Một trong những nguy cơ là một số đối tượng lợi dụng chính sách đất đai để gom đất, phân lô trục lợi, phá vỡ quy hoạch và hạ tầng, đòi hỏi các cơ quan chức năng phải vào cuộc xác minh ngăn chặn.
Khu đất rộng hơn 39.000m2 tại xã Trung Giã đang được chủ đất phân lô. Ảnh: Đức Duy
Nguy cơ phá vỡ quy hoạch từ gom đất, phân lô
Ghi nhận tại thôn Phúc Xuân và thôn Đô Lương (xã Trung Giã), nhiều diện tích đất thuộc sở hữu hộ gia đình đã được UBND huyện Sóc Sơn cũ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với mục đích đất ở xen kẽ đất trồng cây lâu năm. Từ đầu năm 2025, các hộ có nhu cầu chính đáng đã làm thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất sang đất ở và được Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội - Chi nhánh Sóc Sơn xác nhận biến động, chia tách thửa mới.
Tổng diện tích thực hiện chuyển đổi lên tới 12.767m², trong đó nhiều thửa đã được ban hành quyết định cho phép chuyển mục đích, người dân hoàn thành nghĩa vụ tài chính theo quy định. Luật Đất đai 2024 và các nghị định hướng dẫn không quy định hạn mức diện tích chuyển mục đích, nên việc người dân tách thửa để chia tài sản, phục vụ nhu cầu ở hay chuyển nhượng là quyền hợp pháp.
Chủ tịch UBND xã Trung Giã Nguyễn Bá Hoàng khẳng định: “Các quyết định chuyển mục đích đều căn cứ đúng quy định pháp luật, phù hợp quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030, không nằm trong quy hoạch rừng phòng hộ bảo vệ môi trường”. Điều này cho thấy, xét về mặt pháp lý, việc tách thửa của người dân hoàn toàn minh bạch.
Dù vậy, qua tìm hiểu, phóng viên Báo Hànôịmới nhận thấy thực tế phát sinh nhiều vấn đề đáng lo ngại. Trong quá trình giải quyết hồ sơ, UBND xã phát hiện 9 hộ dân tự ý san gạt, hạ thấp mặt bằng với tổng diện tích vi phạm 5.643m². Các hộ này đã bị xử phạt hành chính tổng cộng 145 triệu đồng và bị tạm dừng thủ tục chuyển mục đích cho đến khi khắc phục.
Tuy nhiên, đáng quan ngại hơn, theo phản ánh từ người dân, có hiện tượng một số cá nhân, thậm chí nhóm đầu cơ, tranh thủ kẽ hở chính sách để gom các thửa đất thành diện tích gần 39.000m2, sau đó chia nhỏ thành hàng trăm lô đất rồi rao bán như một “dự án” tự phát. Việc làm này đẩy giá đất tăng đột biến, phá vỡ quy hoạch, trong khi hạ tầng giao thông, điện, nước sạch, thoát nước và vệ sinh môi trường chưa được đầu tư đồng bộ.
Các lô đất được phân nhỏ, chưa có hạ tầng thoát nước thải, đường điện. Ảnh: Đức Duy
Hệ quả là nguy cơ hình thành các “khu dân cư chui” chưa đủ điều kiện đấu nối hạ tầng, gây áp lực cho quản lý đô thị và dân cư của chính quyền địa phương. Thậm chí, việc san gạt đất trái phép có thể dẫn đến sạt lở, ô nhiễm nguồn nước, ảnh hưởng môi trường sinh thái và tạo “cơ chế xin - cho” để hợp thức hóa sai phạm, tiềm ẩn lợi ích nhóm lọt vào túi một số cá nhân, cán bộ thiếu trách nhiệm.
Bí thư Đảng ủy xã Trung Giã Lê Hữu Mạnh cho biết: “Công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng là nhiệm vụ trọng tâm. Chúng tôi đã ban hành Nghị quyết số 05-NQ/ĐU, lập tổ phản ứng nhanh, tăng cường kiểm tra và tập trung xử lý công trình vi phạm”.
Siết chặt quản lý, xử lý nghiêm sai phạm
Những quả đồi ở khu vực này đang được chủ đất mở rộng để hợp thức hóa thành đất ở và tiếp tục phân lô. Ảnh: Đức Duy
Để ngăn chặn nguy cơ “sốt đất ảo” và phân lô tràn lan, UBND xã Trung Giã đã triển khai hàng loạt giải pháp: Ban hành quy chế phối hợp kiểm tra, thiết lập đường dây nóng tiếp nhận phản ánh, lập kế hoạch rà soát toàn bộ đất nông, lâm nghiệp, đất công và các công trình xây dựng trên địa bàn.
Chính quyền cũng yêu cầu các trưởng thôn, cán bộ địa chính - xây dựng thường xuyên thông tin về tình trạng mua bán đất bất thường; nếu phát hiện hành vi gom đất, tự ý mở đường, san gạt trái phép phải báo ngay cho tổ phản ứng nhanh. Các biện pháp kiểm tra đột xuất ban đêm và ngày nghỉ đã được triển khai, nhằm kịp thời ngăn chặn việc vận chuyển đất trái phép, khoan cắt đường để đấu nối điện, nước khi chưa có giấy phép.
Một số chuyên gia bất động sản cho rằng, động thái của chính quyền xã chưa quyết liệt khi để cho các chủ đất chưa có đủ hồ sơ pháp lý đã san gạt đất, chia thửa đất thành nhiều ô nhỏ, làm đường bê tông vào khu đất… Do đó, chính quyền xã Trung Giã cần rà soát quy hoạch phân khu, kiên quyết từ chối hồ sơ xin chuyển đổi đất ở; Văn phòng Đăng ký đất đai - Chi nhánh Sóc Sơn không duyệt hồ sơ tách thửa đất cho những khu vực này khi chưa đáp ứng tiêu chuẩn hạ tầng kỹ thuật. Ngoài ra, các phòng, ban của xã được giao theo dõi biến động đất đai qua dữ liệu số, lập danh sách các khu vực có dấu hiệu sốt đất, báo cáo định kỳ để chủ động biện pháp phòng ngừa.
Đáng chú ý, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Quy hoạch - Kiến trúc, Sở Xây dựng cần kiểm tra, rà soát lại quy định pháp lý liên quan; Công an vào cuộc xác minh các trường hợp gom đất, lập dự án “ma” không đúng quy định; đồng thời, điều tra dấu hiệu cấu kết, môi giới trái phép hoặc hành vi lợi dụng chính sách, nhằm chuyển mục đích để rửa tiền, trục lợi từ chênh lệch giá đất.
Các chuyên gia quy hoạch cũng kiến nghị Hà Nội sớm ban hành tiêu chuẩn hạ tầng tối thiểu trước khi cho phép tách thửa, như yêu cầu đấu nối giao thông, cấp - thoát nước, điện lưới, bảo đảm phòng cháy, chữa cháy... Bên cạnh đó, quy trình chuyển đổi mục đích sửa dụng đất quy mô lên tới hàng vài chục nghìn mét vuông tại xã Trung Giã cần gắn với đánh giá tác động môi trường và kế hoạch đầu tư công để tránh hình thành các điểm dân cư tự phát.
“Chúng tôi đang yêu cầu rà soát lại quy hoạch khu vực này, đồng thời công khai danh sách vi phạm trên hệ thống thông tin để người dân giám sát. Mọi cán bộ buông lỏng quản lý cũng sẽ bị xem xét trách nhiệm kỷ luật”, ông Lê Hữu Mạnh nhấn mạnh.
Việc người dân xã Trung Giã chuyển mục đích, tách thửa đất là quyền lợi chính đáng và được pháp luật bảo hộ. Nếu không có sự kiểm soát đồng bộ, những kẽ hở chính sách có thể bị lợi dụng để biến vùng quê yên bình thành “cơn sốt đất” hỗn loạn.
Siết chặt quản lý, xử lý nghiêm vi phạm và nâng chuẩn quy hoạch là giải pháp cấp thiết để phát triển bền vững, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của người dân và giữ gìn môi trường sống cho cộng đồng.
Đức Duy