Cảnh báo nguy cơ cao mắc viêm phổi do phế cầu ở người lớn tuổi

một giờ trướcBài gốc

Khi nói đến bệnh viêm phổi hay nhiễm khuẩn đường hô hấp, phần lớn chúng ta thường nghĩ đến trẻ nhỏ, nhưng ít ai biết rằng, người lớn tuổi và người có bệnh đồng mắc mới đang là nhóm có nguy cơ cao nhất mắc bệnh do phế cầu khuẩn (Streptococcus pneumoniae) - loại vi khuẩn có thể khiến một cơn ho, sốt tưởng chừng nhẹ nhàng trở thành biến chứng nặng nề, thậm chí nguy hiểm tính mạng.

Phế cầu - “kẻ gây bệnh” phổ biến nhưng ít được chú ý

Phế cầu khuẩn là nguyên nhân hàng đầu gây viêm phổi mắc phải tại cộng đồng. Vi khuẩn này cư trú âm thầm trong đường hô hấp, khi gặp điều kiện thuận lợi như sức đề kháng yếu, mắc bệnh nền hay thời tiết thay đổi, chúng có thể tấn công mạnh mẽ, gây viêm phổi, viêm màng não, hoặc nhiễm khuẩn huyết.

Vi khuẩn phế cầu - Ảnh minh họa nguồn Internet

Các nghiên cứu tại Việt Nam và nhiều nước châu Á đều cho thấy viêm phổi do phế cầu ở người trưởng thành chiếm tỷ lệ cao nhất trong các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp.

Người trên 50 tuổi, hoặc có bệnh mạn tính như tim mạch, tiểu đường, phổi tắc nghẽn (COPD), hen, gan, thận…, đặc biệt là người hút thuốc hoặc uống rượu thường xuyên có nguy cơ mắc bệnh cao gấp 3-7 lần người khỏe mạnh.

“Với mỗi yếu tố cộng thêm, tỷ lệ viêm phổi do phế cầu khuẩn gia tăng so với người bình thường cùng độ tuổi”, TS.BS. Nguyễn Văn Dũng - Viện Y học nhiệt đới Bạch Mai nhấn mạnh.

Một trong những lý do khiến phế cầu đáng lo ngại là khả năng kháng kháng sinh ngày càng tăng. Nhiều chủng vi khuẩn đã không còn nhạy với các loại thuốc từng rất hiệu quả như penicillin hay macrolid. Khi điều trị không đáp ứng, bệnh nhân dễ gặp biến chứng, kéo dài thời gian nằm viện và tăng chi phí điều trị.

“Không ít trường hợp nhập viện muộn vì nghĩ chỉ là cảm cúm thông thường, nhưng thực tế đã chuyển sang viêm phổi do phế cầu với biểu hiện nặng. Có bệnh nhân chỉ trong vài ngày đã phải thở máy”, TS.BS Nguyễn Văn Dũng cho biết.

Phế cầu không loại trừ ai, đặc biệt là người lớn tuổi và người có bệnh nền - Ảnh BVCC

Tiêm vắc xin phế cầu - cách bảo vệ chủ động, hiệu quả

Trong bối cảnh kháng thuốc gia tăng, phòng bệnh bằng vắc xin là biện pháp được khuyến cáo hàng đầu bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC).

Các loại vắc xin phế cầu cộng hợp thế hệ mới như PCV20 có khả năng tạo ra miễn dịch bền vững và bao phủ rộng hơn, giúp cơ thể ghi nhớ và bảo vệ lâu dài trước 20 nhóm huyết thanh phế cầu thường gặp nhất.

Nhờ vậy, người được tiêm, không chỉ giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn góp phần bảo vệ cộng đồng, đặc biệt là những người yếu thế không thể tiêm chủng.

Theo hướng dẫn mới, người từ 50 tuổi trở lên hoặc người mắc bệnh mạn tính chỉ cần một liều duy nhất của vắc xin phế cầu cộng hợp là có thể hoàn thành lịch tiêm. Đây là bước tiến quan trọng, giúp việc tiêm chủng trở nên thuận tiện và dễ tiếp cận hơn.

Các chuyên gia cho rằng, tiêm vắc xin không chỉ là biện pháp y tế, mà là một khoản đầu tư thông minh cho sức khỏe. Một mũi tiêm có thể ngăn chặn chuỗi biến chứng, nhập viện, hoặc tử vong - những điều có thể xảy ra bất ngờ chỉ vì “một trận ho không dứt”.

Đặc biệt, trong giai đoạn các bệnh truyền nhiễm có xu hướng quay trở lại, việc duy trì tiêm chủng đầy đủ càng có ý nghĩa hơn bao giờ hết. Bởi phòng bệnh luôn rẻ, an toàn và nhân văn hơn chữa bệnh.

Bệnh nhân COPD: Tiêm vắc xin phế cầu được khuyến cáo ở bệnh nhân mắc COPD giai đoạn ổn định: đối với người bệnh chưa tiêm hoặc không rõ tiền sử tiêm vắc xin phế cầu thì tiêm 1 mũi PCV20 hoặc 1 mũi PCV15 tiếp theo là 1 mũi PPSV23.

Bệnh nhân viêm phổi cộng đồng (VPCĐ): Khuyến cáo người từ 19-64 tuổi có bệnh nền hoặc người ≥ 65 tuổi khỏe mạnh trước đây chưa tiêm vắc xin phế cầu, nên tiêm một liều PCV20 đơn thuần hoặc một liều PCV15 và sau đó là một liều PPSV23 ít nhất 1 năm sau

Vắc xin nhiều type huyết thanh bao phủ nhiều hơn vắc xin ít type huyết thanh phế cầu. Do vậy, nên tiêm vắc xin cộng hợp nhiều type huyết thanh nhất có thể. Nếu đã từng tiêm vắc xin có ít type huyết thanh, cần xem xét tiêm bổ sung vắc xin nhiều type huyết thanh hơn.

Bệnh nhân tim mạch: ≥50 tuổi; 19-49 tuổi nếu mắc các bệnh tim mạch mạn tính (trừ tăng huyết áp) và các yếu tố nguy cơ cao. Tiêm vắc xin giúp phòng viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, giảm nguy cơ tử vong và biến cố tử vong và biến cố tim mạch. Tiêm các loại Vắc xin e liên hợp (PCV), Vắc xin e polysaccharide (PPV). Tiêm nhắc lại sau ≥ 1 năm với vắc xin e khác loại (nếu vắc xin e được tiêm không phải PCV20 hoặc PCV21). Tiêm liều duy nhất với PCV20, PCV21. Có thể tiêm trong đợt nằm viện sau các biến cố tim mạch cấp.

“Phế cầu không loại trừ ai, đặc biệt là người lớn tuổi và người có bệnh nền. Chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa được bệnh nếu tiêm chủng đúng thời điểm.

Tiêm vắc xin phế cầu là cách bảo vệ bản thân, người thân và cả cộng đồng khỏi một trong những bệnh lý hô hấp nguy hiểm nhất hiện nay. Đừng để tới khi ho, sốt, khó thở mới nghĩ đến việc phòng ngừa - hãy chủ động tiêm sớm khi còn khỏe mạnh”, TS.BS Nguyễn Văn Dũng khuyến nghị.

Thúy Nga

Nguồn Tri Thức & Cuộc Sống : https://kienthuc.net.vn/canh-bao-nguy-co-cao-mac-viem-phoi-do-phe-cau-o-nguoi-lon-tuoi-post1586196.html