Nhu cầu ở thực lớn
Theo số liệu từ Chương trình phát triển nhà ở TP.HCM, giai đoạn 2021-2030, Thành phố cần khoảng 37 triệu m² sàn nhà ở xã hội, trong đó khoảng 15 triệu m² dành cho người thu nhập thấp và 12 triệu m² cho công nhân tại các khu công nghiệp.
Đối với loại hình nhà ở xã hội cho thuê, ước tính cần khoảng 1,3 triệu m2 sàn, tương ứng khoảng 18.600 căn hộ; nhà ở lưu trú cho công nhân cần trên 700.000 m2 sàn, tương ứng khoảng 12.500 căn hộ. Để đạt được các mục tiêu này, Thành phố cần khoảng 451 ha đất, tương ứng vốn đầu tư khoảng 86.400 tỷ đồng.
Mức thu nhập của đại đa số người lao động không bắt kịp với giá bất động sản.
Mặc dù vậy, với số lượng nguồn cung nhà ở xã hội như trên cũng chỉ đáp ứng được khoảng 17,8% nhu cầu nhà ở xã hội của Thành phố, trong đó nhà ở cho công nhân chỉ đáp ứng được gần 6% nhu cầu. Đây là con số khá khiêm tốn so với nhu cầu ở thực của đối tượng có nguồn thu thấp đang lao động, cư trú tại TP.HCM.
Dữ liệu từ Cục Thống kê TP.HCM cho thấy, tính đến ngày 1/6/2023, dân số chính thức của Thành phố là 8.899.866 người. Tuy nhiên, nếu tính cả những người cư trú không đăng ký thường trú, dân số thực tế của địa bàn có thể lên đến 13-14 triệu người. Ước tính số dân trong độ tuổi lao động dựa trên con số chính thức là hơn 3,6 triệu người, chiếm hơn 66% dân số. Nếu tính trên số liệu không chính thức thì số người trong độ tuổi lao động khoảng 9,24 triệu người. Sự gia tăng dân số này chủ yếu do lượng người nhập cư từ các tỉnh thành khác đến TP.HCM để tìm kiếm cơ hội việc làm và nâng cao chất lượng cuộc sống. Do đó, nhu cầu cư trú của người thu nhập thấp tại địa bàn TP.HCM luôn chiếm tỷ lệ cao.
Để giải quyết bài toán an cư cho người lao động, người thu nhập thấp, nhiều năm qua TP.HCM đã nỗ lực triển khai một số dự án nhà ở xã hội. Tính đến hết năm 2024, Thành phố đã phê duyệt và triển khai một số dự án nhà ở xã hội như: Dự án nhà ở xã hội tại Quận 6, với 718 căn hộ đã hoàn thành; Dự án nhà ở xã hội tại Quận 10, với 1.164 căn hộ, đã hoàn thành; Dự án nhà ở xã hội tại TP Thủ Đức với 992 căn hộ đã hoàn thành; Dự án nhà ở xã hội tại Quận 7 với 1.000 căn hộ đang triển khai; Dự án nhà ở xã hội tại huyện Bình Chánh với 1.200 căn hộ đang triển khai.
Cần nhiều doanh nghiệp chủ lực
Dù nỗ lực, nhưng số lượng dự án nhà ở xã hội trên chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ so với dự án nhà ở thương mại được triển khai hoàn thiện trên địa bàn những năm gần đây. Theo quy định, khi đầu tư dự án nhà ở xã hội, chủ đầu tư chỉ được hưởng lợi nhuận tối đa 10% trên tổng chi phí đầu tư.
Nguồn cung nhà ở xã hội còn nhiều hạn chế.
Trong khi phân khúc nhà ở thương mại có những lợi thế như đối tượng người mua dễ tiếp cận, hồ sơ mua đơn giản, thủ tục đầu tư cũng không rối. Đặc biệt, họ không bị khống chế trần giá đầu ra. Do đó, biên lợi nhuận đem lại cao.
Nhu cầu nhà ở giá thấp nhưng nguồn cung chưa đáp ứng được, trong khi thị trường sản phẩm nhà ở thương mại giá cao những năm qua gây lệch pha phân khúc bất động sản.
Các chuyên gia bất động sản cho rằng nhà ở xã hội là phân khúc tiềm năng, sát với nhu cầu thực (khả năng thanh toán) của đại đa số, dư địa rất lớn. Tuy nhiên, để kéo nhà đầu tư vào mảng này cần phải có những chính sách để họ thấy cân bằng giữa lợi ích và trách nhiệm xã hội.
Được biết, hiện nay pháp luật đã quy định đối tượng mua, thuê nhà ở xã hội thông thoáng hơn. Điều 76 và khoản 1, Điều 77 Luật Nhà ở 2023 có 12 đối tượng là người được mua, thuê nhà ở xã hội, tuy nhiên họ phải đáp ứng các điều kiện quy định tại Điều 78 Luật Nhà ở 2023 và Điều 30 Nghị định 100/2024/NĐ-CP như điều kiện về nhà ở, về thu nhập, điều kiện thân nhân.
Dự án nhà ở xã hội của Công ty A.N chậm tiến độ, ảnh hưởng người đã mua căn hộ tại đây
Ngoài ra, người mua, thuê phải hoàn thành các danh mục hồ sơ khá chặt chẽ, trong đó phải được sự phê duyệt của bên thứ ba là cơ quan nhà nước. Thời gian nắm giữ nhà ở xã hội là 5 năm kể từ thời điểm trả hết tiền mua nhà ở xã hội cho chủ đầu tư. Nếu chưa đủ 05 năm mà muốn bán thì chỉ có thể bán lại cho đơn vị quản lý nhà ở xã hội đó hoặc người thuộc diện được mua nhà ở xã hội.
Ngày 27/2, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định số 444/QĐ-TTg, giao chỉ tiêu hoàn thành 995.445 căn hộ nhà ở xã hội trong giai đoạn 2025-2030. Mục tiêu cụ thể theo từng năm như sau: Năm 2025: 100.275 căn hộ; Năm 2026: 116.347 căn hộ; Năm 2027: 148.343 căn hộ; Năm 2028: 172.402 căn hộ; Năm 2029: 186.917 căn hộ; Năm 2030: 271.161 căn hộ. Các địa phương được giao chỉ tiêu cụ thể để bổ sung vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. TP.HCM được giao 2.874 căn hộ trong năm 2025 và tăng lên 19.221 căn vào năm 2030.
Văn Kỳ