Mặc dù các biện pháp ngăn chặn rủi ro đang được tăng cường, song Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng thừa nhận rất khó ngăn chặn được tuyệt đối tình trạng lừa đảo. Vì vậy, NHNN đang phối hợp với các ngân hàng thương mại và cơ quan chức năng xây dựng kho dữ liệu những tài khoản thường xuyên thực hiện giao dịch đáng ngờ để cảnh báo đến người dân và doanh nghiệp.
Lo bị ngừng giao dịch, doanh nghiệp tăng tốc xác thực sinh trắc học
Để tuân thủ quy định này, các ngân hàng đã triển khai kế hoạch truyền thông, hướng dẫn khách hàng tổ chức cập nhật sinh trắc học thông qua cả hai hình thức trực tuyến và trực tiếp tại chi nhánh. Đa số các ngân hàng lớn như Vietcombank, BIDV, VietinBank, ACB, Techcombank, MB, VPBank… đều đã cập nhật chức năng xác thực sinh trắc học cho tài khoản doanh nghiệp trên ứng dụng ngân hàng số. Vì vậy, đến thời điểm này không có tình trạng khách hàng đổ xô đến ngân hàng làm sinh trắc học.
Ông Trần Thanh Bình, Giám đốc Doanh nghiệp tư nhân Bình Phương - chuyên phân phối thiết bị điện dân dụng tại quận Hoàng Mai (Hà Nội) cho biết, công ty đang sử dụng 2 tài khoản giao dịch tại Techcombank và VietinBank từ năm 2020. Sau khi nhận được thông báo của ngân hàng về việc cần xác thực sinh trắc học, ông đã chủ động vào ứng dụng Techcombank, xem các video hướng dẫn chi tiết từng bước để thực hiện.
“Việc xác thực sinh trắc học cho tài khoản của doanh nghiệp cũng tương tự như xác thực với tài khoản cá nhân. Quét căn cước và xác thực khuôn mặt 10 phút là xong, chứ không có gì khó khăn cả”, ông Bình kể.
Sau ngày 1/7, nhiều ngân hàng thông báo sẽ tạm dừng cung cấp dịch vụ thanh toán/rút tiền tài khoản thanh toán bằng phương tiện điện tử nếu người đại diện pháp luật chưa xác thực sinh trắc học.
Tuy nhiên, với tài khoản tại VietinBank có một số thông tin đăng ký kinh doanh chưa khớp với Căn cước công dân (CCCD) nên không thể thực hiện trực tuyến, ông Bình phải đến phòng giao dịch nhờ nhân viên hỗ trợ. “Quá trình xử lý thông tin cũng rất nhanh chóng và thuận lợi”, ông Bình cho hay.
Theo các ngân hàng, đa số khách hàng vướng mắc không thể thực hiện online được nên đến phòng giao dịch để được hỗ trợ. Một số doanh nghiệp chưa thực hiện xác thực có thể là do chưa có CCCD gắn chip, thiếu thiết bị hỗ trợ NFC để quét CCCD; hoặc không phân biệt rõ người đại diện pháp luật với người sử dụng tài khoản. Một số doanh nghiệp FDI hoặc văn phòng đại diện có yếu tố nước ngoài còn gặp khó khăn khi sử dụng hộ chiếu để xác thực.
"Với tài khoản của tổ chức, doanh nghiệp, chúng tôi sẽ yêu cầu người đại diện hợp pháp của tổ chức trực tiếp đến ngân hàng để mở tài khoản. Không chấp nhận bất kỳ hình thức nào như ủy quyền cho người mang hồ sơ đến để mở tài khoản”, lãnh đạo một ngân hàng thông tin.
NHNN cho biết tính đến cuối tháng 4/2025, toàn hệ thống đã xác thực thành công hơn 113,5 triệu tài khoản cá nhân và 711.000 tài khoản tổ chức, tương đương khoảng 66% số tài khoản tổ chức giao dịch điện tử đã xác thực sinh trắc học. Những doanh nghiệp nào chưa xác thực, đối chiếu được thì sẽ giao dịch trực tiếp tại quầy. Như vậy, chính sách không làm ảnh hưởng đến hoạt động thanh toán, hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp.
Sinh trắc học có đẩy lùi được lừa đảo?
Theo các chuyên gia, việc quy định bắt buộc doanh nghiệp, khách hàng cá nhân xác thực sinh trắc học tài khoản ngân hàng không chỉ là một thay đổi về mặt thủ tục, mà còn là một động thái mạnh mẽ nhằm siết chặt quản lý, tăng cường an ninh và minh bạch hóa các giao dịch tài chính trong bối cảnh lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi và phức tạp.
Ông Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Công nghệ và Hợp tác Quốc tế, Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia (NCA) khẳng định, việc áp dụng xác thực sinh trắc học cho tài khoản doanh nghiệp mang một ý nghĩa quan trọng.
Tương tự như đối với tài khoản cá nhân, biện pháp này được kỳ vọng sẽ giúp loại bỏ tình trạng tài khoản doanh nghiệp ảo, thiếu sự quản lý, vốn là một kẽ hở để các đối tượng xấu lợi dụng.
Thực tế, từ khi các ngân hàng đồng loạt áp dụng xác thực sinh trắc học (khuôn mặt, vân tay) cho các giao dịch giá trị cao, tỷ lệ lừa đảo "mạo danh người thật" đã giảm rõ rệt - nhiều tổ chức tín dụng ghi nhận số vụ gian lận danh tính giảm hơn 40% chỉ sau 6 tháng triển khai.
Tuy nhiên, ông Sơn cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng, dù là một lớp bảo vệ định danh mạnh mẽ, khiến việc giả mạo trở nên khó khăn hơn rất nhiều, xác thực sinh trắc học không phải là “lá chắn” có thể loại bỏ hoàn toàn lừa đảo.
Tội phạm mạng ngày càng gia tăng với diễn biến khó lường khi sử dụng cả trí tuệ nhân tạo (AI), các công nghệ để ứng dụng vào các chiêu trò lừa đảo; Hoặc thay vì giả mạo khách hàng cá nhân, các đối tượng này dựng pháp nhân "rỗng" và lợi dụng tài khoản doanh nghiệp để rửa tiền, tài trợ hoạt động bất hợp pháp hoặc thao túng dòng tiền xuyên biên giới.
Ngoài các giải pháp về mặt chính sách đang được triển khai, ngành ngân hàng cũng có cơ chế về mặt kỹ thuật để đảm bảo an toàn dữ liệu và bảo vệ khách hàng trước các rủi ro an ninh mạng. Ông Đoàn Thanh Hải, Phó cục trưởng Cục Công nghệ thông tin của NHNN, cho biết NHNN đang xây dựng kho dữ liệu về tài khoản nghi ngờ gian lận từ các ngân hàng báo cáo. Với kho dữ liệu này, ngân hàng sẽ cảnh báo cho khách hàng về tài khoản có dấu hiệu gian lận khi khách hàng chuyển tiền.
Ngành ngân hàng đang nghiên cứu áp dụng cơ chế phát hiện, cảnh báo và ngăn chặn sử dụng ứng dụng Mobile Banking đối với các thiết bị bị phá khóa (jailbreak) hoặc thiết bị đã kích hoạt quyền trợ năng. Đồng thời, tăng cường sử dụng dịch vụ, công nghệ mới để sớm phát hiện các vụ việc lộ, lọt thông tin tài khoản, xác thực của khách hàng trên mạng Internet, cũng như có cơ chế nhanh chóng gỡ bỏ các website giả mạo.
Huyền Anh