Cánh đồng thông minh từng bước thay đổi canh tác lúa ở miền Tây

5 giờ trướcBài gốc

Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp được triển khai tại các địa phương trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đã chứng minh tính hiệu quả khi nâng cao năng suất, chất lượng và thu nhập của người dân, đóng góp quan trọng vào giảm phát thải khí nhà kính.

Trong thực hiện Đề án 1 triệu ha, việc ứng dụng công nghệ trong canh tác và chuyển đổi số là xu thế tất yếu trong bối cảnh hiện nay, vừa đảm bảo tính minh bạch, vừa kiểm soát và nâng cao chất lượng lúa gạo, hướng tới nền nông nghiệp trách nhiệm, bền vững.

Cánh đồng thông minh từng bước thay đổi canh tác lúa ở miền Tây.

Vựa lúa miền Tây thay đổi nhờ ứng dụng công nghệ

An Giang là địa phương có diện tích lúa lớn nhất vùng ĐBSCL, sản lượng lúa hàng năm ước đạt khoảng 8,4 triệu tấn. Trong thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp địa phương phấn đấu đến năm 2030 đạt 352.787 ha lúa theo cam kết.

Trên cánh đồng sản xuất lúa của HTX Tân Thuận, tỉnh An Giang, cánh đồng đang canh tác lúa theo phương pháp tưới ngập khô xen kẽ (AWD) giúp giảm lượng giống gieo sạ, giảm lượng phân bón và trong quá trình ứng dụng canh tác tưới ngập khô xen kẽ đã giúp thoát các chất độc hại trong môi trường đất, nước, cây lúa phát triển tốt hơn.

Đây không chỉ là giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu tại vùng ĐBSCL, mà còn mở ra cơ hội để người dân ứng dụng công nghệ vào sản xuất, hướng tới phát triển bền vững ngành hàng lúa gạo.

Sử dụng thiết bị đo mực nước trên đồng ruộng.

Trong thực tiễn canh tác, ông Nguyễn Thanh Tuấn, HTX Tân Thuận, tỉnh An Giang cho biết, việc áp dụng phương pháp tưới ngập khô xen kẽ (AWD) là một giải pháp hiệu quả và triển vọng để giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng với biến đổi khí hậu, đồng thời nâng cao hiệu quả kinh tế. Việc áp dụng không chỉ mang lại lợi ích về mặt kỹ thuật, mà còn có thể kết nối nông dân với thị trường carbon toàn cầu, tạo thêm nguồn thu nhập mới và cơ sở để nhân rộng ra nhiều địa phương, góp phần xây dựng nền nông nghiệp xanh, hiệu quả và bền vững.

Theo Viện Môi trường Nông nghiệp, Bộ NN&MT, quy trình đo đạc, báo cáo và thẩm định (MRV) trong canh tác lúa là hoạt động cốt lõi của chương trình giảm phát thải khí nhà kính trong Đề án 1 triệu ha lúa triển khai ở vùng ĐBSCL. Quy trình gồm tối ưu hóa sử dụng phân bón và nước thông qua các kỹ thuật như sạ hàng, sạ cụm, vùi phân chậm tan và quản lý nước thông minh, từ đó giảm lượng phân bón, giống và nước; áp dụng phương pháp canh tác lúa tiên tiến bền vững và bảo vệ môi trường (kỹ thuật ướt khô xen kẽ (AWD); nâng cao năng lực quản lý, giám sát và kiến thức sản xuất lúa chất lượng cao phát thải thấp cho cán bộ quản lý, người dân trồng lúa ở các hợp tác xã và các doanh nghiệp ở vùng ĐBSCL.

Ứng dụng công nghệ trong canh tác và chuyển đổi số là xu thế tất yếu trong bối cảnh hiện nay.

Quy trình tưới ngập khô xen kẽ mang lại hiệu quả ngoài mong đợi

Thực hiện Dự án Khuyến nông Trung ương “Xây dựng mô hình canh tác lúa giảm phát thải phục vụ phát triển bền vững vùng nguyên liệu lúa gạo xuất khẩu của Đồng bằng sông Cửu Long” tại An Giang, Trung tâm Khuyến nông An Giang đã triển khai thực hiện quy trình canh tác, trong đó áp dụng quy trình tưới ngập khô xen kẽ (AWD) rất thành công và cho kết quả rất khả quan tại các mô hình của Dự án.

Ông Lê Văn Dũng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh An Giang cho biết, quy trình canh tác ướt khô xen kẽ (AWD) áp dụng tại mô hình 1 triệu ha lúa ở An Giang đã thực hiện 3 vụ, tại 4 hợp tác xã trên 3 vùng sinh thái của tỉnh An Giang. Các thiết bị để triển khai mô hình tưới ướt khô xen kẽ gồm thiết bị thu thập các thông tin quan trắc; thiết bị thu thập kết cấu đất; thiết bị ghi nhận một thiết bị điện đang hoạt động; thiết bị theo dõi mực nước trên mặt ruộng bằng cảm biến; thiết bị đo phát thải khí nhà kính.

Đề án 1 triệu hecta hướng tới nền nông nghiệp trách nhiệm và bền vững.

Cũng theo ông Lê Văn Dũng, việc ứng dụng công nghệ cảm biến mang lại các lợi ích như: Cung cấp thông tin chính xác, kịp thời về tình hình sản xuất, giúp người nông dân và cán bộ quản lý ra quyết định hiệu quả hơn. Cùng với đó, giảm thiểu chi phí và nhân lực cần thiết cho công tác giám sát, theo dõi. Để triển khai rộng rãi, cần có sự hợp tác giữa các đơn vị, địa phương để thống nhất công nghệ và chia sẻ dữ liệu, từ đó xây dựng một hệ thống quản lý thông tin tập trung, hiệu quả cho toàn vùng ĐBSCL.

“Nếu như bà con áp dụng quy trình AWD thành công thì lượng khí phát thải trên cánh đồng giảm khoảng 40 - 50%. Đồng thời, khi tiến hành xiết nước rễ lúa ăn sâu, cây lúa cứng cáp và cho năng suất cao. Ngoài ra, khi tiến hành xiết nước những độc tố thoát ra khỏi đất, giúp cây lúa cứng cáp, phát triển tốt hơn” - ông Lê Văn Dũng chia sẻ.

Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, phát thải thấp được triển khai tại các địa phương trong vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Từ thực tiễn triển khai trên đồng ruộng, ông Trần Đức Hải Du, Giám đốc Công ty TNHH LuaGPT cho biết, ưu điểm của quy trình canh tác ngập khô xen kẽ (AWD) nếu kết hợp AI sẽ giúp dữ liệu thu thập được lưu trữ tự động trên điện toán đám mây. Do đó đảm bảo số liệu minh bạch và không bị can thiệp bằng bất kỳ lý do nào.

Theo ông Trần Đức Hải Du, sử dụng ống cảm biến để đo mực nước, kết hợp với định vị GPS để xác định vị trí và dữ liệu từ các cảm biến sẽ được truyền về hệ thống trung tâm, nơi có thể xác minh tính chính xác của thông tin. Khi đó, hệ thống sẽ tự động phân tích dữ liệu, dự báo tình trạng đất và nước, từ đó đưa ra các khuyến cáo cho người nông dân. Ưu điểm của thiết bị là tăng tính chính xác và khách quan của dữ liệu, giảm thời gian và công sức cho việc đo đạc thủ công.

Triển khai Đề án 1 triệu ha, Cần Thơ phấn đấu đến năm 2030 đạt 170.000 ha theo cam kết. Trong đó, năm 2025, diện tích được triển khai hơn 104.000 ha với 191 tổ hợp tác, hợp tác xã tham gia. Từ năm 2024 đến nay, Cần Thơ đã thực hiện 12 mô hình thí điểm theo tiêu chí của Đề án. Các mô hình đạt hiệu quả về năng suất, chất lượng, lợi nhuận tăng ít nhất 20% so với ngoài mô hình.

Đồng thời mô hình đã tận dụng nguồn phụ phẩm từ rơm, rạ để trồng nấm rơm, làm phân hữu cơ, giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Ngoài ra, kết quả đo đạc cho thấy mô hình giảm phát thải khí nhà kính từ 2-12 tấn CO2/ha nhờ vào các kỹ thuật canh tác theo quy trình của Bộ NN&MT.

Phó Giám đốc Sở NN&MT TP. Cần Thơ Nguyễn Thị Giang cho biết, địa phương đang tuyên truyền, đào tạo cho nông dân và hợp tác xã để thay đổi tư duy sản xuất theo quy trình sản xuất của Đề án. Đồng thời, tập trung rà soát, đầu tư cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng thủy lợi, nhân rộng các mô hình sản xuất thành công, đào tạo cán bộ và nông dân về các quy trình sản xuất mới. Bên cạnh đó, kêu gọi doanh nghiệp tham gia liên kết đầu vào, đầu ra, xây dựng tiêu chuẩn gạo theo quy trình của Bộ NN&MT, góp phần xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam.

“Chúng tôi tiếp tục nhân rộng các mô hình thí điểm thành theo hướng dẫn của Bộ NN&MT. Đồng thời tổ chức, đào tạo, tập huấn cho người nông dân, tập huấn cho cán bộ khuyến nông” - bà Nguyễn Thị Giang nhấn mạnh.

Xây dựng tiêu chuẩn gạo theo quy trình của Bộ NN&MT, góp phần xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam.

Công nghệ trong Đề án 1 triệu ha đã mang lại hiệu quả cho người dân

Mới đây tại Cần Thơ, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Bộ NN&MT đã phối hợp tổ chức buổi tọa đàm “Ứng dụng các công nghệ trong quản lý canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long”.

Tọa đàm “Ứng dụng các công nghệ trong quản lý canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp vùng Đồng bằng sông Cửu Long”.

Trong thực tiễn canh tác đã chứng minh, công nghệ số đang được đưa vào đồng ruộng ở ĐBSCL, giúp người dân quản lý, canh tác một cách hiệu quả, nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm phát thải khí nhà kính.

Bà Huỳnh Kim Định, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cho biết, qua thực hiện các mô hình ứng dụng công nghệ số, IoT, tưới nước thông minh trong quản lý đồng ruộng, công nghệ đo đạc khí thải nhà kính đã mang lại những lợi ích thiết thực cho người dân. Cùng với đó, các giải pháp ứng dụng công nghệ sinh học, xử lý rơm rạ, tái sử dụng phụ phẩm trong nông nghiệp được triển khai với mục tiêu giảm phát thải, tăng trưởng xanh.

Theo bà Huỳnh Kim Định, trong thời gian tới Trung tâm Khuyến nông Quốc gia sẽ tiếp tục đánh giá, theo dõi và ứng dụng các mô hình, công nghệ tiên tiến, chính xác và chi phí hợp lý để hỗ trợ nông dân tăng lợi nhuận, góp phần giảm phát thải, hướng tới nền nông nghiệp trách nhiệm và bền vững.

“Việc ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để thực hiện trên những cánh đồng lúa giảm phát thải là tâm huyết của người dân. Vì vậy, người dân rất muốn biết thành quả của mình đạt được. Hiện nay, công nghệ số đang thay cho công sức của con người ở ngoài đồng ruộng, hỗ trợ người dân tính toán được lượng phát thải khí nhà kính khi ứng dụng quy trình giảm phát thải” - bà Huỳnh Kim Định chỉ rõ.

ĐBSCL là vùng sản xuất lúa trọng điểm của cả nước.

ĐBSCL là vùng sản xuất lúa trọng điểm của cả nước, đóng góp hơn 90% lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam. Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” đã cho thấy tính hiệu quả, được người dân, HTX và doanh nghiệp đồng tình, ủng hộ.

Với việc ứng dụng và nhân rộng quy trình canh tác ướt khô xen kẽ (AWD), kỹ thuật sạ hàng, sạ cụm, ứng dụng cảm biến IoT, drone và quản lý rơm rạ đã giúp nông dân thuận tiện trong theo dõi quá trình canh tác lúa, điều này đang chứng minh công nghệ đang thay đổi tập quán canh tác lúa ở miền Tây và hướng tới nền sản xuất trách nhiệm, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Phạm Hải/VOV-ĐBSCL

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/canh-dong-thong-minh-tung-buoc-thay-doi-canh-tac-lua-o-mien-tay-post1237688.vov