Cây thông vũ trụ lộ diện bí mật hình thành sao dữ dội trong Ngân Hà

2 giờ trướcBài gốc

Các nhà thiên văn học đang chú ý đến một cụm sao có hình dạng giống cây thông Noel, phát sáng bên trong một trong những “nhà trẻ” sao hoạt động mạnh nhất của Dải Ngân Hà.

Được gọi là Cây thông vũ trụ (Cosmic Christmas Tree), cụm sao này nằm trong vùng NGC 2264, cách Trái Đất khoảng 2.700 năm ánh sáng.

Khu vực này thuộc chòm sao mờ Monoceros, gần mặt phẳng dày đặc của Ngân Hà – nơi khí và bụi vẫn còn phong phú. Biệt danh “cây thông” xuất phát từ hình tam giác do các ngôi sao trẻ tạo thành. Khi quan sát qua kính thiên văn, hình dạng này giống hệt một cây thông Noel.

Dù mang vẻ đẹp thị giác, bên trong khu vực lại là môi trường khắc nghiệt. Các ngôi sao mới sinh liên tục hình thành, giải phóng năng lượng và tái cấu trúc không gian xung quanh.

Giá trị khoa học của vùng này nằm ở chỗ nó cho thấy nhiều giai đoạn khác nhau của quá trình sinh sao trong cùng một nơi: từ đám mây khí dày đặc sụp đổ, đến khi sao trẻ bùng sáng, rồi bức xạ của chúng đẩy ngược lại vật chất đã tạo ra chúng.

Khí hydro phát sáng và bụi vũ trụ tạo nên cảnh tượng nhiều lớp

NGC 2264 chứa những đám mây khí hydro khổng lồ trộn lẫn với bụi vũ trụ dày đặc. Khi các ngôi sao mới nóng lên, chúng phát ra bức xạ tử ngoại mạnh. Năng lượng này kích thích nguyên tử hydro lân cận, khiến những vùng rộng lớn phát sáng màu đỏ. Các nhà thiên văn gọi đây là tinh vân phát xạ.

Xen giữa các vùng đỏ là những dải bụi tối, chặn ánh sáng nền và tạo nên độ tương phản rõ nét. Những đám bụi này không chỉ hấp thụ ánh sáng mà khi nằm gần sao nóng, chúng còn tán xạ các bước sóng xanh. Quá trình này tạo ra tinh vân phản xạ, hiện lên với sắc xanh dịu.

Sự kết hợp giữa tinh vân phát xạ đỏ và tinh vân phản xạ xanh tạo cho Cây thông vũ trụ vẻ ngoài nhiều lớp. Đồng thời, hỗn hợp khí và bụi này cung cấp vật liệu mới cho sự hình thành sao trong tương lai.

Tuy nhiên, bức xạ từ các sao hiện hữu cũng dần bào mòn các đám mây, quyết định thời gian quá trình sinh sao có thể tiếp diễn.

Cụm sao trung tâm và những tinh vân nổi bật

Gần trung tâm vùng này là S Monocerotis, một ngôi sao khổng lồ, bất ổn, có độ sáng thay đổi theo thời gian. Bụi xung quanh phản chiếu ánh sáng của nó, tạo nên ánh xanh nổi bật. Phía trên ngôi sao này, cụm Cây thông hiện rõ với hàng chục ngôi sao trẻ vẽ nên đường viền tam giác lỏng lẻo. Hầu hết các sao này mới chỉ vài triệu năm tuổi, cùng sinh ra từ một đám mây cha chung.

Những ngôi sao trẻ không đứng yên. Bức xạ của chúng làm nóng khí lân cận, gió sao thổi tạo các hốc trong mây, dần dọn sạch không gian quanh cụm và làm chậm quá trình hình thành sao mới.

Ở rìa phía bắc của khu vực là Tinh vân Hình nón (Cone Nebula), trông như một cột khí bụi cao với đầu nhọn rõ rệt. Bức xạ từ các sao gần đó ăn mòn bề mặt, để lại lõi đặc. Phía dưới là Tinh vân Lông cáo (Fox Fur Nebula), nổi bật với cấu trúc rối rắm, sợi sáng xen giữa các túi bụi tối. Gió sao liên tục tái định hình cấu trúc này.

Toàn bộ vùng NGC 2264 trải rộng khoảng 1,5 độ trên bầu trời Trái Đất – tương đương 3 mặt trăng tròn đặt cạnh nhau. Với khoảng cách 2.700 năm ánh sáng, góc nhìn đó tương ứng gần 80 năm ánh sáng chiều ngang.

Cây thông vũ trụ không chỉ mang lại hình ảnh gợi mùa lễ hội, mà quan trọng hơn, nó đem đến cho giới thiên văn một góc nhìn toàn cảnh về cách các ngôi sao hình thành, tương tác và biến đổi môi trường vũ trụ ở quy mô lớn.

Theo IE

Hải Yến

Nguồn GD&TĐ : https://giaoducthoidai.vn/cay-thong-vu-tru-lo-dien-bi-mat-hinh-thanh-sao-du-doi-trong-ngan-ha-post762044.html