Thỏa thuận hạt nhân mà Mỹ đề xuất không hề có việc dỡ bỏ trừng phạt Iran. (Nguồn: Alamy)
Trong đoạn video được phát sóng trên kênh truyền hình quốc gia Iran (IRIB), ông Ghalibaf xác nhận “kế hoạch của Mỹ thậm chí không đề cập việc dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt”.
Chủ tịch Quốc hội Iran gọi đó là dấu hiệu của tinh thần không trung thực, cáo buộc Washington tìm cách áp đặt thỏa thuận “đơn phương” mà Tehran sẽ không chấp nhận.
“Vị Tổng thống đầy ảo tưởng của Mỹ (Donald Trump) nên hiểu rõ hơn và thay đổi cách tiếp cận nếu ông ta thực sự muốn có thỏa thuận”, ông Ghalibaf nói.
Kể từ tháng 4, Mỹ và Iran đã tổ chức 5 vòng đàm phán gián tiếp, do Oman làm trung gian, nhằm tìm cách thay thế thỏa thuận hạt nhân năm 2015 giữa Tehran và các cường quốc thế giới - có tên chính thức là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA).
Ngày 31/5, sau vòng đàm phán thứ 5, Tehran thông báo đã nhận được “các nội dung” của đề xuất từ Washington. Tuy vậy, giới chức Iran sau đó đã phản đối “sự mập mờ” trong văn bản dự thảo.
JCPOA đặt ra những hạn chế đối với các hoạt động hạt nhân của Iran để đổi lấy việc nới lỏng vòng vây trừng phạt, trước khi Tổng thống Trump đơn phương đưa nước Mỹ rút khỏi thỏa thuận này hồi năm 2018 trong nhiệm kỳ đầu tiên.
Theo cổng thông tin Axios, trong đề xuất, nước cộng hòa Hồi giáo này sẽ phải giảm nồng độ làm giàu uranium xuống còn 3%, tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Donald Trump sau đó cảnh báo, Iran không được phép tham gia vào các hoạt động làm giàu uranium.
Vào ngày 1/6, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt tiết lộ, đề xuất trên có tính toàn diện và có thể chấp nhận được để giải quyết những bất đồng về chương trình hạt nhân của Tehran.
Liên quan đề xuất này, ngày 8/6, hãng thông tấn bán chính thức Tasnim dẫn lời người phát ngôn của Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Iran (IAEO) Behrouz Kamalvandi cho biết: "Phản hồi của Iran đối với đề xuất bằng văn bản của Mỹ đã sẵn sàng và sẽ được trao trong những ngày tới".
Trong bối cảnh đó, giới chức Iran ngày 8/6 đã lên tiếng cảnh báo về việc cắt giảm quy mô hợp tác với Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) nếu nghị quyết chống Tehran được thông qua tại cuộc họp sắp tới của tổ chức này.
Dự thảo nghị quyết về chương trình hạt nhân của Iran dự kiến sẽ được Mỹ và "big 3" của Liên minh châu Âu (EU) là Pháp, Đức và Vương quốc Anh, đệ trình lên cuộc họp Hội đồng Thống đốc IAEA, diễn ra từ ngày 9/6-13/6.
Washington và các đồng minh phương Tây từ lâu luôn cáo buộc Iran tìm cách sở hữu vũ khí hạt nhân, mặc dù Tehran liên tục phủ nhận, khẳng định chương trình nguyên tử của nước Cộng hòa Hồi giáo chỉ phục vụ mục đích hòa bình.
Hai vấn đề cốt lõi trong tiến trình đàm phán là dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt kinh tế hà khắc và làm giàu uranium. Iran bảo vệ quyền làm giàu uranium theo Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT), trong khi chính quyền Trump gọi bất kỳ hoạt động làm giàu nào của Tehran đều là “lằn ranh đỏ”.
Bảo Minh