN ban hành trong tháng 10. Việc này nhằm tăng trách nhiệm của tổ chức phát hành, củng cố an toàn cho người dùng.
Về phía ngân hàng, bà Đoàn Hồng Nhung, thành viên Ban điều hành, Giám đốc Khối bán lẻ Vietcombank, cho biết nhà băng này cũng triển khai nhiều giải pháp để tránh hành vi lừa đảo, gian lận khi thanh toán số.
Theo đó, Vietcombank đã đầu tư công nghệ bảo mật hiện đại, áp dụng các lớp xác thực đa tầng, triển khai hệ thống phát hiện gian lận (fraud detection) để đánh giá rủi ro, cảnh báo kịp thời cho khách hàng các chiêu lừa đảo mới, cách xử lý khi gặp sự cố... Nhờ đó đến nay, hệ thống chưa ghi nhận sự cố nghiêm trọng nào với khách hàng khi sử dụng dịch vụ ngân hàng số.
Thanh Hoa