Chỉ có 1% cơ hội sống sót
Năm 2019, Flavio Da Pozzo (sinh ra tại quần đảo Guadeloupe thuộc Pháp), 17 tuổi đứng trước cơ hội ký hợp đồng với một câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp thì phát hiện mắc bệnh do não mô cầu.
Flavio từ bỏ giấc mơ đá bóng chuyên nghiệp sau khi mắc não mô cầu. Ảnh: Zbdtalent
Flavio kể triệu chứng bệnh ban đầu rất mơ hồ, chỉ sốt, đau họng. Tuy nhiên, bệnh nhanh chóng chuyển biến xấu khiến anh rơi vào hôn mê, phải nhập viện cấp cứu. “Các bác sĩ cho biết cơ hội sống sót của tôi chỉ có 1%”, Flavio nhớ lại.
Để giữ lại mạng sống, Flavio buộc phải cắt bỏ một chân. Nhìn con trai, bà Catherine Nordey xót xa, ngậm ngùi chia sẻ về những gì đã trải qua, và thầm ước mình có thể biết sớm hơn về giải pháp phòng ngừa.
Bà Catherine đồng hành cùng con trai nâng cao nhận thức của cộng đồng về căn bệnh có thể cướp đi mọi thứ chỉ trong 24 giờ, cần dự phòng chủ động bằng vắc xin. Ảnh: Nhân Lê
Bệnh dễ nhầm lẫn viêm đường hô hấp thông thường
BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm - Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết bệnh não mô cầu có hai thể phổ biến là viêm màng não và nhiễm khuẩn huyết hoặc kết hợp cả hai.
Khi xâm nhập vào cơ thể, vi khuẩn sản xuất độc tố đi vào máu và hệ thần kinh trung ương gây xuất huyết, tổn thương đa cơ quan. Tuy nhiên, ở giai đoạn đầu, bệnh có các triệu chứng mơ hồ dễ nhầm lẫn với các bệnh gây viêm đường hô hấp như cảm lạnh, nhiễm siêu vi thông thường khác dẫn đến nhập viện muộn, tăng nguy cơ tử vong.
Trước khi mắc não mô cầu, Flavio từng là một cầu thủ bóng đá trẻ đầy triển vọng. Ảnh: Nhân vật cung cấp
Trong 8 giờ đầu, người bệnh xuất hiện sốt, đau đầu, đau họng, đau nhức toàn thân, kèm buồn nôn, chán ăn, cáu gắt. 8 giờ tiếp theo, người bệnh rơi vào buồn ngủ, khó thở, tiêu chảy, xuất hiện tử ban, bàn tay bàn chân lạnh, màu da bất thường, kèm cứng cổ, sợ ánh sáng.
Các vết tử ban sau đó lan khắp cơ thể, gây viêm màng não kèm nhiễm trùng huyết, tăng nhanh quá trình hoại tử. Từ 16 đến 24 giờ, bệnh nhân rơi vào hôn mê, co giật, mê sảng, mất ý thức. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có tỷ lệ tử vong đến 50%. 10-20% số người sống sót gặp phải các di chứng nặng nề như cắt cụt chi, điếc, liệt, chậm phát triển trí tuệ….
Thói quen tụ tập ăn uống, vui chơi của thanh thiếu niên cũng tăng nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn não mô cầu. Ảnh: Shutterstock
Tiêm vắc xin là cách phòng bệnh an toàn, hiệu quả
Ngoài lây truyền qua người bệnh, nguồn lây bệnh não mô cầu còn đến từ người lành mang vi khuẩn không biểu hiện triệu chứng, do đó bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh, đặc biệt là thanh thiếu niên. Lý do, nhóm tuổi thanh thiếu niên thường sinh hoạt nơi đông người như trường học, ký túc xá, quán bar, lễ hội…, nên dễ lây truyền mầm bệnh cho nhau. Họ cũng thường thức khuya, hút thuốc lá, uống rượu bia, ăn uống thất thường… gây suy giảm miễn dịch, tăng nguy cơ mắc bệnh.
Ước tính mỗi năm toàn cầu có khoảng 1,2 triệu trường hợp nhiễm não mô cầu và khoảng 135.000 người tử vong do não mô cầu.
Tại Việt Nam, tính từ tháng 12/2024 đến nay cả nước ghi nhận 95 ca mắc não mô cầu, trong đó có nhiều ca ở lứa tuổi thanh thiếu niên. Như gần đây nhất, Hà Nội ghi nhận một bé gái 11 tuổi mắc não mô cầu khi chưa tiêm vắc xin. Trước đó, một thiếu niên 14 tuổi, ở Đắk Lắk mắc não mô cầu gây sốc nhiễm trùng huyết tối cấp, hoại tử chi.
Theo BS. Cầm, nhóm huyết thanh A, C, Y, W nằm trong những nhóm gây bệnh phổ biến và có lưu hành ở Việt Nam. Ngoài ra, nhóm huyết thanh W và C có tỷ lệ tử vong cao.
Thanh thiếu niên tiêm vắc xin phòng bệnh tại Hệ thống Tiêm chủng VNVC. Ảnh: Mộc Miên
Hiện vắc xin phòng 4 nhóm A, C, Y, W đã được đưa vào lịch tiêm chủng bắt buộc hoặc khuyến cáo cho học sinh, sinh viên tại nhiều quốc gia như Anh, Mỹ, Pháp Canada… Theo nghiên cứu, từ khi đưa vào sử dụng tại Mỹ, vắc xin nhóm A, C, Y, W đã giúp giảm đến 90% số ca mắc bệnh ở nhóm thanh thiếu niên do các nhóm huyết thanh chính C, Y, W gây ra. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn bảo vệ rộng trước các nhóm huyết thanh gây bệnh do não mô cầu A, C, W, Y để bảo vệ sức khỏe, ước mơ, tương lai của con và cả cộng đồng.
Ngoài vắc xin, thanh thiếu niên cũng nên phòng não mô cầu bằng cách thường xuyên rửa tay, mang khẩu trang khi đến nơi đông người, ăn uống đủ chất dinh dưỡng, luyện tập nâng cao thể trạng, giữ nơi ở và làm việc thông thoáng, sạch sẽ.
Hoàng Long