Sau khi thu hoạch khoai tây vụ đông, chị Lý Thị Hồng Phượng (ở xóm Làng Mới, xã Phúc Chu, Định Hóa) thường bán trực tiếp cho doanh nghiệp tại địa phương theo hợp đồng bao tiêu sản phẩm.
Trên những cánh đồng ở xã Phúc Chu, bây giờ lúa vụ xuân đã cấy thẳng hàng, cũng là thời điểm nhiều hộ dân tất bật gom khoai tây sau thu hoạch dịp Tết Nguyên đán để bán theo hợp đồng bao tiêu sản phẩm. Mỗi buổi chiều, sau khi đi làm đồng về, người dân gom lại được vài chục bao tải khoai, tập kết tại khu vực gần trụ sở UBND xã cho đủ chuyến xe hàng chở xuôi về Bắc Ninh, Hải Dương… Ai cũng phấn khởi bởi giao hàng đến đâu là được thanh toán ngay đến đó.
Gia đình chị Lý Thị Hồng Phượng ở xóm Làng Mới trồng gần chục sào khoai tây vụ đông, chị cho biết: Những năm trước, vụ đông đất ruộng bỏ hoang hóa, thậm chí chai cứng làm được cả sân bóng chuyền hơi, cho trẻ nhỏ đá bóng… Nhưng qua tìm hiểu từ Hội Nông dân xã, gia đình đã thuê máy làm đất ngay từ tháng 10, sau khi thu hoạch lúa mùa, để trồng khoai tây vụ đông.
Trong quá trình triển khai mô hình, gia đình chị Phượng và các hộ trồng khoai tây luôn được cán bộ kỹ thuật tận tình hướng dẫn quy trình thâm canh khoai tây từ khâu làm đất, lên luống, mật độ trồng, định mức giống, định mức phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và quy trình chăm sóc từ kỹ thuật bón lót, bón thúc, phòng trừ sâu bệnh hại đến thu hoạch, bảo quản sản phẩm.
Nhờ áp dụng đúng quy trình kỹ thuật nên diện tích trồng khoai tây sinh trưởng và phát triển tốt, năng suất đạt gần 16 tấn/ha và được bình chọn làm ô mẫu. Nếu thời tiết thuận lợi, các gia đình canh tác đủ 3 vụ trong năm (hai vụ cấy lúa, một vụ trồng khoai tây) thì mức thu nhập đạt trên 140 triệu đồng/ha/năm.
Ông Lý Trung Hiếu, Chủ tịch Hội Nông dân xã Phúc Chu, là người gắn bó với cây khoai tây vụ đông trên đồng đất Phúc Chu từ năm 2020, chia sẻ: Sau nhiều lần tìm hiểu về canh tác đất vụ đông, tôi đã gặp một doanh nghiệp tại tỉnh Bắc Giang và liên kết trồng thí điểm. Vụ đông năm 2020, tôi đứng ra kết nối với các gia đình hội viên trong xã để hợp tác trên cơ sở doanh nghiệp cung ứng giống, phân bón, kỹ thuật… và bao tiêu sản phẩm.
Kết quả với 2ha ô mẫu ban đầu, sau thời gian chăm sóc 3 tháng đã cho thu hoạch và đạt mức thu nhập gần 5 triệu/sào/vụ. Sau khi trừ chi phí, mỗi hộ thu về bình quân 2 triệu đồng/sào, cao gấp hai lần cấy 2 vụ lúa. Từ đó, mỗi năm diện tích trồng khoai tây ở Phúc Chu được nhân rộng sau mỗi vụ thu hoạch lúa mùa và đồng đất không còn bỏ hoang, người dân cũng miệt mài gắn bó với đồng rộng quanh năm.
Đến nay, xã đã mở rộng diện tích trồng khoai tây vụ đông lên trên 10ha và hằng năm các doanh nghiệp luôn tìm đến ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm ổn định theo giá thị trường.
Với giá bán trung bình tại thời điểm sau thu hoạch là 8.000 đồng/kg, trừ các khoản chi phí ban đầu, mỗi héc-ta khoai tây đem lại lợi nhuận gần 70 triệu đồng. Thực tế triển khai mô hình trồng cây khoai tây tại xã Phúc Chu cho thấy, các hộ tham gia đã thay đổi nhận thức, áp dụng đúng quy trình kỹ thuật trồng cây màu vụ đông, thực hiện khép kín quy trình luân canh gối vụ, góp phần đánh thức tiềm năng đất nông nghiệp miền núi.
Trinh An