Cảnh báo rủi ro từ khóa học ngắn hạn

2 giờ trướcBài gốc

TS Vũ Văn Ngọc (bên phải) – Viện trưởng Viện Đào tạo Tiên tiến, Chất lượng cao và POHE, Đại học Kinh tế Quốc dân trong buổi tư vấn tuyển sinh 2025. Ảnh Ngô Chuyên

Nhiều người học kỳ vọng nhanh có việc làm, sớm khởi nghiệp và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, khóa đào tạo 3 đến 6 tháng có đạt hiệu quả như mong muốn của học viên hay không lại cần tính toán, lựa chọn cẩn trọng.

Nhìn nhận khách quan

Trong vài năm gần đây, các khóa đào tạo ngắn hạn kéo dài 3–6 tháng xuất hiện nhiều tại các trường đại học, viện đào tạo và trung tâm tư nhân, trải rộng ở nhiều lĩnh vực như: Khởi nghiệp, công nghệ, marketing, thiết kế đến nghề dịch vụ và kỹ thuật. Với mức học phí vừa phải, thời gian học ngắn và nhiều cam kết có việc làm nhanh… các khóa học này được không ít người trẻ xem như “đường tắt” giúp tiết kiệm chi phí để sớm bước vào thị trường lao động.

PGS.TS Lê Hiếu Học – Trưởng Khoa Khoa học và Công nghệ Giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, để đánh giá loại hình đào tạo này, cần có cái nhìn khách quan, đầy đủ cả ưu điểm và hạn chế. Ông phân tích, các khóa học ngắn hạn tính linh hoạt, ứng dụng cao nếu được thiết kế tốt.

Chương trình thường tập trung vào kỹ năng thực hành, hướng tới mục tiêu “làm được việc” ngay sau khóa học, phù hợp với nhu cầu tuyển dụng hiện nay. Bên cạnh đó, chi phí, thời gian học hợp lý giúp học viên không phải đầu tư quá nhiều nhưng vẫn có thể tiếp cận nghề mới.

Ông Học cho rằng, loại hình đào tạo này phù hợp với nhiều nhóm đối tượng: Sinh viên mới ra trường, người lao động muốn chuyển nghề hoặc người đã đi làm cần bổ sung kỹ năng ở một số lĩnh vực như công nghệ thông tin, thiết kế, kinh doanh trực tuyến… tạo nhiều cơ hội tự làm hoặc khởi nghiệp, không đặt nặng bằng cấp, ưu tiên năng lực thực hành, nhất là trong bối cảnh chuyển đổi số và thị trường việc làm thay đổi nhanh.

Tương tự, TS Vũ Văn Ngọc – Viện trưởng Viện Đào tạo Tiên tiến, Chất lượng cao và POHE, Đại học Kinh tế Quốc dân cũng cho rằng các chương trình ngắn hạn giúp người học tiếp cận nghề nhanh, linh hoạt, giảm chi phí và thời gian, phù hợp với người muốn chuyển nghề hoặc bổ sung kỹ năng. Các khóa học thường bám sát thực tế, tập trung vào kỹ năng nghề cơ bản, dễ áp dụng.

Nhiều chương trình mời giảng viên là chuyên gia doanh nghiệp, người trực tiếp làm nghề, giúp học viên tiếp cận kiến thức mới, quy trình chuẩn và các tình huống thực tế. Liên kết doanh nghiệp cũng tạo điều kiện để học viên tìm việc nhanh, nhất là ở các ngành kỹ thuật, dịch vụ, thiết kế và công nghệ.

Ở góc nhìn của mình, NGƯT.TS Phạm Xuân Khánh – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ Cao Hà Nội cho rằng, các khóa đào tạo, dù ngắn hạn hay dài hạn đều xuất phát từ nhu cầu thực tế của người học và xã hội. Ví dụ, trong lĩnh vực bất động sản, nhiều người tìm đến các khóa học ngắn hạn về môi giới. Nếu các đơn vị có chức năng, nhiệm vụ được cấp phép tổ chức khóa học ngắn hạn thì đó là điều bình thường và xuất phát từ nhu cầu thực tế. Nhiều khóa ngắn hạn nhằm nâng cao trình độ, chuyển giao công nghệ cũng rất cần thiết.

Thận trọng khi lựa chọn

Bên cạnh những ưu điểm, các khóa đào tạo ngắn cũng gặp phải những hạn chế mà người học cần lưu ý như: Đào tạo ngắn hạn không thể thay thế hoàn toàn đào tạo bài bản. Việc nắm được kỹ năng cơ bản không đồng nghĩa có thể thành thạo, sáng tạo hay đủ khả năng phát triển nghề nghiệp lâu dài nếu thiếu nền tảng lý thuyết, tư duy chuyên sâu.

Hiện nay, một số cơ sở đào tạo quảng bá sai lệch hoặc đơn giản hóa quá mức quy trình “học là có việc ngay”, gây kỳ vọng không thực tế cho người học, ẩn chứa nhiều rủi ro “tiền mất tật mang”. Ngoài ra, các khóa đào tạo ngắn hạn có thể thiếu chuẩn đầu ra, các hoạt động đánh giá chất lượng. Nhiều khóa học không có hệ thống kiểm định chất lượng, không rõ tiêu chuẩn giảng viên, chưa có đánh giá khách quan sau đào tạo, khiến người học khó phân biệt đâu là chương trình thực chất.

Từ thực tế đó, PGS.TS Lê Hiếu Học – Trưởng Khoa Khoa học và Công nghệ Giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội cho rằng, đào tạo ngắn hạn chỉ thực sự có giá trị nếu được thiết kế, tổ chức và quản lý một cách chuyên nghiệp.

Chương trình rõ ràng về đầu ra và kỹ năng nghề cụ thể; không dàn trải, không lý thuyết suông; kết hợp “học – làm – phản hồi”; có hệ thống thực hành thường xuyên, mô phỏng tình huống thực tế; có đánh giá tiến độ và sản phẩm đầu ra rõ ràng. Giảng viên phải là người có kinh nghiệm nghề thực tế, không chỉ giỏi lý thuyết mà còn tư vấn định hướng nghề nghiệp; lộ trình nâng cao kỹ năng sau khóa học – học ngắn hạn không có nghĩa là học một lần là đủ.

Không chỉ vậy, một hạn chế thể hiện rõ ở các khóa học ngắn hạn thường chỉ đào tạo kỹ năng cấp tốc, dẫn đến nền tảng kiến thức không sâu khiến học viên khó phát triển lên trình độ cao hơn.

TS. Vũ Văn Ngọc lưu ý: “Các khóa học này khó có thể thay thế đào tạo dài hạn/đại học nơi cung cấp cho người học một nền tảng kiến thức về một ngành đầy đủ. Thời gian không đủ vì vậy năng lực thực hành của người học yếu bởi không được rèn luyện nhiều;

Một số trung tâm chỉ tập trung vào quảng bá, cam kết việc làm để thu hút người học dẫn đến chất lượng đào tạo không đồng đều. Nhiều ngành nghề đòi hỏi kinh nghiệm thực tiễn, mà 3–6 tháng không thể thay thế quy trình đào tạo bài bản. “Chính vì vậy, không ít học viên sau khóa học vẫn phải học lại từ đầu khi đi làm, thậm chí “vỡ mộng” do kỳ vọng quá cao vào lời quảng cáo”, TS. Vũ Văn Ngọc nói.

Đồng quan điểm đó, NGƯT. TS Phạm Xuân Khánh khuyên người học khi lựa chọn các khóa học phải tìm hiểu thật kỹ đơn vị đó có được cấp phép chính thức hay không. Uy tín, kinh nghiệm trong lĩnh vực nghề nghiệp đào tạo này như thế nào, tránh mất tiền, mất thời gian mà không thu lại được kết quả.

“Các khóa đào tạo ngắn hạn có giá trị thực tiễn rõ ràng, đặc biệt trong bối cảnh thị trường lao động linh hoạt như hiện nay. Tuy nhiên, người học cần tỉnh táo lựa chọn những cơ sở đào tạo có uy tín và xác định đây là bước khởi đầu để vào nghề – không phải con đường tắt để lập nghiệp vững vàng. Muốn có nghề nghiệp bền vững, phải học tập liên tục, không ngừng nâng cấp năng lực bản thân, bất kể hình thức học là ngắn hay dài hạn”, PGS.TS Lê Hiếu Học cho biết.

Ngô Chuyên

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/canh-bao-rui-ro-tu-khoa-hoc-ngan-han-post759392.html