Nhiều người lái xe băn khoăn khi bị Cảnh sát giao thông (CSGT) xử lý vi phạm: CSGT có quyền rút chìa khóa xe hay không?
Theo luật hiện hành, lực lượng chức năng chỉ rút chìa khóa trong những trường hợp cụ thể nhằm bảo đảm an toàn, không phải rút chìa khóa tùy tiện.
Hình minh họa
1. Quy định pháp luật hiện hành về việc rút chìa khóa
Luật Giao thông đường bộ và các nghị định xử phạt vi phạm hành chính ở Việt Nam không cho phép CSGT rút chìa khóa xe một cách tùy tiện mỗi khi phát hiện lỗi vi phạm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nhất định, rút chìa khóa là biện pháp cần thiết để đảm bảo an toàn và thực hiện nhiệm vụ.
Theo quy định hiện hành, CSGT được phép tạm giữ phương tiện, giấy tờ và yêu cầu người điều khiển giao nộp chìa khóa trong các trường hợp sau:
Phương tiện gây nguy hiểm nghiêm trọng mà người vi phạm không tuân thủ yêu cầu dừng xe.
Người điều khiển xe say rượu bia, mất khả năng làm chủ phương tiện nhưng cố tình không dừng lại hợp tác.
Khi phương tiện biến dạng do tai nạn và không thể tiếp tục di chuyển an toàn, CSGT có thể yêu cầu rút chìa khóa để ngăn xe khởi động.
Các trường hợp khác được pháp luật quy định rõ ràng như chạy quá tốc độ cao, gây tai nạn nguy hiểm, chống đối người thi hành công vụ…
Trong những tình huống này, việc rút chìa khóa không phải là xử phạt hành chính đơn thuần, mà nhằm mục đích hạn chế nguy cơ tiếp tục gây tai nạn, cản trở giao thông hoặc chống đối.
2. Khi nào CSGT không được rút chìa khóa?
CSGT không có quyền rút chìa khóa “tùy tiện” vì vi phạm giao thông như:
Đi sai làn, không bật xi nhan, không đội mũ bảo hiểm
Chỉ vi phạm vỉa hè, lấn đường
Quá giờ quy định đỗ xe sai nơi quy định
Với các lỗi này, biện pháp xử phạt thường là phạt tiền, tước bằng lái (nếu tái phạm đặc biệt), hoặc xử lý phương tiện theo quy định, nhưng không liên quan đến việc rút chìa khóa ngay tại chỗ.
3. Lý giải quyền hạn và giới hạn của CSGT
CSGT là lực lượng thi hành pháp luật và bảo đảm trật tự an toàn giao thông, không phải là lực lượng điều tra hình sự theo quy định tố tụng. Vì vậy:
CSGT có quyền lập biên bản và xử phạt hành chính, tạm giữ giấy phép lái xe, đăng ký xe, biển số… theo quy định xử phạt.
CSGT chỉ được yêu cầu người vi phạm giao nộp chìa khóa trong trường hợp cần hạn chế sự nguy hiểm của phương tiện, bảo đảm an toàn cho người tham gia giao thông.
Quyền này không được lạm dụng, và người vi phạm vẫn được bảo đảm quyền nhân thân theo luật.
Trong mọi tình huống, lực lượng chức năng phải thực hiện đúng thủ tục và trình tự pháp luật, bao gồm lập biên bản, yêu cầu xuất trình giấy tờ và giải thích lý do áp dụng biện pháp tương ứng.
4. Ý kiến của người dân
Đa số người dân cho rằng việc CSGT rút chìa khóa nên chỉ diễn ra trong những tình huống “bất khả kháng” và thực sự nguy hiểm cho giao thông, chẳng hạn như người lái cố tình không dừng lại khi đã say xỉn hoặc gây tai nạn nghiêm trọng.
Một số tài xế bày tỏ lo ngại nếu lực lượng chức năng lạm quyền rút chìa khóa quá dễ dàng, điều này có thể dẫn tới những tranh cãi, mâu thuẫn không đáng có trên đường.
Phần lớn ý kiến đều đồng tình rằng hiểu rõ quyền và nghĩa vụ khi tham gia giao thông giúp tài xế tự tin hơn khi xử lý tình huống với CSGT.
5. Những điều tài xế cần nhớ khi làm việc với CSGT
Khi bị CSGT yêu cầu dừng xe và kiểm tra, người lái cần:
Hợp tác trình giấy tờ đầy đủ theo yêu cầu.
Giữ bình tĩnh, không phản ứng nóng nảy hoặc chống đối.
Hiểu rõ quyền hạn và giới hạn của CSGT; nếu có thắc mắc, yêu cầu giải thích rõ lý do áp dụng biện pháp.
Trong trường hợp bị yêu cầu rút chìa khóa vì lý do an toàn, hãy tuân thủ khi đó là biện pháp hợp lý và được pháp luật cho phép.
Kết luận
CSGT không được rút chìa khóa xe người vi phạm một cách tùy tiện chỉ vì lỗi vi phạm đơn thuần. Việc rút chìa khóa chỉ xảy ra trong những tình huống nhất định để đảm bảo an toàn giao thông, ngăn chặn nguy hiểm cho người tham gia giao thông hoặc khi người điều khiển xe không hợp tác.
Người lái xe cần nắm rõ quyền và nghĩa vụ của mình theo pháp luật, đồng thời bình tĩnh, hợp tác khi làm việc với lực lượng chức năng để xử lý tình huống đúng luật và an toàn.
HÙNG NGUYỄN