Nguyên nhân gây viêm tắc tĩnh mạch xoang hang
Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang là bệnh lý nguy hiểm xảy ra khi xoang hang bị viêm, tĩnh mạch bị tắc và hình thành huyết khối. Đây là tình trạng nhiễm trùng hiếm gặp, liên quan đến tĩnh mạch lớn trong hộp sọ, thường bắt nguồn từ sự lây lan của vi khuẩn. Bệnh có thể đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Bệnh có thể xảy ra ở cả trẻ em và người lớn với rất nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ:
Do biến chứng từ bệnh nhiễm trùng vùng đầu mặt cổ: Khoảng 20% các ca bệnh đều liên quan đến các bệnh lý như viêm xoang, viêm tai giữa mạn tính hoặc viêm mô tế bào hốc mắt. Vi khuẩn từ những ổ viêm này sẽ di chuyển qua hệ thống tĩnh mạch, tuy nhiên theo cơ chế tự bảo vệ, cơ thể sẽ tạo ra cục máu đông và tăng áp lực nội sọ và tổn thương não.
Nguyên nhân hiếm gặp khác: Chấn thương sọ mặt, phẫu thuật vùng đầu cổ hoặc các thủ thuật nha khoa không an toàn,... có thể là các yếu tố nguy cơ gây bệnh.
Nhận biết viêm tắc tĩnh mạch xoang hang
Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang là bệnh rất nguy hiểm với biến chứng đe dọa tính mạng.
Điều may mắn là bệnh có các biểu hiện viêm tắc tĩnh mạch xoang hang khá rõ ràng do tổn thương đây thần kinh sọ như:
Mất cảm giác vùng mặt (dây thần kinh sọ V): Tê bì hoặc mất cảm giác ở vùng má, trán hoặc quanh mắt (nhánh tam giác); Đau nhức dữ dội kiểu thần kinh, lan tỏa ở mặt do kích ứng nhánh V1 hoặc V2;
Liệt cơ vận nhãn (dây thần kinh sọ III, IV, VI): Mắt không di chuyển được bình thường, đặc biệt khi nhìn sang bên hoặc lên xuống; Sụp mí mắt (do tổn thương dây III điều khiển cơ nâng mi).
Yếu hoặc liệt cơ mặt (dây thần kinh sọ VII, hiếm gặp): Nếu viêm lan rộng, có thể gây méo miệng hoặc yếu cơ một bên mặt, dù ít phổ biến hơn do dây VII không trực tiếp qua xoang hang.
Giảm thị lực hoặc mù (dây thần kinh sọ II): Dây II nằm gần xoang hang, dễ bị chèn ép bởi áp xe hoặc huyết khối, dẫn đến mờ mắt hoặc mất thị lực một phần.
Dấu hiệu toàn thân kèm theo: Đau đầu dữ dội, sốt cao, hoặc rối loạn ý thức nếu tổn thương lan đến các dây thần kinh khác hoặc não.
Viêm tắc tĩnh mạch xoang hang là bệnh rất nguy hiểm với biến chứng đe dọa tính mạng. Tỷ lệ tử vong trung bình là 30 - 50% các ca bệnh nếu không xử lý kịp thời khi đã hình thành huyết khối xoang hang. Ngoài ra, bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm:
Biến chứng tại mắt: Viêm mô tế bào hốc mắt và mù lòa có thể xảy ra khi nhiễm trùng lan đến mô quanh mắt.
Biến chứng thần kinh: Liệt các dây thần kinh sọ (đặc biệt là dây III, IV, VI) gây rối loạn vận động mắt, mất thị lực.
Biến chứng nội sọ: Viêm màng não và áp xe não là hậu quả nặng nề từ huyết khối xoang hang.
Cách phòng ngừa viêm tắc tĩnh mạch xoang hang
Mặc dù đây là bệnh lý nguy hiểm nhưng chúng ta hoàn toàn có thể phòng tránh được bằng các biện pháp sau:
Chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế các món chiên rán, thay vào đó, bạn nên tích cực bổ sung các loại rau xanh và hoa quả. Tránh xa đồ uống có cồn và các chất gây nghiện.
Duy trì cân nặng hợp lý: Người bị béo phì có nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch xoang hang cao hơn.
Tăng cường hoạt động thể lực, gia tăng sức khỏe và kiểm soát tốt cân nặng.
Nghỉ ngơi phù hợp, hạn chế căng thẳng quá mức.
Có thể nói, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang là bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Do đó, bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống như vệ sinh cá nhân, duy trì điều trị bệnh lý hô hấp nếu có và đến các Bệnh viện uy tín ngay nếu cơ thể có các dấu hiệu sức khỏe bất thường.
Xoang hang là vùng tĩnh mạch nằm sâu trong nền sọ, chứa dây thần kinh và động mạch cảnh. Viêm tắc tại đây có thể gây lồi mắt, mù, liệt mặt hoặc tử vong. Tỷ lệ tử vong cao và khoảng 1/3 người sống sót mang di chứng nặng nề. Người bệnh cần đến ngay bệnh viện khi có một hoặc nhiều dấu hiệu sau: đau đầu dữ dội, sốt cao không rõ nguyên nhân, sưng đỏ quanh mắt, mắt lồi, nhìn đôi, sụp mi, giảm thị lực hoặc sưng lan nhanh sang mắt còn lại trong 24-48 giờ.
BS Nguyễn Văn Bàng