Bệnh nhân uống Methadone tại Trạm Y tế xã Đồng Đăng
Khởi động từ ngày 8/5/2014 với cơ sở điều trị đầu tiên trực thuộc Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh (nay là Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh), thời điểm đó chương trình chỉ có 15 bệnh nhân tham gia. Đến ngày 31/10/2025, hệ thống Methadone của tỉnh đã mở rộng lên 9 cơ sở điều trị và 9 điểm cấp phát với 1.264 bệnh nhân đang điều trị ổn định.
Methadone là một CDTP tổng hợp, được sử dụng dưới dạng siro uống, có tác dụng tương tự như các CDTP khác nhưng không gây nhiễm độc hệ thần kinh trung ương. Với thời gian bán hủy trung bình khoảng 24 giờ, người bệnh chỉ cần uống một liều duy nhất trong một ngày đủ để không xuất hiện hội chứng cai, từ đó giúp duy trì trạng thái ổn định, tạo điều kiện trở lại học tập, lao động và sinh hoạt bình thường. Bên cạnh đó, Methadone có độ dung nạp tốt nên ít phải tăng liều khi điều trị lâu dài.
Chia sẻ về quy trình điều trị, bác sĩ Nguyễn Hữu Phương, Phòng khám đa khoa chuyên khoa – Cơ sở điều trị Methadone 001, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: “Điều trị Methadone gồm bốn giai đoạn. Hai tuần đầu là giai đoạn dò liều, bác sĩ đánh giá mức dung nạp và điều chỉnh thận trọng để tránh nhiễm độc. Giai đoạn điều chỉnh liều kéo dài từ một đến ba tháng nhằm đưa người bệnh về liều tối ưu, hết hội chứng cai và giảm hoàn toàn cảm giác thèm nhớ. Khi đã ổn định, họ bước sang giai đoạn duy trì, uống liều cố định hằng ngày để phòng tái sử dụng. Cuối cùng là giai đoạn giảm liều dành cho những trường hợp sẵn sàng ngừng điều trị. Ngay cả khi đã giảm về 0 mg, người bệnh vẫn cần được hỗ trợ tâm lý – xã hội.”
Trên thế giới cũng như tại Việt Nam, điều trị Methadone hướng tới ba mục tiêu xuyên suốt. Thứ nhất, giảm thiểu tác hại do nghiện gây ra, đặc biệt là nguy cơ lây nhiễm HIV, viêm gan B và C do dùng chung dụng cụ tiêm chích, đồng thời hạn chế tử vong do sử dụng quá liều các CDTP và hoạt động tội phạm. Thứ hai, giúp người bệnh giảm hoặc chấm dứt việc sử dụng các CDTP bất hợp pháp. Thứ ba, cải thiện sức khỏe và phục hồi chức năng lao động, giúp người nghiện duy trì việc làm, ổn định cuộc sống lâu dài, tăng sức sản xuất của xã hội.
Song hành với hiệu quả điều trị, một ưu điểm quan trọng của Methadone là chi phí hợp lý. Trung bình mỗi ngày người bệnh chỉ phải chi khoảng 10.000 đồng – mức rất thấp so với khoản tiền phải bỏ ra cho ma túy. Khoản chênh lệch này không chỉ giảm gánh nặng cho gia đình mà còn tiết kiệm đáng kể chi phí xã hội cho các hoạt động an sinh, an ninh trật tự và điều trị bệnh truyền nhiễm.
Sau 10 năm triển khai, chương trình Methadone tại Lạng Sơn đã thực sự trở thành “mũi tên trúng nhiều đích”: Giúp người nghiện thoát khỏi vòng xoáy ma túy, giảm đáng kể tỷ lệ lây nhiễm HIV, hạn chế tội phạm và mang lại cơ hội làm lại cuộc đời cho gần 1.300 người bệnh. Những kết quả đó thể hiện rõ sự đúng đắn của chính sách, cùng sự đồng hành bền bỉ của ngành y tế và cộng đồng trong nỗ lực xây dựng một môi trường sống an toàn, lành mạnh và nhân văn hơn.
Như Ý – TT KSBT