Mỹ và Trung Quốc đang cùng lùi lại một bước và gửi tín hiệu hy vọng cho thế giới. (Nguồn: Global Times)
Bước tiến nhỏ, cục diện lớn
Bài viết cho rằng, những nhượng bộ từ Mỹ và Trung Quốc, chẳng hạn như việc nới lỏng thuế quan và kiểm soát xuất khẩu, đã đánh dấu một bước tiến nhỏ hướng tới việc ổn định quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Mặc dù vẫn còn sự ngờ vực lẫn nhau, cả hai bên dường như sẵn sàng duy trì đối thoại và kiểm soát để căng thẳng bớt leo thang cũng như đạt được cục diện lớn.
Sự gắn kết với châu Á đã trở thành một trục chính trong chính sách đối ngoại của Mỹ trong nhiều thập kỷ, và Washington thường xuyên tuyên bố ý định đóng một vai trò tích cực hơn trong khu vực này.
Mỹ đã tham gia vào các diễn đàn và tiến trình khu vực. Tin tức thu hút sự chú ý của truyền thông trong hai tuần qua là các thỏa thuận mà Tổng thống Trump đã ký kết trong chuyến công du châu Á, trong đó nhà lãnh đạo Mỹ đã đưa ra một số nhượng bộ, mặc dù còn hạn chế, đối với các mức thuế quan nặng nề được áp đặt lên cả đồng minh và đối thủ.
Trung Quốc, để đổi lấy những nhượng bộ như vấn đề fentanyl, đã được giảm thuế quan phần nào. Mặc dù hợp tác Mỹ-Trung về vấn đề này không phải là điều mới mẻ và việc cố gắng ngăn chặn nạn buôn bán fentanyl đòi hỏi phải theo đuổi một mục tiêu luôn biến động.
Dù vậy, theo giới quan sát, thỏa thuận giảm nhẹ thuế quan đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc và nới lỏng một số biện pháp kiểm soát xuất khẩu khác chỉ đơn giản là Mỹ quyết định giảm bớt một số thiệt hại kinh tế do chính nước này gây ra.
Quan hệ Mỹ-Trung sẽ đi tới đâu?
Phản ứng trước chuyến đi của ông Trump trong giới bình luận khá im ắng, phản ánh quan điểm rằng, mặc dù sự nhượng bộ từ cả hai bên đều được hoan nghênh, nhưng vẫn còn một chặng đường dài phía trước để quan hệ Mỹ-Trung được khôi phục như quỹ đạo vốn có.
Tuy nhiên, như nhà ngoại giao Mỹ Susan Thornton từng nhận xét, có vẻ như điều này đang đánh giá sai những thành tựu của ông Trump ở châu Á.
Ông Thornton lập luận: “Thành công lớn nhất của cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chính là tín hiệu hy vọng gửi gắm cho tương lai, rằng hai cường quốc này có thể gặp gỡ, đối thoại và quản lý các tương tác trên tinh thần tôn trọng lẫn nhau. Hai nhà lãnh đạo đã thể hiện sự nồng ấm, khẳng định rằng hai bên có thể là đối tác và đã lên kế hoạch gặp lại nhau hai lần trong năm tới”.
Theo nhà ngoại giao này, cần thừa nhận rằng đối thoại và đàm phán là một hình thức tương tác hiệu quả hơn là đe dọa. Trong mối quan hệ song phương, hai nước đã học được rất nhiều điều về cách thức bên còn lại sẽ phản ứng với sự khiêu khích và đâu là đòn bẩy hiệu quả nhất để trả đũa.
“Hy vọng rằng điều này có thể dẫn đến một trạng thái cân bằng, trong đó việc áp đặt kinh tế thực tế chỉ là giải pháp cuối cùng, chứ không phải là một đặc điểm thường thấy trong quan hệ Mỹ-Trung Quốc”, ông Thornton cho biết thêm.
Tuy nhiên, hiện nay, ông Trump đang phải đối mặt với nhiều cuộc khủng hoảng trong nước. Chính phủ liên bang vẫn đóng cửa, với tình trạng bế tắc ngân sách hiện tại đã kéo dài sang tháng thứ hai. Lạm phát vẫn liên tục cao hơn mục tiêu của Cục Dự trữ liên bang (Fed) ngay cả khi thị trường việc làm đang hạ nhiệt.
Về mặt chính trị, các đối thủ thuộc Đảng Dân chủ đã giành chiến thắng thuyết phục trong các cuộc đua giành chức Thống đốc ở các bang Virginia và New Jersey, trong khi một cuộc trưng cầu dân ý về phân chia khu vực bầu cử do một trong những người chỉ trích ông rõ ràng nhất, Thống đốc California Gavin Newsom, ủng hộ, đã được thông qua với tỷ lệ áp đảo.
Thông thường, các Tổng thống Mỹ phản ứng với những khó khăn trong nước bằng cách nhấn mạnh quyền hạn trong chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia. Nhưng thật khó để nói liệu mối quan hệ Mỹ-Trung Quốc sẽ được hưởng lợi nhiều hơn từ sự thờ ơ hay sự tham gia tích cực của ông Trump.
Nhưng, ít nhất thế giới có thể hy vọng rằng, ngay cả khi căng thẳng Washington-Bắc Kinh khó có thể giảm đáng kể trong ngắn hạn, chuyến công du châu Á của ông Trump đã cho thấy hình ảnh cá nhân của ông như là một nhà đàm phán có thể khiến việc giảm bớt các cuộc đàm phán về xung đột, cả về kinh tế lẫn quân sự, trở nên khả thi.
(theo East Asia Forum)
Hải Yến