Trong bối cảnh cả nước đang nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, việc giải ngân vốn đầu tư công được xem là nhiệm vụ then chốt. Tại Khánh Hòa, một trong những địa phương được Chính phủ đặt nhiều kỳ vọng, công tác này đang được triển khai với tinh thần khẩn trương, quyết liệt, nhất là trong những tháng cuối năm 2025. Đây không chỉ là nhiệm vụ chính trị mà còn tạo động lực quan trọng để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, tạo tiền đề vững chắc để bứt phá.
Nhiều dự án vướng mắc trong giải phóng mặt bằng
Đến hết tháng 8, tỉnh Khánh Hòa đã phân bổ 16.057,1 tỷ đồng, đạt 99,81% kế hoạch vốn được Thủ tướng Chính phủ giao. Tuy nhiên, tổng vốn lũy kế giải ngân đến thời điểm này mới đạt 5.778,259 tỷ đồng, tương đương 36% so với kế hoạch; nếu tính trên kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao đầu năm, tỷ lệ giải ngân đạt 45%. Dự kiến đến hết tháng 9, tỷ lệ giải ngân của tỉnh sẽ đạt 60,4% so với kế hoạch đầu năm.
Dự án Đập ngăn mặn trên Sông Cái Nha Trang.
Một trong những điểm sáng trong giải ngân vốn đầu tư công là dự án thành phần 1 thuộc cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột giai đoạn 1. Đến nay, dự án đã hoàn thành 100% công tác giải phóng mặt bằng, tính đến ngày 31-8 đã giải ngân 606,516 tỷ đồng, đạt 44,11%. Các nhà thầu đang tập trung thi công "3 ca, 4 kíp" các hạng mục có giá trị khối lượng cao, đảm bảo hoàn thành 20km đầu tuyến trong năm 2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Tuy nhiên, nhiều dự án vẫn còn những nút thắt, ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân chung. Đơn cử, dự án đường giao thông từ Quốc lộ 27C đến đường tỉnh ĐT.656 đạt tỷ lệ giải ngân rất thấp, chỉ 2,58%. Nguyên nhân chủ yếu do công tác giải phóng mặt bằng chậm. Việc hoàn tất các thủ tục pháp lý để chuyển đổi mục đích sử dụng rừng cũng bị chậm do địa hình phức tạp, khiến việc thi công không thể triển khai đồng bộ. Tương tự, dự án tuyến đường ven biển Vạn Lương chỉ đạt tỷ lệ giải ngân 16,19%. Công tác giải phóng mặt bằng của hạng mục thành phần 2 và 3 của dự án này triển khai chậm, mới bàn giao được 2,7km trên tổng số 20,5km. Việc thiếu hụt vật liệu đất đắp cũng gây khó khăn lớn cho dự án này.
Đồng chí Trần Hòa Nam - Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: “Tỉnh đã có nhiều chỉ đạo để đẩy nhanh tiến độ, nhưng kết quả giải ngân đến hết tháng 8 vẫn còn thấp. Vấn đề lớn nhất là công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư triển khai còn chậm, với nhiều vướng mắc về tính pháp lý của hồ sơ đất đai, người dân còn khiếu kiện về giá đền bù và chính sách tái định cư. Sự phối hợp giữa chủ đầu tư, chính quyền địa phương và các đơn vị liên quan cũng chưa thực sự đồng bộ”.
Việc xác định nguồn gốc sử dụng đất cũng gặp nhiều khó khăn do chuyển nhượng nhiều lần nên mất nhiều thời gian. Sau khi sáp nhập tỉnh, vẫn xảy ra tình trạng cùng một địa phương nhưng áp dụng nhiều bảng giá đất khác nhau, ảnh hưởng trực tiếp đến việc xây dựng phương án bồi thường. Đối với các dự án khởi công mới, việc đang trong quá trình đấu thầu hoặc vừa đấu thầu xong cũng khiến chưa có khối lượng để giải ngân. Đồng chí Châu Ngô Anh Nhân - Giám đốc Sở Tài chính đánh giá: “Việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã đã tạo ra những thách thức lớn. Cán bộ cấp xã thiếu kinh nghiệm trong công tác giải phóng mặt bằng và quản lý dự án, dẫn đến sự lúng túng trong việc xử lý khối lượng công việc lớn và mới”.
Quyết liệt vào cuộc, gỡ từng vướng mắc
Để vượt qua những khó khăn đó, UBND tỉnh đã đưa ra nhiều giải pháp quyết liệt. Tỉnh xác định giải ngân vốn đầu tư công là một trong những nhiệm vụ quan trọng, với tinh thần khẩn trương và tăng tốc. Theo đó, tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo xử lý vướng mắc công tác giải phóng mặt bằng các dự án trọng điểm, Tổ công tác theo dõi, chỉ đạo, giải quyết kịp thời các khó khăn của doanh nghiệp. Tỉnh cũng tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong giải ngân, gắn trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị. Các đơn vị, địa phương được yêu cầu có lộ trình cụ thể, phấn đấu giải ngân 100% kế hoạch vốn được giao. Đối với các dự án chậm giải ngân, tỉnh sẽ rà soát và kịp thời đề xuất điều chuyển vốn sang các dự án có khả năng giải ngân tốt hơn.
Các chủ đầu tư và nhà thầu cũng phải xây dựng kế hoạch chi tiết, ký cam kết về tiến độ hoàn thành và giải ngân theo từng tuần, tháng, quý. Công tác kiểm tra, giám sát tại hiện trường sẽ được tăng cường để đôn đốc các đơn vị đẩy nhanh tiến độ. Đồng thời, các đơn vị phải chủ động thực hiện các thủ tục nghiệm thu, quyết toán ngay khi có khối lượng, không chờ đến cuối năm. Riêng các đơn vị tiếp nhận dự án từ cấp huyện sau sắp xếp, tỉnh yêu cầu phải phối hợp chặt chẽ với địa phương, hoàn thiện bộ máy tổ chức để việc triển khai không bị gián đoạn, ảnh hưởng đến tỷ lệ giải ngân chung của toàn tỉnh.
Với những giải pháp toàn diện và sự chỉ đạo sát sao từ lãnh đạo tỉnh, Khánh Hòa đang nỗ lực tháo gỡ mọi rào cản, đảm bảo việc giải ngân vốn đầu tư công diễn ra hiệu quả nhất. Đây là cam kết mạnh mẽ của địa phương nhằm đưa nguồn vốn đầu tư công trở thành đòn bẩy, tạo động lực cho sự phát triển bền vững và mạnh mẽ của tỉnh trong giai đoạn cuối năm 2025 và những năm tiếp theo.
ĐÌNH LÂM