Cấp bách hành động vì khí hậu ở Đông Nam Á

5 giờ trướcBài gốc

Lũ lụt gây ngập nặng đối với người dân Quảng Bình, Việt Nam

Các đợt lũ này diễn ra trong bối cảnh khu vực đang trải qua một chuỗi khủng hoảng rộng hơn: Bão Senyar tấn công Indonesia, Thái Lan, Malaysia và bão Ditwah quét qua Sri Lanka. Tính đến ngày 3/12/2025, các hiện tượng thời tiết cực đoan này đã cướp đi hơn 1.300 sinh mạng trên toàn Đông Nam Á.

Tại Thái Lan, tỉnh Hat Yai ghi nhận lượng mưa cao nhất trong 300 năm qua. Đáng chú ý, bão Senyar hình thành ngay tại eo biển Malacca - khu vực vốn hiếm khi xuất hiện xoáy thuận do thiếu lực xoay gần xích đạo. Các nhà khoa học cảnh báo những hiện tượng bất thường như vậy sẽ ngày càng phổ biến, khi nhiệt độ đại dương tiếp tục ấm lên, làm tăng sức mạnh bão và lượng mưa.

Sisilia Nurmala Dewi, Trưởng nhóm 350.org Indonesia, nhận định: “Khi biến đổi khí hậu do con người gây ra khiến bão trở nên mạnh hơn và nạn phá rừng làm suy yếu khả năng ứng phó của chúng ta, đây là một thảm họa do chính con người tạo ra. Chính phủ Indonesia đã quản lý yếu kém khi không bảo vệ rừng và tiếp tục cho phép dùng nhiên liệu hóa thạch.

“Các nhà lãnh đạo thế giới, trong đó có Tổng thống Prabowo của Indonesia, cần đối mặt với biến đổi khí hậu bằng cách giải quyết tận gốc vấn đề: Đốt nhiên liệu hóa thạch và phá rừng. Dù Tổng thống đã nhiều lần nói sẽ loại bỏ dần than và chuyển sang năng lượng tái tạo, điều này vẫn chưa thể hiện trong chính sách thực tế”, ông nói thêm.

“Các nước giàu và những bên gây ô nhiễm lớn phải trả món nợ khí hậu ngay bây giờ, không phải trong tương lai, vì sinh mạng đang bị đe dọa từng ngày. Các công ty khai khoáng và dầu cọ - những đơn vị hưởng lợi từ việc tàn phá môi trường - phải bồi thường cho thiệt hại và mất mát. Các cộng đồng chịu ảnh hưởng phải được hỗ trợ đúng mức để tái thiết và được bảo vệ trước những thảm họa tương lai. Tiền cho một tương lai tốt đẹp hơn vẫn có, chỉ đang nằm ở những nơi chưa phù hợp”, ông bổ sung.

Nạn nhân của các thảm họa khí hậu cũng ngày càng nhận thức rõ rằng các bên gây ô nhiễm và chính phủ của họ phải chịu trách nhiệm cho những bi kịch hoàn toàn có thể tránh được. Vụ kiện tập thể của nạn nhân lũ lụt ở Bali cho thấy người dân đang đứng lên và đưa cuộc chiến đòi công lý khí hậu vào tòa án.

Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) thuộc Liên Hợp Quốc đã phát cảnh báo về tình trạng mưa cực đoan gia tăng ở nhiều quốc gia châu Á, gồm Indonesia, Philippines, Sri Lanka, Thái Lan và Việt Nam. Một phân tích gần đây của Viện Grantham cũng khẳng định biến đổi khí hậu do con người gây ra đã làm tăng tốc độ gió và lượng mưa trong các cơn bão gần đây, càng nhấn mạnh tính cấp thiết của hành động khí hậu mạnh mẽ.

Công tác cứu hộ ở Sumatra đang gặp trở ngại nghiêm trọng vì đường sá bị chia cắt, cầu gãy và bùn lầy dày đặc - những điều kiện thường thấy ở các vùng nông thôn và miền núi, nơi chịu thiệt hại nặng nhất trong các thảm họa khí hậu. Những khó khăn chồng chất này cho thấy các cộng đồng dễ tổn thương nhất lại là những người khó tiếp cận cứu trợ nhất, khiến sự bất công càng trầm trọng, dù họ gần như không góp phần gây ra khủng hoảng khí hậu.

Tình trạng suy thoái môi trường khiến mọi thứ càng tồi tệ hơn. Dưới áp lực từ khai khoáng, khai thác gỗ và ngành dầu cọ, Sumatra đã mất 4,4 triệu hecta rừng trong hai thập kỷ qua - diện tích còn lớn hơn cả Thụy Sĩ - khiến khu vực này dễ xảy ra lở đất và lũ lụt hơn.

Trong chuyến thăm vùng lũ ở Bắc Sumatra, Tổng thống Prabowo Subianto thừa nhận biến đổi khí hậu là một thách thức mà người Indonesia phải đối mặt. Tuy vậy, ông vẫn coi đây là hiện tượng tự nhiên, chứ không phải thảm họa do hoạt động đốt nhiên liệu hóa thạch và phá rừng gây ra. Chính sách khí hậu hiện nay của Indonesia vẫn phụ thuộc nặng vào nhiên liệu hóa thạch và chưa bảo vệ được rừng, trái ngược với các tuyên bố công khai về chuyển đổi sang năng lượng tái tạo.

Tại hội nghị COP30, các quốc gia đã cam kết tăng gấp ba nguồn tài chính cho thích ứng khí hậu, nhưng lại không đưa ra con số cụ thể và lùi mục tiêu đến năm 2035. Giới quan sát cho rằng sự trì hoãn này là không thể chấp nhận, khi các cộng đồng dễ tổn thương đang mất dần sinh mạng, nhà cửa và sinh kế. Họ nhấn mạnh rằng các nước giàu và những bên gây ô nhiễm lớn cần trả món nợ khí hậu ngay bây giờ, không phải trong tương lai xa.

Khắp Indonesia, người dân đang yêu cầu trách nhiệm. Các nạn nhân của trận lũ chết người ở Bali hồi tháng 9, dưới sự hỗ trợ của các tổ chức 350.org, đang chuẩn bị một vụ kiện khí hậu chống lại chính phủ Indonesia, vì đã không ngăn chặn thảm họa, dựa trên ý kiến tư vấn của Tòa án Công lý Quốc tế, trong đó khẳng định trách nhiệm của các chính phủ trong việc bảo vệ người dân trước ảnh hưởng khí hậu.

Nh.Thạch

AFP

Nguồn PetroTimes : https://nangluongquocte.petrotimes.vn/cap-bach-hanh-dong-vi-khi-hau-o-dong-nam-a-735559.html