Câu chuyện sau nâng hạng chứng khoán: Góc nhìn từ bài học Đông Á

9 giờ trướcBài gốc

Minh bạch trong công bố thông tin và độ tin cậy của báo cáo tài chính của các doanh nghiệp là điều mà các tổ chức nước ngoài rất quan tâm khi vào thị trường Việt Nam

Thương gia và ông Đỗ Bảo Ngọc đã có cuộc trao đổi nhanh về những vấn đề quan trọng xoay quanh việc thị trường chứng khoán Việt sẽ được nâng hạng trong thời gian tới, và quyết tâm trở thành một trong những trung tâm tài chính lớn của khu vực.

Nhìn chung, điều này không chỉ giúp Việt Nam thu hút thêm dòng vốn ngoại mà còn mở ra cơ hội để cải cách toàn diện nền tài chính, từ cơ sở hạ tầng công nghệ đến pháp lý và quản trị. Đây là cú hích chiến lược để thị trường vốn Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn với thế giới.

BÀI HỌC CHO VIỆT NAM TRÊN HÀNH TRÌNH NÂNG HẠNG THỊ TRƯỜNG

Trên cương vị là một Phó Tổng giám đốc của một công ty chứng khoán lớn, ông cho rằng những quốc gia nào đã thành công trong việc tận dụng cơ hội nâng hạng để phát triển thành trung tâm tài chính khu vực? Việt Nam có thể học hỏi gì từ họ?

Trong bối cảnh Việt Nam đang đứng trước cơ hội được nâng hạng thị trường, bài học từ các quốc gia đi trước có thể mang lại những gợi mở quý giá. Hàn Quốc và Đài Loan là hai hình mẫu điển hình đã tận dụng quá trình chuyển mình từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi để vươn lên thành trung tâm tài chính khu vực.

Con đường mà họ đã đi, tuy không giống nhau hoàn toàn, nhưng đều dựa trên nền tảng cải cách sâu rộng và tầm nhìn dài hạn. Những kinh nghiệm này hoàn toàn có thể được Việt Nam nghiên cứu và vận dụng một cách linh hoạt.

Với Hàn Quốc, hành trình chuyển mình bắt đầu từ quyết tâm cải cách toàn diện hệ thống tài chính quốc gia. Chính phủ nước này không chỉ nới lỏng các quy định đầu tư mà còn tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho dòng vốn nước ngoài tham gia thị trường. Một loạt chính sách nhằm phát triển thị trường vốn được ban hành, trong đó có việc cổ phần hóa mạnh mẽ các doanh nghiệp nhà nước và đưa họ lên sàn chứng khoán.

Hàn Quốc là hình mẫu điển hình đã tận dụng quá trình chuyển mình lên thành trung tâm tài chính khu vực

Điểm đáng chú ý là sự hậu thuẫn của chính phủ dành cho các tập đoàn lớn như Samsung, Hyundai, LG hay SK Group – các “Chaebol” này trở thành trụ cột thu hút vốn quốc tế và là động lực chính cho sự phát triển của thị trường chứng khoán. Việc đồng thời gia tăng quy mô thị trường và khuyến khích các tập đoàn lớn đóng vai trò đầu tàu đã biến Hàn Quốc thành một điểm đến đầu tư hấp dẫn, có sức cạnh tranh trong khu vực.

Khác biệt với cách tiếp cận của Hàn Quốc, Đài Loan lại chọn con đường nâng cao chất lượng thị trường tài chính thông qua công nghệ và tính minh bạch trong quản trị. Cải cách giao dịch chứng khoán được thúc đẩy song song với việc khuyến khích phát triển các công nghệ mới như Fintech và Blockchain.

Những sáng kiến này không chỉ giúp tăng tính thanh khoản cho thị trường mà còn tạo ra môi trường đầu tư hiện đại, thân thiện với nhà đầu tư quốc tế. Đồng thời, Đài Loan đặc biệt chú trọng đến việc nâng cao chuẩn mực quản trị doanh nghiệp. Các công ty niêm yết phải đáp ứng các tiêu chuẩn minh bạch và trách nhiệm cao hơn, từ đó tạo dựng niềm tin bền vững từ cộng đồng nhà đầu tư toàn cầu.

Từ hai mô hình kể trên, Việt Nam hoàn toàn có thể rút ra những định hướng chiến lược phù hợp. Trước hết là mở rộng quy mô thị trường vốn thông qua cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước gắn với niêm yết, đồng thời khuyến khích các tập đoàn tư nhân lớn tham gia sàn để tăng tính đa dạng.

Nới room cho nhà đầu tư nước ngoài và công bố thông tin song ngữ, đặc biệt bằng tiếng Anh, sẽ là yếu tố then chốt để hút dòng vốn dài hạn. Cùng với đó, đơn giản hóa thủ tục cấp phép cho các quỹ đầu tư mới sẽ tạo điều kiện cho tổ chức đầu tư chiến lược tham gia sâu hơn.

Tăng cường giám sát thị trường và minh bạch hóa thông tin là điều kiện tiên quyết để tạo lòng tin và giữ chân nhà đầu tư. Ngoài ra, ứng dụng công nghệ, AI và dữ liệu lớn sẽ giúp nâng cấp hạ tầng giao dịch, tăng hiệu quả và trải nghiệm người dùng.

Cuối cùng, Việt Nam cần xây dựng khung pháp lý đầy đủ cho các sản phẩm tài chính phái sinh, nhằm phòng ngừa rủi ro và mở rộng khả năng tiếp cận dòng vốn quốc tế, như nhiều thị trường phát triển đã thực hiện.

Nhìn từ bài học của Hàn Quốc và Đài Loan, có thể thấy rằng con đường nâng hạng thị trường không chỉ là câu chuyện về các tiêu chí kỹ thuật, mà còn là phép thử về tư duy cải cách, về sự dũng cảm trong thay đổi thể chế và về tầm nhìn chiến lược của cả hệ thống chính sách.

Nếu biết nắm bắt đúng thời điểm và triển khai các bước đi mang tính đột phá, Việt Nam hoàn toàn có thể bước vào hành trình trở thành trung tâm tài chính năng động mới của khu vực.

Thưa ông, sau khi được nâng hạng, Việt Nam có thể cạnh tranh với những thị trường nào trong khu vực Đông Nam Á về thu hút vốn đầu tư?

Sau khi được nâng hạng lên thị trường mới nổi, Việt Nam sẽ có khả năng cạnh tranh với các nước như Thái Lan, Malaysia, Indonesia và Philippines trong việc thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài. Mỗi quốc gia này đều có những đặc điểm riêng và đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của thị trường chứng khoán và dòng vốn đầu tư nước ngoài.

Việt Nam có lợi thế về tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định, dân số trẻ, lực lượng lao động dồi dào và chi phí nhân công cạnh tranh, quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước vẫn đang tiếp diễn, nhiều doanh nghiệp tư nhân lớn sắp lên sàn... giúp thu hút các doanh nghiệp và quỹ đầu tư muốn tìm kiếm thị trường tiềm năng, cơ hội đầu tư dài hạn.

CẢI CÁCH TOÀN DIỆN - CHÌA KHÓA ĐỂ VIỆT NAM BỨT PHÁ

Với sự thay đổi trong xếp hạng thị trường, theo ông các chính sách tài chính và đầu tư của Việt Nam cần điều chỉnh như thế nào để phát huy tối đa lợi thế?

Việc nâng hạng thị trường chứng khoán không chỉ là một bước tiến về mặt kỹ thuật mà còn là một thời điểm quan trọng để Việt Nam tái định hình chính sách tài chính và đầu tư, nhằm mở rộng dư địa phát triển và thu hút hiệu quả dòng vốn quốc tế. Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt trong khu vực, khả năng tận dụng cơ hội này sẽ phụ thuộc rất lớn vào chất lượng cải cách mà Việt Nam có thể triển khai trong thời gian tới.

Một trong những đòi hỏi đầu tiên và quan trọng nhất chính là tăng cường tính minh bạch và chất lượng quản trị trên thị trường. Các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là những quỹ dài hạn và có quy mô lớn, luôn đánh giá cao mức độ minh bạch trong công bố thông tin và độ tin cậy của báo cáo tài chính.

Để đáp ứng được kỳ vọng này, Việt Nam cần nhanh chóng chuẩn hóa hệ thống báo cáo tài chính theo các chuẩn mực quốc tế như IFRS. Khi thông tin được trình bày minh bạch và nhất quán, niềm tin thị trường sẽ được củng cố – điều kiện tiên quyết để dòng vốn dài hạn tìm đến và ở lại.

Đi kèm với nỗ lực minh bạch hóa, hệ thống kiểm toán và giám sát thị trường cũng cần được nâng cấp toàn diện. Cơ quan quản lý phải siết chặt quy trình công khai thông tin, đồng thời xử lý nghiêm minh các hành vi gian lận, thao túng giá, nhằm xây dựng môi trường đầu tư công bằng và ổn định. Một thị trường có kỷ cương sẽ là điểm đến đáng tin cậy cho các nhà đầu tư tổ chức trên thế giới.

Song hành với các cải cách thể chế là nhu cầu cấp thiết trong việc mở rộng không gian cho nhà đầu tư nước ngoài. Việc nới room ngoại – đặc biệt trong những ngành có tiềm năng tăng trưởng lớn như ngân hàng, công nghệ, bất động sản hay năng lượng tái tạo – có thể giúp thu hút một lượng vốn đáng kể từ các quỹ hưu trí, quỹ đầu tư chiến lược và nhà đầu tư quốc tế.

Tuy nhiên, đi cùng với sự mở cửa là yêu cầu đảm bảo chặt chẽ các lợi ích quốc gia, nhất là trong những lĩnh vực nhạy cảm, thông qua các cơ chế kiểm soát minh bạch và chặt chẽ.

Để duy trì sức hút trong dài hạn, Việt Nam cũng cần đầu tư cho sự phát triển của các sản phẩm tài chính hiện đại. Một thị trường chứng khoán chỉ thực sự hấp dẫn khi có độ sâu và độ rộng – nơi các công cụ đầu tư được đa dạng hóa, phù hợp với nhiều khẩu vị rủi ro khác nhau.

Việt Nam có thể đi xa đến đâu sau nâng hạng, góc nhìn từ bài học Đông Á

Trong đó, chứng khoán phái sinh là một trong những công cụ then chốt giúp nhà đầu tư phòng ngừa rủi ro và cải thiện thanh khoản. Khi các sản phẩm phái sinh phát triển đúng hướng, chúng sẽ góp phần gia tăng sự ổn định và chuyên nghiệp cho thị trường.

Không thể không nhắc đến vai trò ngày càng lớn của các quỹ ETF – sản phẩm đầu tư linh hoạt và phổ biến, cho phép nhà đầu tư tiếp cận một rổ cổ phiếu đại diện cho toàn thị trường hoặc từng ngành cụ thể. Phát triển các quỹ ETF không chỉ giúp đa dạng hóa danh mục đầu tư mà còn là kênh thu hút hiệu quả dòng vốn thụ động từ các nhà đầu tư toàn cầu.

Bên cạnh đó, trong xu hướng đầu tư bền vững đang lan rộng khắp thế giới, Việt Nam hoàn toàn có thể đón đầu làn sóng này bằng việc phát triển thị trường trái phiếu xanh. Những nhà đầu tư theo định hướng ESG (môi trường, xã hội và quản trị) đang tìm kiếm các công cụ tài chính hỗ trợ cho các dự án thân thiện với môi trường. Việc mở rộng quy mô trái phiếu xanh không chỉ đáp ứng được nhu cầu thị trường mà còn góp phần giải quyết các bài toán hạ tầng xanh trong nước một cách hiệu quả.

Tuy nhiên, để các sản phẩm tài chính phát huy tối đa vai trò, cần có sự đồng bộ trong cải thiện hạ tầng giao dịch. Việc rút ngắn chu kỳ thanh toán, đơn giản hóa quy trình giao dịch và chuẩn hóa vận hành thị trường theo thông lệ quốc tế sẽ góp phần tăng tính thanh khoản, từ đó nâng cao sức hấp dẫn chung của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Trong hành trình đó, không thể thiếu yếu tố con người. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực tài chính – chứng khoán – ngân hàng là nền tảng để đảm bảo các cải cách đi vào chiều sâu. Việt Nam cần chú trọng đào tạo đội ngũ chuyên gia có trình độ chuyên môn cao, nắm vững xu thế quốc tế, để dẫn dắt thị trường vận hành một cách hiệu quả và bền vững hơn.

Cuối cùng, chính sách thuế, cũng cần được thiết kế lại sao cho vừa khuyến khích đầu tư dài hạn, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp niêm yết. Những ưu đãi thuế có chọn lọc, hướng đến các doanh nghiệp có chiến lược phát triển bền vững, sẽ là lực đẩy quan trọng giúp thị trường tăng tốc. Đồng thời, việc xây dựng một hệ thống thuế minh bạch, dễ hiểu cũng là điều kiện tiên quyết để tránh phát sinh tranh chấp và giúp nhà đầu tư an tâm gắn bó lâu dài.

Rõ ràng, cơ hội nâng hạng thị trường đang mở ra một cánh cửa lớn cho Việt Nam. Nhưng để bước qua được cánh cửa đó, điều quan trọng không chỉ là nhận diện đúng thời điểm, mà còn là triển khai đúng cách, đồng bộ và quyết liệt các chính sách cải cách. Chỉ khi đó, thị trường chứng khoán Việt Nam mới có thể vươn mình trở thành một điểm đến hấp dẫn và bền vững trên bản đồ tài chính khu vực và toàn cầu.

Ông chia sẻ như thế nào về tầm nhìn dài hạn cho thị trường chứng khoán Việt Nam trong 10 năm tới sẽ như thế nào nếu tận dụng tốt cơ hội nâng hạng?

Theo tôi, nếu biết cách tận dụng cơ hội nâng hạng thị trường, Việt Nam hoàn toàn có thể viết lại vị thế của mình trên bản đồ tài chính khu vực trong vòng một thập kỷ tới. Không chỉ là một bước tiến mang tính kỹ thuật, việc nâng hạng thị trường còn mở ra cánh cửa dẫn tới một tương lai đầy triển vọng, nơi thị trường chứng khoán Việt Nam đóng vai trò như một điểm đến chiến lược của dòng vốn dài hạn từ các tổ chức đầu tư toàn cầu.

Trong tầm nhìn dài hạn, một thị trường chứng khoán được nâng hạng không chỉ đồng nghĩa với việc thu hút thêm dòng tiền ngoại, mà còn là cơ hội để Việt Nam tiệm cận trình độ của những thị trường phát triển như Singapore, Thái Lan hay Malaysia. Vốn hóa thị trường khi đó có thể đạt mức 150%-200% GDP – một cột mốc mang ý nghĩa không nhỏ, phản ánh sức hấp dẫn và độ sâu của thị trường vốn trong nước.

Song hành với đó, các doanh nghiệp trong nước sẽ được hưởng lợi trực tiếp nhờ khả năng tiếp cận vốn dễ dàng và hiệu quả hơn. Một hệ thống thị trường vốn phát triển đồng nghĩa với việc giảm sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng, tạo điều kiện cho doanh nghiệp mở rộng sản xuất, đầu tư đổi mới công nghệ, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh trên trường quốc tế.

Không dừng lại ở vai trò là kênh dẫn vốn truyền thống, một thị trường chứng khoán năng động còn có thể trở thành bệ phóng cho các mô hình tài chính sáng tạo. Sự bùng nổ của Fintech là minh chứng rõ rệt cho xu hướng này. Khi thị trường vốn lớn mạnh, hệ sinh thái công nghệ tài chính cũng phát triển theo, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ thanh toán, giao dịch và đầu tư tại Việt Nam, giúp hệ thống tài chính ngày càng hiện đại và tiệm cận các chuẩn mực quốc tế.

Tiếp đến, việc trở thành trung tâm tài chính sẽ nâng cao vị thế quốc gia. Nếu quản lý tốt, Việt Nam không chỉ thu hút vốn đầu tư mà còn trở thành trung tâm của dòng vốn khu vực, giống như cách Singapore đã làm trong nhiều thập kỷ qua. Việt Nam có cơ hội rất lớn để trở thành một trung tâm tài chính của khu vực nếu tận dụng tốt cơ hội nâng hạng.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa tầm nhìn này, không thể chỉ trông chờ vào kỳ vọng. Việt Nam cần có những cải cách đủ sâu và rộng, từ việc nâng cao tính minh bạch, hoàn thiện khung pháp lý, đến việc đa dạng hóa sản phẩm đầu tư để phục vụ các nhà đầu tư có khẩu vị rủi ro và nhu cầu khác nhau.

Việc xây dựng niềm tin vào thị trường, thông qua các chuẩn mực quản trị tốt và cơ chế bảo vệ nhà đầu tư hiệu quả, sẽ là chìa khóa giúp Việt Nam thu hút dòng vốn bền vững, thay vì chỉ dừng lại ở các cơ hội ngắn hạn.

Tầm nhìn về một thị trường chứng khoán hiện đại, ổn định và tích hợp sâu vào hệ thống tài chính khu vực không còn là điều xa vời. Nhưng để biến tiềm năng thành hiện thực, Việt Nam cần đi nhanh, đi đúng và đi cùng nhau trên hành trình cải cách, vì tương lai không chỉ của thị trường vốn mà của cả nền kinh tế.

Xin cảm ơn ông!

Thiên Ân

Nguồn Thương Gia : https://thuonggiaonline.vn/cau-chuyen-sau-nang-hang-chung-khoan-goc-nhin-tu-bai-hoc-dong-a-post559388.html