Tại Tây Ban Nha, ngồi bên ngoài và trò chuyện với bạn bè được gọi là "tomando el fresco", nghĩa là 'hít thở không khí mát mẻ'. Ảnh: Rachel Carbonell/Alamy
Nằm gần đầu danh sách những quy tắc bất thành văn ở Tây Ban Nha, như không uống gin tonic trước bữa ăn, không ăn chorizo với paella hay để trẻ thức khuya vào mùa hè, là điều cấm kỵ tuyệt đối: đừng bao giờ cố thay đổi thói quen của những bậc cao niên đáng kính.
Từ một bức ảnh đến làn sóng phản đối
Bức ảnh được cảnh sát thị trấn Santa Fe đăng tải trên mạng xã hội X (trước đây là Twitter), cho thấy sáu phụ nữ lớn tuổi đang ngồi trên ghế bên vỉa hè – một hình ảnh quen thuộc vào những tối hè oi ả.
Kèm theo bức ảnh là lời kêu gọi: “Chúng tôi biết rằng việc đặt ghế hoặc bàn bên ngoài cửa là một truyền thống ở nhiều thị trấn, nhưng đường công cộng được quản lý. Nếu cảnh sát yêu cầu bạn di dời chúng, hãy làm như vậy vì sự tôn trọng và vì lợi ích chung sống.”
Lời nhắn nhẹ nhàng, nhưng việc chọn hình ảnh những cụ bà cao tuổi ngồi trò chuyện lại khiến cộng đồng mạng phẫn nộ. Nhiều người cho rằng đây là hành động “bêu rếu” người cao tuổi, xúc phạm truyền thống sinh hoạt cộng đồng và “đánh đồng” họ với những hành vi gây rối thực sự.
Phản ứng trên mạng nhanh chóng bùng nổ: Có người mỉa mai: “Chúng ta cần chấm dứt vấn đề nghiêm trọng này, không thể để những cụ già ngồi ngoài trời tiếp tục tận hưởng không khí trong lành!”
Bài đăng trên nền tảng X của cảnh sát thị trấn Santa Fe vấp phải chỉ trích dữ dội từ chính người dân
“Tomando el fresco”: Nét văn hóa không thể đụng đến?
Ở nhiều thị trấn và làng quê Tây Ban Nha, đặc biệt tại miền Nam nóng nực, việc ngồi ngoài cửa nhà vào buổi tối là thói quen truyền thống của người dân. Người Tây Ban Nha gọi đó là “tomando el fresco”, nghĩa là “hít thở không khí mát mẻ”. Đây không chỉ là giải pháp tránh nóng mà còn là dịp để gắn kết cộng đồng, chia sẻ cuộc sống thường nhật.
Chính vì thế, lời nhắc nhở từ cảnh sát, dù với thiện ý lại vô tình chạm vào “điều cấm kỵ” trong văn hóa Tây Ban Nha: cố gắng thay đổi thói quen của người già.
Tại một đất nước nơi trẻ em được phép thức khuya trong mùa hè và xúc xích chorizo không bao giờ đi kèm cơm paella, những “quy tắc mềm” về lối sống luôn được bảo vệ nghiêm ngặt bằng... sự bao dung và kháng cự xã hội.
Trước làn sóng chỉ trích, Thị trưởng thị trấn Santa Fe, ông Juan Cobo đã phải lên tiếng đính chính: “Không ai có thể ngăn cản những người lớn tuổi của chúng ta ra khỏi nhà và ngồi xuống tận hưởng không khí mát mẻ. Điều này chỉ áp dụng cho những người tận dụng không khí trong lành để rồi chặn cả con đường và làm phiền hàng xóm bằng tiệc nướng, ca hát hay đàn guitar.”
Ông khẳng định: “Bạn hoàn toàn có thể tiếp tục giải nhiệt ngoài trời, miễn là không gây ảnh hưởng tới người khác, đặc biệt là những người phải dậy sớm đi làm và cần nghỉ ngơi.”
Ông cũng chỉ trích truyền thông “thổi phồng vấn đề một cách giật gân” và nhấn mạnh: “Chúng tôi không đàn áp không khí trong lành. Chúng tôi chỉ nhắc nhở những người hành xử thiếu văn minh rằng họ không nên làm vậy và pháp luật có quy định rõ ràng.”
Tranh cãi lần này cũng khơi lại một đề xuất từ năm 2020, khi ông José Carlos Sánchez, Thị trưởng thị trấn Algar(cũng thuộc vùng Andalucía) từng đề xuất đưa "tomando el fresco" vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO.
Ông chia sẻ: “Mẹ tôi đã 82 tuổi và bà ngồi ngoài phố mỗi ngày. Có những hôm, tôi ghé xuống sau giờ làm, ngồi cạnh bà và trò chuyện. Đó là khoảnh khắc đẹp nhất trong ngày.”
Đề xuất tưởng chừng hài hước nhưng lại thể hiện sự thấu hiểu sâu sắc với những giá trị nhỏ bé mà bền bỉ của đời sống cộng đồng, những điều mà một thông báo hành chính, dù lịch sự đến đâu, cũng có thể vô tình làm tổn thương.
N.THANH