Ông Lê Trung Thành tranh thủ xịt rửa bùn do lũ để lại trên cây thanh long
Nỗ lực cứu cây trồng sau lũ
Sau khi lũ rút vài ngày, ánh nắng mặt trời đã rọi xuống vườn thanh long 600 trụ vừa rút điện của hộ ông Lê Trung Thành (khu phố Kim Bình, phường Hàm Thắng, tỉnh Lâm Đồng). Nhìn đám thanh long còn lấp xấp nước lũ dưới chân, nhiều vệt đen của rễ thối sau nhiều ngày ngập nước lên nửa trụ khiến ông Thành không khỏi lo lắng. Vườn thanh long này đã bước sang năm thứ 10, đang ra búp trái vụ chờ thị trường tết. Nếu không cứu được, coi như mọi công sức, tiền đầu tư của gia đình đều đổ sông đổ bể, với cả chục triệu đồng tiền chong điện và xịt thuốc phòng tuyến trùng, kích rễ.
Còn với hộ ông Từ Sỹ Tuấn, khu phố Thắng Thuận, phường Hàm Thắng có 2.000 trụ thanh long. Sau 2 lần ngập, kể từ đợt cuối tháng 10/2025, đến nay, sau khi nước rút, thanh long đã có dấu hiệu thối rễ, chết dần. Do chưa có kinh nghiệm xử lý cây trồng ngập úng hiệu quả nhất nên chủ vườn này chưa biết làm cách nào để cứu cây. Nếu khôi phục được, ông Tuấn chỉ kỳ vọng sẽ kịp phục hồi để xử lý chong điện, phục vụ thị trường dịp lễ Thanh minh.
Cần phải nhắc đến, đợt mưa lũ xảy ra cuối tháng 10 và đầu tháng 12/2025 là thời điểm quan trọng cho nhiều loại cây trồng nói chung và thanh long nói riêng đầu tư để bán vào thời điểm Tết Nguyên đán. Do đó, ở các địa phương phía Đông Nam tỉnh, sản lượng thanh long bị sụt giảm đáng kể. Nguồn cung khan hiếm, đẩy giá bán thanh long nghịch vụ tăng cao, trên 23.000 đồng/kg thanh long ruột trắng và trên 40.000 đồng/kg thanh long ruột đỏ. Thế nhưng, tại các cơ sở, doanh nghiệp xuất khẩu không thu gom đủ nguồn cung để đáp ứng những đơn hàng lớn từ phía đối tác nước ngoài. Giá cả thanh long biến động ở mức cao là động lực để nông dân khôi phục tái thiết sản xuất, nhất là dịp Tết Nguyên đán đang cận kề.
Hướng dẫn khôi phục cây đúng kỹ thuật
Hộ ông Thành, ông Tuấn là 2 trong số hàng trăm hộ dân với hàng ngàn ha thanh long trong tỉnh bị ngập úng do mưa lũ. Với nhiều nông dân ở vùng đất chưa bao giờ có hiện tượng ngập nước sâu như vừa qua, khiến việc khôi phục cây trồng của bà con gặp khó khăn về kỹ thuật. Trước thực tế trên, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh đã cử nhóm cán bộ chuyên môn đến tận vườn hộ dân để hướng dẫn thực tế.
ThS Lê Công Hoàng, một trong số cán bộ tham gia hướng dẫn cho nông dân phường Hàm Thắng đã trực tiếp hướng dẫn bằng trực quan cho nông dân tại vườn. Theo đó, bà con được nắm bắt các bước khắc phục thanh long sau ngập úng. Bao gồm các công đoạn thoát nước ra khỏi vườn, khơi thông rãnh và thoát nước ra vườn. Bước tiếp theo bà con cần làm là vệ sinh vườn, tưới nước rửa cành, hoa, trái bị bùn bám. Sau đó, cào đất che tủ, rơm rác bám vào gốc, tiến hành phá váng (bằng cách xới xáo xung quanh vùng rễ để cung cấp oxy cho đất), rải vôi với liều lượng 200 - 300 g/trụ vào khu vực quanh bộ rễ (xung quanh nồi) hoặc có thể dùng thuốc bảo vệ thực vật gốc để xử lý nấm rễ. Tỉa bỏ cành hư, chỉ để lại một số lượng hoa trái phù hợp với sức khỏe tùy theo mức độ ngập và độ tuổi của cây.
Theo ThS Hoàng, sau khi thực hiện các bước trên, bà con cần phơi gốc tầm 2 - 3 ngày thì tiến hành phun thuốc kích thích rễ vào khu vực xung quanh bộ rễ (xung quanh vùng rễ ở dưới đất và thân trụ) để kích thích rễ, sau đó bổ sung phân bón qua lá.
Định kỳ 5 - 7 ngày bổ sung dinh dưỡng qua lá vào thời điểm sáng sớm và chiều mát. Có thể phun thêm phân bón lá (hoặc phân hòa tan) vào vùng rễ khí sinh xung quanh thân trụ để cung cấp thêm dinh dưỡng cho cây, bón phân hữu cơ.
Sau khi thấy có rễ non ra (khoảng 10 ngày sau khi phun kích thích rễ) tại khu vực xung quanh trụ thì tiến hành bón phân hữu cơ đã xử lý (hoặc phân chuồng hoai mục) một lượng khoảng 1 - 2 kg cho 1 trụ (không nên bón phân hóa học vì sẽ gây tổn thương cho bộ rễ ) và tiến hành dùng rơm che tủ lại.
Sau khi cây hồi phục hoàn toàn, tiến hành bón phân hóa học lượng nhỏ tầm 1/2 so với thông thường rồi tăng dần lượng phân bón (lưu ý cần chia nhỏ lượng bón cho nhiều lần).
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh, mưa lũ diễn ra phức tạp thời gian qua, gây thiệt hại đến các vùng sản xuất nông nghiệp trên địa bàn. Do đó, sở đã và đang đề nghị đơn vị chuyên môn, các địa phương tiếp tục hướng dẫn người sản xuất thực hiện giải pháp khắc phục thiệt hại, trong đó bao gồm cây thanh long và các loại rau màu, cây ăn quả để kịp thời phục vụ thị trường dịp Tết Nguyên đán sắp tới…
Hiện, toàn tỉnh có gần 27.000 ha thanh long. Thời điểm này, nông dân đang chong đèn vụ nghịch, nhưng mưa lũ thời gian qua đã có khoảng gần 1.600 ha thanh long bị ngập úng, thiệt hại nặng.
Kiều Hằng