Ngã rẽ cuộc đời
Nguyễn Minh Tú Anh 42 tuổi, sinh ra và lớn lên ở Đà Nẵng. Từ vùng quê ra phố, con đường anh chọn ban đầu là công nghệ thông tin - một nghề được nhiều bạn trẻ mơ ước. Sau khi được đào tạo tại Trung tâm Softech Aptech, anh có nhiều năm làm lập trình viên cho một đơn vị đào tạo lái xe ở trung tâm TP Đà Nẵng.
Công việc ổn định, ngày ngày ngồi phòng máy, xử lý các chương trình cho trung tâm đào tạo sát hạch bằng lái xe. Người ngoài nhìn vào bảo “ngon lành”, mát mẻ văn phòng, nhưng trong lòng anh lại thấy thiếu lửa. “Ngồi máy tính mãi, tôi cứ thấy mình bị bó buộc, không còn tìm thấy sự hứng thú như trước. Đôi khi làm xong một chương trình, cảm giác cũng nhạt. Tôi biết mình cần một cái gì đó khác”, anh nhớ lại.
Anh Nguyễn Minh Tú Anh với sản phẩm được xay nghiền từ xà bần. Ảnh: Nguyễn Thành
“Ở nhiều nước, tái chế phế thải xây dựng là chuyện tất yếu, còn ở ta thì mới manh nha. Nếu có cơ chế rõ ràng, doanh nghiệp như tụi tôi sẽ mạnh dạn đầu tư hơn. Cái này không chỉ giảm gánh nặng cho thành phố mà còn tạo nên một nền kinh tế tuần hoàn, biến chất thải thành tài nguyên” . Nguyễn Minh Tú Anh
Một cơ duyên đến khi anh theo chân một người anh làm trong ngành vật liệu xây dựng. Đi nhiều công trình, anh tận mắt thấy cảnh xà bần với những đống bê tông, gạch vỡ, đá vụn chất thành núi, bị đổ trộm ven đường, kênh rạch gây ô nhiễm và mất mỹ quan đô thị. Thậm chí có nhiều trường hợp người dân vì đổ trộm xà bần bị bắt, bị phạt.
“Xà bần ở đâu cũng có, cứ như cỏ dại mọc hoang. Người ta coi nó là rác, nhưng ở nhiều nước họ tái chế thành nguyên liệu. Tôi nghĩ bụng: răng mình không thử?”, anh Anh kể với giọng Quảng chân chất nhưng đầy quyết tâm.
Tháng 6/2023, khi UBND TP Đà Nẵng ban hành chủ trương thí điểm điểm tập kết phế thải xây dựng, trong đó có khu vực quy hoạch sân vận động 40.000 chỗ ngồi ở phường Hòa Xuân, Tú Anh thấy đây chính là cơ hội.
Suy nghĩ và quyết định táo bạo, anh gom góp vốn liếng, gõ cửa ngân hàng vay thêm vốn để đầu tư máy móc, phương tiện và một dây chuyền nghiền xà bần, một quyết định mà người thân ban đầu còn ngỡ ngàng.
Anh kể, những ngày đầu khó khăn chồng chất. Vừa dựng bãi tập kết, vừa chạy lo thủ tục, vừa gánh khoản vay ngân hàng. Có khi căng thẳng lắm, nhưng nghĩ tới mục tiêu dài hơi, tôi lại tự động viên mình, làm việc gì có ích thì trời sẽ thương”, anh Anh cười nói.
Lạc quan giữa bụi đá
Trên khu đất rộng hơn 2 ha, những chiếc xe ben chở đầy xà bần nối đuôi nhau ra vào. Sau khi rác lẫn được loại bỏ, dây chuyền nghiền rền vang, nuốt chửng từng mảng bê tông, đá vụn rồi nhả ra những hạt vật liệu đồng đều: cát mịn, đá dăm, bột đá. Anh Tú Anh khoe, vừa có một đối tác của Nhật đã lấy mẫu xét nghiệm và hợp tác với anh để cung cấp nguyên liệu đảm bảo chất lượng cho việc đổ nền thi công một dự án lớn trên địa bàn.
Dây chuyền có công suất thiết kế 500 tấn/ngày, hiện mới đạt 100 tấn. Dù còn khiêm tốn, sản phẩm đã được xét nghiệm, đạt quy chuẩn cho phép. Với giá khoảng 130.000 đồng/m³ vật liệu san lấp, mô hình bước đầu đem lại nguồn thu vừa đủ để anh trang trải chi phí vận hành và trả công cho công nhân. “Thu nhập chưa nhiều, nhưng điều quý nhất là anh em công nhân có việc làm ổn định. Họ khỏi đi phụ hồ, làm thợ nề thu nhập bấp bênh. Mình vừa góp phần làm sạch môi trường, vừa giúp được anh em, vậy là đáng để vui và lạc quan rồi”, anh Anh chia sẻ.
Sau gần hai năm triển khai, mô hình của Tú Anh đã cho thấy hiệu quả. Tuy nhiên, vướng mắc lớn nhất hiện nay là thủ tục thuê đất theo quy định. Anh đã gửi đơn kiến nghị lên cơ quan chức năng, mong được tháo gỡ để có thể mở rộng quy mô.
Không chỉ dừng lại ở xà bần, anh Tú Anh còn ấp ủ giấc mơ xa hơn: nghiền chai thủy tinh thành cát nhân tạo. Ý tưởng và mô hình này ở Mỹ đã được triển khai và anh đã tìm hiểu kỹ về công nghệ.
“Người ta nung nóng chai thủy tinh rồi nghiền ra cát mịn có thể tái sử dụng. Ở mình, rác thủy tinh cũng nhức nhối không kém xà bần. Nếu làm được thì vừa xử lý được vấn nạn, vừa tạo thêm nguyên liệu sạch, tạo thêm nữa công ăn việc làm cho bà con. Tôi hy vọng sau này có vốn, đất đai ổn định sẽ đầu tư thêm dây chuyền này. Tôi tin nếu quyết tâm, mình sẽ làm được”, anh Anh chia sẻ.
Có lẽ, chính tinh thần lạc quan ấy đã giúp anh vượt qua những tháng ngày chật vật với vốn liếng, thủ tục và áp lực lo thu nhập cho anh em. Từ một chàng lập trình viên văn phòng, anh trở thành “người chơi xà bần”, biến thứ bỏ đi thành tài nguyên. Và câu chuyện ấy, không chỉ là hành trình đổi nghề đầy táo bạo, mà còn là minh chứng cho khát vọng của những con người dám nghĩ, dám làm, dám rẽ ngang để tìm con đường mới - con đường vừa mưu sinh, vừa góp phần làm sạch môi trường, hướng tới một tương lai bền vững cho thành phố.
Nguyễn Thành