Châu Á và cơ hội vàng trong cơn gió ngược

9 giờ trướcBài gốc

Theo báo cáo, hai nền kinh tế lớn nhất khu vực, Trung Quốc và Ấn Độ, tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng. Dự báo GDP Trung Quốc năm 2025 sẽ đạt khoảng 5,0%, nhờ các gói kích thích đầu tư hạ tầng và tiêu dùng nội địa. Trong khi đó, Ấn Độ gây ấn tượng mạnh với mức dự báo lên tới 6,3%, tiếp nối đà tăng trưởng liên tục từ năm 2023.

Nhưng bức tranh không chỉ có màu hồng. Báo cáo của IMF cũng cảnh báo rằng sự phục hồi của châu Á đang đối mặt với ba rủi ro nghiêm trọng: chi phí vay nợ toàn cầu tăng cao do chính sách tiền tệ thắt chặt ở phương Tây rủi ro từ chiến tranh thương mại và tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu; bất định chính trị gia tăng ở một số quốc gia mới nổi.

Khung cảnh đông đúc bên trong khu phố mua sắm Sannomiya Center Gai, Kobe, Nhật Bản.Ảnh: Alamy.

Đáng chú ý, Tổng Giám đốc IMF Kristalina Georgieva nhấn mạnh trong cuộc họp báo ngày 17/10 tại Washington D.C: “Nếu thế giới cần một động lực mới cho tăng trưởng, thì châu Á chính là trung tâm trọng lực. Nhưng để hiện thực hóa tiềm năng đó, các chính phủ khu vực cần cải cách nhanh hơn, minh bạch hơn và sẵn sàng thích nghi với những cú sốc bên ngoài”. Bà cũng lưu ý rằng, châu Á cần tránh cái bẫy của “tăng trưởng không bao trùm” - tức sự phục hồi chỉ diễn ra ở tầng lớp trên, còn phần lớn dân số lao động và trung lưu lại không cảm nhận được lợi ích rõ rệt.

Đâu là những quốc gia có thể tận dụng cơ hội này để vươn lên và quốc gia nào có nguy cơ bị bỏ lại phía sau? Trong khu vực ASEAN, Việt Nam, Indonesia và Philippines tiếp tục được IMF đánh giá cao nhờ vào dân số trẻ, thị trường tiêu dùng mở rộng và khả năng thu hút dòng vốn đầu tư chuyển hướng từ Trung Quốc. Việt Nam được kỳ vọng đạt mức tăng trưởng 6,1% trong năm 2025, bất chấp những thách thức về tỷ giá, thâm hụt ngân sách và áp lực từ nợ công địa phương.

Báo cáo cũng cho thấy Việt Nam đã gia tăng vị thế trong chuỗi cung ứng bán dẫn, đặc biệt sau các khoản đầu tư từ Mỹ, Nhật và Hàn Quốc vào lĩnh vực lắp ráp và kiểm định chip (OSAT). Tuy nhiên, không phải tất cả đều thuận chiều. IMF đặc biệt lưu ý về tình trạng nợ doanh nghiệp tại Thái Lan, thị trường lao động chưa phục hồi tại Malaysia và khả năng bất ổn tài chính tại Pakistan nếu không đạt được gói cứu trợ tiếp theo.

Cũng trong ngày 16/10, tại Tokyo, Phó Giám đốc IMF khu vực châu Á - Thái Bình Dương Sonali Jain-Chandra cảnh báo: “Đừng để tăng trưởng ngắn hạn đánh lừa. Câu hỏi là ai sẽ cải cách sâu, chứ không phải ai đang tăng trưởng nhanh”. Các chuyên gia độc lập cũng đưa ra nhiều phân tích bổ sung.

Tiến sĩ Richard Katz, nhà nghiên cứu tại Carnegie Endowment for International Peace, nhận định: “Châu Á đang được hưởng lợi từ việc phương Tây dịch chuyển chuỗi cung ứng, nhưng đây là cơ hội một lần. Nếu các nước không cải cách thể chế, tăng cường pháp quyền và đào tạo nhân lực, thì tăng trưởng sẽ chỉ là bong bóng ngắn hạn”. Trong khi đó, bà Deborah Elms, Giám đốc điều hành tại Trung tâm Thương mại châu Á, cho rằng: “ASEAN là điểm sáng vì tính kết nối nội khối đang mạnh lên, nhờ vào các hiệp định như RCEP. Nhưng để bứt phá, cần cải cách hành chính mạnh và xóa bỏ rào cản đầu tư trong từng nước”.

Ngoài ra, báo cáo của IMF cũng chỉ ra vai trò ngày càng lớn của công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI), bán dẫn và tài chính số trong việc duy trì động lực tăng trưởng dài hạn. Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc) được đánh giá là đứng đầu khu vực về khả năng tích hợp công nghệ vào sản xuất và dịch vụ, trong khi các nước như Việt Nam, Bangladesh và Campuchia đang trở thành điểm đến thay thế trong chuỗi cung ứng dệt may và điện tử tiêu dùng. Tuy nhiên, sự cạnh tranh nhân lực chất lượng cao và đầu tư R&D giữa các quốc gia đang gia tăng.

Ai chậm chân trong đào tạo kỹ sư, kỹ thuật viên và luật công nghệ sẽ bị bỏ lại phía sau. Một điểm đáng lưu ý khác là tăng trưởng không đi kèm cải thiện về chất lượng sống nếu không có chính sách an sinh tương ứng. Nhật Bản, dù vẫn thuộc nhóm G7, đang chứng kiến tình trạng suy giảm năng suất và tiêu dùng cá nhân kéo dài. Hàn Quốc lại đối mặt với khủng hoảng dân số nghiêm trọng nhất trong OECD. IMF cảnh báo các nước châu Á cần học từ bài học này: tăng trưởng về số chưa đủ - cần song hành cùng cải thiện hệ thống y tế, giáo dục và thị trường lao động bền vững.

Trong báo cáo ngày 16/10, IMF cũng dành một phần riêng đánh giá tác động của biến đổi khí hậu và chính sách xanh lên tăng trưởng tại châu Á. Các quốc gia như Indonesia, Việt Nam, Philippines và Ấn Độ được dự báo sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề từ các hiện tượng thời tiết cực đoan trong 5-10 năm tới.

Bà Celine Allard, Trưởng nhóm phân tích chính sách khí hậu của IMF, cảnh báo: “Nếu không có chính sách xanh đi kèm tăng trưởng, các nước này có thể mất 1-2 điểm phần trăm GDP mỗi năm do thiệt hại từ thiên tai và chi phí năng lượng tăng cao”. Vì vậy, IMF kêu gọi châu Á đẩy mạnh đầu tư vào năng lượng tái tạo, hạ tầng chống chịu thiên tai và áp dụng chính sách thuế carbon thông minh, thay vì trì hoãn vì lo ngại ảnh hưởng đến doanh nghiệp.

Một điểm then chốt mà nhiều chuyên gia nhấn mạnh là tính liên kết chính sách trong nội bộ khu vực. Mặc dù ASEAN và các diễn đàn khu vực như APEC, RCEP đang hoạt động hiệu quả, nhưng mức độ chia sẻ dữ liệu, phối hợp tài khóa và y tế giữa các nước vẫn rất hạn chế. Trong bối cảnh các cú sốc kinh tế ngày càng mang tính xuyên biên giới – từ dịch bệnh đến khủng hoảng tiền tệ – châu Á cần hình thành các cơ chế phản ứng tập thể mạnh mẽ hơn.

Tiến sĩ Manu Bhaskaran, nhà kinh tế trưởng tại Centennial Asia Advisors (Singapore), đề xuất: “Đã đến lúc ASEAN nghĩ tới một “cơ chế ứng phó khẩn cấp kinh tế” tương tự như ECB của châu Âu. Không phải để kiểm soát, mà để phối hợp”. Trong bối cảnh toàn cầu vẫn đối mặt với xung đột địa chính trị, khủng hoảng khí hậu và bất định tiền tệ, việc châu Á giữ vững đà tăng trưởng không phải là điều tất yếu, mà là một bài kiểm tra bản lĩnh. IMF có thể đưa ra dự báo lạc quan, nhưng chính các nhà lãnh đạo khu vực mới là người biến kịch bản đó thành hiện thực, hoặc ngược lại.

Khổng Hà

Nguồn CAND : https://cand.com.vn/binh-luan-quoc-te/chau-a-va-co-hoi-vang-trong-con-gio-nguoc-i785009/