ChatGPT có thể 'góp ý' cho quyết định sa thải nhân sự tại nhiều công ty

8 giờ trướcBài gốc

Các quản lý sẽ nghe AI tư vấn trước khi quyết định sa thải nhân viên

AI đang ngày càng thay đổi cách con người làm việc

Một khảo sát do Futurism công bố cho thấy xu hướng AI đang được sử dụng cho ngành nhân sự. Trong 1.342 lãnh đạo nhân sự tại Mỹ tham gia khảo sát, nhiều người cho biết đang sử dụng các công cụ như ChatGPT không chỉ trong các quyết định thăng chức hay tăng lương, mà trong cả việc sa thải nhân viên.

Từ khi chatbot và các công cụ AI khác được ứng dụng rộng rãi, đã có nhiều cuộc tranh luận về việc bao nhiêu công việc sẽ bị thay thế bởi công nghệ này trong trung và dài hạn. Dario Amodei - Giám đốc điều hành của Anthropic - thậm chí còn dự đoán rằng hàng triệu công việc văn phòng có mức lương cao sẽ bị “xóa sổ” bởi ChatGPT, Gemini và những công cụ tương tự, dẫn đến tỷ lệ thất nghiệp có thể lên tới 20%.

Điều mới ở đây là: AI không chỉ gây mất việc – mà còn tham gia trực tiếp vào quá trình ra quyết định về việc ai sẽ mất việc.

Khảo sát tiết lộ mức độ AI can thiệp vào quyết định nhân sự

Trong khảo sát do nền tảng Resume Builder của Mỹ thực hiện, 78% chuyên gia nhân sự cho biết họ sử dụng các mô hình ngôn ngữ lớn để hỗ trợ quyết định tăng lương và 77% dùng trong quyết định thăng chức. Hơn một nửa trong số họ dùng ChatGPT của OpenAI, tiếp theo là Copilot của Microsoft và Gemini của Google.

Khảo sát cũng cho thấy AI đang được sử dụng để cắt giảm nhân sự. 2/3 quản lý nhân sự nói rằng các công cụ AI đã giúp họ đưa ra quyết định sa thải; 64% khác cũng xin lời khuyên từ chatbot về cách thực hiện việc sa thải.

Điều đáng lo ngại hơn là tỷ lệ 1/5 người làm nhân sự cho biết họ hoàn toàn giao quyền quyết định cho AI trong những quyết định quan trọng về nhân sự mà không cần tham khảo ý kiến đồng nghiệp.

Vì sao các quản lý nhân sự tin dùng AI?

Việc tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào các quyết định nhân sự đang trở nên phổ biến hơn và mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho các công ty.

Thứ nhất là nâng cao hiệu quả và tốc độ. AI có thể xử lý và phân tích lượng lớn dữ liệu nhanh hơn rất nhiều so với con người. Trong các quyết định nhân sự, điều này có nghĩa là: AI có thể sàng lọc hàng ngàn hồ sơ ứng viên, tìm kiếm các kỹ năng và kinh nghiệm phù hợp, giúp rút ngắn thời gian tuyển dụng và đảm bảo không bỏ sót ứng viên tiềm năng.

AI có thể phân tích dữ liệu hiệu suất từ nhiều nguồn (KPI, phản hồi đồng nghiệp, dự án hoàn thành) để đưa ra đánh giá toàn diện và nhanh chóng, thay vì chỉ dựa vào cảm tính hoặc quan sát hạn chế của quản lý.

Từ việc lên lịch phỏng vấn đến quản lý bảng lương, AI có thể tự động hóa nhiều tác vụ lặp đi lặp lại, giải phóng thời gian cho nhân viên HR để tập trung vào các công việc chiến lược hơn.

Thứ hai là giảm thiểu thiên vị và tăng tính khách quan. Một trong những lợi ích quan trọng nhất của AI là khả năng giảm thiểu sự thiên vị của con người trong các quyết định nhân sự.

AI đưa ra quyết định dựa trên các thuật toán và dữ liệu cụ thể, ít bị ảnh hưởng bởi thành kiến cá nhân, cảm xúc, hoặc định kiến về giới tính, chủng tộc, tuổi tác. Điều này có thể giúp tạo ra một môi trường làm việc công bằng và đa dạng hơn.

AI đảm bảo rằng các tiêu chí đánh giá được áp dụng nhất quán cho tất cả mọi người, dù là trong quá trình tuyển dụng, đánh giá hiệu suất, hay quyết định thăng chức/sa thải.

Thứ ba, cải thiện độ chính xác và đưa ra quyết định tốt hơn. Với khả năng phân tích dữ liệu chuyên sâu, AI có thể giúp đưa ra các quyết định chính xác hơn.

AI có thể phân tích dữ liệu lịch sử để dự đoán các xu hướng như tỷ lệ nghỉ việc, nhu cầu đào tạo, hoặc hiệu suất của nhân viên trong tương lai. Điều này giúp bộ phận HR chủ động hơn trong việc lập kế hoạch và đưa ra các chính sách phù hợp.

AI có thể tìm thấy các mối quan hệ và mẫu ẩn trong dữ liệu mà con người khó có thể nhận ra, ví dụ như yếu tố nào thực sự ảnh hưởng đến sự gắn kết của nhân viên, hoặc đặc điểm nào của ứng viên sẽ giúp họ thành công trong một vai trò cụ thể.

Trong các tình huống phức tạp như tái cấu trúc nhân sự, AI có thể cung cấp cái nhìn tổng quan về tác động tiềm tàng của các quyết định khác nhau, giúp quản lý đưa ra lựa chọn sáng suốt hơn.

Thứ tư, nâng cao trải nghiệm của nhân viên. Mặc dù nghe có vẻ máy móc, AI có thể cải thiện trải nghiệm của nhân viên theo nhiều cách.

AI có thể phân tích hiệu suất và kỹ năng của từng nhân viên để đưa ra các gợi ý đào tạo và phát triển cá nhân hóa, giúp họ phát huy tối đa tiềm năng.

Chatbot AI có thể giải đáp các câu hỏi thường gặp về chính sách công ty, phúc lợi, hoặc quy trình nội bộ bất cứ lúc nào, giúp nhân viên có được thông tin nhanh chóng và thuận tiện.

AI có thể hỗ trợ tạo ra các thông báo, khảo sát nhân viên một cách hiệu quả hơn, đảm bảo thông tin được truyền tải rõ ràng và thu thập phản hồi hữu ích.

Những rủi ro tiềm ẩn

Dù AI có thể đơn giản hóa hoặc tăng tốc nhiều nhiệm vụ, nhưng vẫn tồn tại hàng loạt rủi ro. Các nghiên cứu cho thấy chatbot có xu hướng củng cố ý kiến sẵn có của người dùng. Nếu một quản lý nhân sự đã có ý định sa thải ai đó, chatbot có thể “hợp thức hóa” quyết định này mà không đưa ra phản biện cần thiết – hiện tượng này trong nghiên cứu AI được gọi là “sycophancy” (tức là xu nịnh).

Một vấn đề khác là “ảo giác” trong AI: Các mô hình ngôn ngữ lớn thường trả lời rất tự tin, dù nội dung có thể sai hoàn toàn.

AI có thể hữu ích trong việc phân tích dữ liệu lớn và phát hiện mô hình, nhờ đó giảm tải cho bộ phận nhân sự. Tuy nhiên, khi liên quan đến tương lai của con người, quyền quyết định cuối cùng vẫn phải là con người.

Các mô hình như ChatGPT không trung lập và không có trách nhiệm đạo đức. Vì vậy, các quản lý nhân sự nên sử dụng AI một cách khôn ngoan: coi đó là công cụ hỗ trợ, không phải người ra quyết định.

Anh Tú

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/chatgpt-co-the-gop-y-cho-quyet-dinh-sa-thai-nhan-su-tai-nhieu-cong-ty-234614.html