Cạnh tranh Mỹ - Trung Quốc châm ngòi cho cuộc chạy đua vũ trang tàu ngầm

7 giờ trướcBài gốc

Cuộc đối đầu thầm lặng nhưng căng thẳng: Trung Quốc tăng tốc vũ khí dưới biển, Mỹ giữ lợi thế công nghệ nhưng gặp khó về sản xuất (trong ảnh: Tàu ngầm USS Vermont của Hải quân Mỹ cập bến căn cứ hải quân ở thành phố Busan, Hàn Quốc ngày 23/9/2024). Ảnh: Yonhap/TTXVN

Theo Wall Street Journal ngày 8/9, Thái Bình Dương đang trở thành tâm điểm của một cuộc chạy đua vũ trang mới, thầm lặng nhưng đầy căng thẳng. Dưới lòng đại dương, cuộc cạnh tranh giữa Mỹ và Trung Quốc đang đẩy mạnh sự phát triển và mở rộng hạm đội tàu ngầm của cả hai bên, đồng thời lôi kéo các đồng minh vào một cuộc chơi chiến lược đầy rủi ro. Trung Quốc đang vươn lên mạnh mẽ, thách thức vị thế dẫn đầu của Mỹ, trong khi Washington đối mặt với những rào cản về sản xuất dù vẫn nắm giữ lợi thế công nghệ.

Trung Quốc: Từ "tàu ngầm ồn ào" đến "cường quốc dưới đáy biển"

Trong nhiều năm, hạm đội tàu ngầm của Trung Quốc chủ yếu tập trung vào các tàu diesel-điện để tuần tra khu vực ven biển. Chiếc tàu ngầm hạt nhân đầu tiên của họ, được đưa vào sử dụng năm 1974, bị đánh giá là "ồn ào và chậm chạp". Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi chóng mặt trong nửa thế kỷ qua.

Theo Brent Sadler, nghiên cứu viên cấp cao tại Heritage Foundation và là cựu binh Hải quân Mỹ, Trung Quốc đang đứng trước một "bước nhảy vọt về công nghệ". Các mẫu tàu ngầm hạt nhân mới của họ, như Type 095, được dự đoán sẽ có ống phóng thẳng đứng và hoạt động rất êm, khiến việc theo dõi trở nên "phức tạp hơn nhiều". Christopher Carlson, cựu kỹ sư của Bộ Quốc phòng Mỹ, cho biết "tàu ngầm 095 sẽ là một tàu ngầm rất yên tĩnh".

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đã cải tiến các tàu ngầm thông thường với công nghệ "động cơ đẩy không phụ thuộc vào không khí bên ngoài" (AIP), giúp chúng hoạt động êm hơn và có khả năng lặn lâu hơn. Tại cuộc duyệt binh mới đây, Bắc Kinh cũng đã giới thiệu các tàu ngầm không người lái mới, có thể hoạt động như một tàu ngầm mini hoặc ngư lôi tự động, cho thấy sự đa dạng hóa sức mạnh dưới biển.

Việc mở rộng hạm đội này, cùng với các căn cứ tàu ngầm từ Liêu Ninh đến đảo Hải Nam, cho phép Trung Quốc tuần tra các vùng biển gần bờ và triển khai sức mạnh xa hơn vào Thái Bình Dương, đặc biệt là ở Biển Đông và khu vực xung quanh eo biển Đài Loan.

Mỹ: Dẫn đầu công nghệ, nhưng...

Mỹ vẫn duy trì lợi thế công nghệ vượt trội so với Trung Quốc. Các tàu ngầm của Mỹ hoạt động êm hơn và được trang bị công nghệ tiên tiến hơn. Hải quân Mỹ đã điều động một số tàu ngầm tấn công nhanh tiên tiến nhất của mình - lớp Virginia - đến khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương. Những chiếc tàu ngầm này được trang bị các cải tiến về âm thanh, giúp chúng tàng hình hơn, và có khả năng mang tải trọng lớn hơn.

Trung tá Rick Moore, phát ngôn viên của Hạm đội Tàu ngầm Thái Bình Dương Mỹ, cho biết Hải quân nước này đang "thực hiện những khoản đầu tư mang tính lịch sử vào năng lực tác chiến dưới biển". Ông nhấn mạnh việc tích hợp các thiết bị không người lái, cảm biến cố định và trí tuệ nhân tạo (AI) vào hạm đội tàu ngầm.

Tuy nhiên, Mỹ đang phải đối mặt với một thách thức lớn về sản xuất. Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội, Mỹ chỉ đóng trung bình 1,2 tàu ngầm tấn công mỗi năm, trong khi cần tới 2,33 tàu mỗi năm để tăng cường lực lượng và thay thế số tàu ngầm sẽ bán cho Australia theo thỏa thuận quốc phòng AUKUS.

Sự chậm trễ trong việc đóng tàu ngầm mới, như tàu tên lửa đạn đạo lớp Columbia, cùng với tình trạng tồn đọng bảo trì, đang làm giảm đáng kể khả năng sẵn sàng chiến đấu của hạm đội tàu ngầm Mỹ. Theo một báo cáo của Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ, trong năm tài chính 2023, chỉ 67% hạm đội tàu ngầm tấn công của Mỹ sẵn sàng hoạt động. Elbridge Colby, cựu Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ, nhận định: "Nếu chúng ta không thể sản xuất tàu ngầm tấn công với số lượng đủ lớn và tốc độ đủ nhanh thì đó sẽ là một vấn đề rất khó khăn".

Trong bối cảnh căng thẳng leo thang, vai trò của tàu ngầm trong một cuộc xung đột tiềm tàng, đặc biệt là ở Thái Bình Dương, sẽ trở nên cực kỳ quan trọng với Mỹ. Jennifer Kavanagh, chuyên gia tại tổ chức Defense Priorities, nhận định rằng tàu ngầm là "một phương tiện tương đối nhẹ nhàng để thể hiện sức mạnh đáng kể". Chúng không yêu cầu nhiều nhân sự và không dễ bị tổn thương trước tên lửa của Trung Quốc.

Cuộc chạy đua này không chỉ có sự tham gia của Mỹ và Trung Quốc. Peter Jennings, cựu Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Australia, cho biết "hầu như mọi quốc gia mong muốn có một lực lượng hải quân tương đối tốt ở Ấn Độ - Thái Bình Dương đều đang chế tạo hoặc mua tàu ngầm". Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Australia, thậm chí cả Pháp và Anh, đang tăng cường hạm đội của mình, chuẩn bị cho một kịch bản liên minh thời chiến. Gần đây, Philippines, một quốc gia nằm ở tuyến đầu trong tranh chấp Biển Đông, cũng đã bày tỏ ý định mua tàu ngầm.

Trong cuộc cạnh tranh trên, Trung Quốc đang có lợi thế công nghiệp với năng lực đóng tàu thương mại lớn nhất thế giới, cho phép họ sản xuất tàu ngầm thông thường với số lượng lớn và tốc độ nhanh hơn, bù đắp cho những hạn chế về tốc độ và sức bền so với tàu ngầm hạt nhân. Có thể nói, tàu ngầm, với vai trò phòng thủ bí mật và bền vững, đang trở thành vũ khí chiến lược định hình lại cán cân quyền lực tại Ấn Độ-Thái Bình Dương, biến khu vực này thành một mặt trận đối đầu mới dưới lòng đại dương.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/canh-tranh-my-trung-quoc-cham-ngoi-cho-cuoc-chay-dua-vu-trang-tau-ngam-20250909091008556.htm