Câu chuyện Việt - Lào trên cung đường mùa xuân biên giới

15 giờ trướcBài gốc

Bác Hồ trong trái tim người Lào

Đại đa số các gia đình ở bản A Xóc (huyện Sa Mouay, tỉnh Salavan) đều có mối quan hệ thân tộc với người dân bản Sa Trầm (xã Ba Nang, huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị). Sở dĩ có điều đặc biệt này là bởi trước hoạch định biên giới năm 1978, người dân ở A Xóc, Sa Trầm cùng chung sống. Bởi vậy mà ai cũng có cho mình một cái tên Việt Nam bên cạnh tên gọi của Lào. Những câu chuyện về thời gian ở Việt Nam tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đã trở thành câu chuyện cổ tích đối với con trẻ bản A Xóc. Điều chúng tôi vô cùng bất ngờ, đó là trong nhiều nếp nhà ở bản Lào giáp biên này, những người dân Lào vẫn trang trọng treo ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh bên cạnh ảnh lãnh tụ Kaysone Phomvihane.

Ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh được người dân Lào treo trang trọng cạnh ảnh Chủ tịch Kaysone Phomvihane.

Câu chuyện của ông Ăm Hương, một cựu chiến binh đã tham gia chiến đấu tại Khe Sanh thật thú vị. Ngày ấy, bà con chưa được gặp Bác Hồ nhưng nghe qua radio, giọng Bác thật ấm, thấy thật gần gũi. Vì nghĩ đến Bác mà chàng thanh niên Ăm Hương và nhiều thanh niên khác trong bản hăng hái đi bộ đội, đi dân công hỏa tuyến. Năm 2022, ông Ăm Hương về thăm họ hàng ở huyện Đakrông, lúc về được tặng bức ảnh chân dung Bác Hồ. Ông cẩn trọng treo ảnh Bác Hồ vào chỗ dễ thấy nhất trong căn nhà của mình. Năm 2022, trong Chương trình sơ kết mô hình kết nghĩa bản - bản giữa bản A Xóc và Sa Trầm, trưởng bản A Xóc đã đại diện bà con đề nghị Đồn Biên phòng Ba Nang (BĐBP tỉnh Quảng Trị) tặng ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh cho bà con nhân dân bản A Xóc để thay những bức ảnh đã cũ. Có ảnh mới, mọi người sẽ treo trang trọng bên ảnh của Chủ tịch Kaysone Phomvihane. Chúng tôi hiểu rằng, trong trái tim người A Xóc, Bác Hồ vẫn là vị lãnh tụ, vị Cha già kính yêu.

Gặp Dũng sĩ diệt Mỹ trên đất Lào

Đã hẹn từ trước nên khi chúng tôi tới thì ông Ty Văn Ngọa (bản Thê rê ban, huyện Sa Mouay) đã ngồi chờ sẵn. Đã bước vào tuổi xưa nay hiếm, mắt đã mờ, chân đã chậm, thế nhưng dường như ông Ngọa lại không quên dù là chi tiết nhỏ nhất về thời gian tham gia phục vụ cách mạng ở Việt Nam. Ông Ngọa vốn là lính trinh sát thuộc đơn vị K3 (Quân khu Bình Trị Thiên), có thời gian chiến đấu ở mặt trận Khe Sanh, đánh đồn La Vang. Do bị sức ép của bom nên ông được đưa ra miền Bắc chữa trị. Ông Ngọa được đưa lên Cao Bằng để học văn hóa, sau đó về Hà Nội học Trường Nguyễn Ái Quốc. Quảng Trị giải phóng, ông về huyện Hướng Hóa, phụ trách đội chiếu bóng số 20. Năm 1979, ông Ngọa về huyện Toumlane (tỉnh Salavan) sinh sống và trở thành công dân Lào.

Dũng sĩ diệt Mỹ Ty Văn Ngọa khoe về chiếc áo gắn đầy huân, huy chương của mình.

Vừa kể chuyện, ông Ty Văn Ngọa vừa mở chiếc túi mang theo, cẩn thận mang ra chiếc áo quân phục cũ. Điều đặc biệt là, đầy 2 bên ngực áo là những tấm huân, huy chương ông được trao tặng khi còn ở Việt Nam, gồm: Huân chương Kháng chiến chống Mỹ, cứu nước hạng Nhất; Huân chương Quyết thắng; Dũng sĩ diệt Mỹ ưu tú năm 1973; Chiến sĩ thi đua năm 1967… Ông Ngọa cho biết, ở Thê rê ban và các bản lân cận còn nhiều lắm những người Lào đã từng tham gia phục vụ cách mạng Việt Nam như ông. Nhiều năm qua, ông Ngọa và mọi người luôn giữ gìn cẩn thận những kỷ vật này bởi đó là thanh xuân, tuổi trẻ và niềm tự hào của mình.

Thêm một lần làm công dân đất Việt

Ban đầu, gia đình ông Cà Đưng sinh sống ở bản Prin C (xã A Vao, huyện Đakrông, tỉnh Quảng Trị), có cha mẹ, hai anh trai, chị dâu và bản thân ông tham gia bộ đội và dân công hỏa tuyến. Sau khi hoạch định biên giới năm 1978, thôn Prin C thuộc về lãnh thổ Lào, bởi vậy mà ông Cà Đưng trở thành công dân Lào. Vì cuộc sống ở Lào khó khăn, khoảng đầu năm 2000, ông Cà Đưng chuyển về bản Pa Ling (xã A Vao). Năm 2018, ông Cà Đưng - một trong số người Lào sinh sống tại thôn Pa Ling được Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký quyết định nhập quốc tịch Việt Nam.

Năm 2018, ông Cà Đưng vô cùng bất ngờ khi cán bộ Đồn Biên phòng A Vao đến nhà, hỏi có biết người phụ nữ tên Nguyễn Khoa Kim Bội, quê ở Thừa Thiên Huế? Câu chuyện đã xảy ra 40 năm trước, nhưng ông Cà Đưng đã nhớ ngay ra người con gái miền xuôi năm ấy đã từng ở cùng gia đình ông ở Prin C. Cô gái bằng tuổi ông, lên Hướng Hóa để theo học lớp y sĩ. Ngày ấy, gia đình ông rất khó khăn nhưng luôn sẵn sàng nhận nuôi cán bộ từ miền xuôi lên công tác, học tập. Cô gái ấy đã cùng mẹ ông lên nương tỉa bắp, trồng sắn, hái rau rừng. Có lần cô bị sốt rét, mẹ ông đã phải túc trực ngày đêm bên giường chăm sóc. Ông không biết rằng, cô gái ấy sau này đã trở thành Đại biểu Quốc hội Khóa IX, Phó chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Thừa Thiên Huế. Suốt nhiều năm, bà Nguyễn Khoa Kim Bội đã nhiều lần tìm kiếm gia đình ông nhưng cho đến khi nhờ cán bộ biên phòng mới có kết quả.

Những tấm phiếu biên nhận về sự đóng góp của gia đình ông Cà Đưng cho cách mạng Việt Nam.

Ông Cà Đưng hiện vẫn lưu giữ 38 tờ biên nhận của các đơn vị đóng quân và đã đi qua bản Prin C trong những năm kháng chiến chống Mỹ. Những tờ biên nhận ghi rõ gia đình ông đã ủng hộ, đóng góp bao nhiêu sắn, gạo, ngô, lợn, gà. Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã tổ chức chi trả cho những trường hợp như ông Cà Đưng, tuy nhiên, khoảng thời gian ấy, ông lại sinh sống ở Lào. Ông Ca Đừng bảo: “Những tờ giấy này minh chứng gia đình tôi đã đóng góp cho cách mạng Việt Nam. Được giải quyết chế độ thì mừng, còn không cũng không sao, tôi giữ lại vì đó là kỷ vật của gia đình”. Sau khi nhập quốc tịch Việt Nam, ông Cà Đưng được hưởng đầy đủ chính sách của một công dân Việt Nam. Đồn Biên phòng A Vao hỗ trợ đầu tư giống, hướng dẫn kỹ thuật trồng và chăm sóc chuối lùn giúp gia đình ông có thêm thu nhập. “Được trở về quê hương, làm người Việt Nam sống cuộc sống an nhàn, bình dị là mong muốn, niềm vui những tháng năm cuối đời của tôi”- ông Cà Đưng chia sẻ.

Viết tiếp câu chuyện tình hữu nghị

Từ cô bé còi cọc, thiếu ăn, suýt chút phải bỏ học vì nhà nghèo, nhờ có sự đùm bọc, giúp đỡ của cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế La Lay (BĐBP tỉnh Quảng Trị) mà nay Hồ Thị Nghin (bản La Lay A Sói, huyện Sa Mouay, tỉnh Salavan) đã chuẩn bị tốt nghiệp cấp 3. Câu chuyện được bắt đầu vào một buổi sáng đầu tháng 8-2017, trưởng bản La Lay A Sói đưa 2 cán bộ Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế La Lay đến nhà, nói với bố mẹ của Nghin sẽ giúp em đi học. Từ ấy, đều đặn vào ngày 5 hàng tháng, những người lính biên phòng đều chuyển tiền cho cha mẹ Nghin để mua sách vở, gạo, cá. Sự quan tâm bằng vật chất, tình cảm của người lính biên phòng Việt Nam đã giúp cô bé Hồ Thị Nghin có thêm động lực tới trường.

Cô gái nhỏ Hồ Thị Nghin luôn nhận được sự quan tâm của cán bộ Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế La Lay.

Bước vào cấp 2, Hồ Thị Nghin phải tới trường cách nhà gần 7km, mất nhiều thời gian và sẽ rất vất vả vào ngày mưa, nắng. Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cửa khẩu quốc tế La Lay đã tặng cho Nghin 1 chiếc xe đạp mới. Điều đặc biệt là, chiếc xe đạp ấy không chỉ giúp con đường tới trường ngắn lại mà còn “đưa” cô gái tới tận Thủ đô Hà Nội. Năm 2022, câu chuyện về chiếc xe đạp của bố nuôi bộ đội biên phòng đã được Ban Tổ chức trao giải Ba tại Cuộc thi “Kỷ vật kể chuyện” do Tạp chí Thời đại phối hợp với Đại sứ quán nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào tại Việt Nam; Hội Hữu nghị Việt Nam – Lào; Hội Hữu nghị Lào - Việt Nam tổ chức. Cô gái nhỏ đến từ vùng biên giới xa xôi của đất nước Lào chia sẻ: “Cháu rất biết ơn các bố, các chú Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế La Lay đã nhận đỡ đầu. Nhờ sự giúp đỡ ấy, cháu được đến trường. Lần này được ra Hà Nội thăm Lăng Bác Hồ, được đón nhận tình cảm mà các bác, các cô, chú Việt Nam, cháu rất vui, hạnh phúc và hứa sẽ cố gắng hơn nữa để không phụ công của mọi người”. Cứ thế, bằng tình thương và trách nhiệm, những người lính Biên phòng Việt Nam đã làm đổi thay số phận của một cô bé người Lào.

Từ những câu chuyện gặp ở các bản làng người Lào dọc biên giới, chúng tôi hiểu rằng, tình hữu nghị Việt Nam- Lào không chỉ bền vững vì lịch sử kề vai, sát cánh mà còn vì những câu chuyện nhân văn, đã, đang và tiếp tục được mỗi người dân hai bên biên giới chăm chút, vun đắp vì tương lai.

Bài, ảnh: THANH TRÚC

Nguồn QĐND : https://www.qdnd.vn/phong-su-dieu-tra/phong-su/cau-chuyen-viet-lao-tren-cung-duong-mua-xuan-bien-gioi-812626