Châu Âu đứng trước nguy cơ cạn nước nghiêm trọng

3 giờ trướcBài gốc

Một nghiên cứu mới dựa trên dữ liệu vệ tinh thu thập trong hơn hai thập kỷ cho thấy nguồn nước ngọt dự trữ của châu Âu đang giảm mạnh. Nhiều khu vực ở Tây Ban Nha, Ý, Pháp, Đức, Romania và Ukraine khô hạn hơn trước. Chỉ một số vùng tại Bắc Âu và Tây Bắc châu lục như Scandinavia, một phần Vương quốc Anh và Bồ Đào Nha có xu hướng ẩm ướt hơn.

Nghiên cứu do University College London (ULC) phối hợp cùng Watershed Investigations và tờ Guardian thực hiện, sử dụng dữ liệu vệ tinh giai đoạn 2002 đến 2024. Nhóm nghiên cứu theo dõi sự thay đổi trọng lượng của Trái Đất. Do nước có trọng lượng lớn, việc biến động trong nước ngầm, sông hồ, đất ẩm hoặc băng tuyết đều tạo ra tín hiệu có thể đo được. Phương pháp này cho phép xác định lượng nước mà châu Âu đang tích trữ.

Sông Ozana tại Vanatori Neamț ở đông bắc Romania đang đối mặt với tình trạng thiếu nước. Ảnh: Tạp chí Green European

Kết quả cho thấy châu Âu đang trải qua sự mất cân bằng đáng lo ngại. Khu vực phía Bắc và Tây Bắc trở nên ẩm hơn. Phần còn lại của lục địa, đặc biệt là phía Nam và Đông Nam, lại khô hơn rõ rệt.

Giáo sư Mohammad Shamsudduha của UCL cho rằng kết quả phù hợp với các dữ liệu khí hậu trong cùng thời kỳ và là hồi chuông cảnh tỉnh. Ông nhấn mạnh biến đổi khí hậu đang đẩy thế giới tiến gần mức tăng nhiệt độ 2 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp và các tác động đã xuất hiện ngay trước mắt.

Nhóm nghiên cứu cũng phân tích riêng lượng nước ngầm, nguồn vốn được coi là ổn định hơn nước mặt. Tuy nhiên, nước ngầm cũng giảm với tốc độ tương tự. Điều này có nghĩa là sự suy kiệt diễn ra trên diện rộng, không chỉ ở các con sông và hồ chứa mà cả trong lòng đất.

Tại Anh, sự phân hóa ngày càng rõ. Miền Tây trở nên ẩm ướt hơn trong khi miền Đông lại khô hơn. Lượng mưa trung bình không giảm mạnh nhưng cách mưa thay đổi. Ngày mưa lớn xuất hiện nhiều hơn nhưng các đợt khô kéo dài cũng thường xuyên hơn, nhất là vào mùa Hè. Mưa dồn dập khiến nước khó ngấm vào đất và dễ tạo ra lũ quét, làm giảm khả năng bổ sung nước ngầm. Tại khu vực Đông Nam Anh, nơi có đến 70% nước sinh hoạt dựa vào nguồn nước ngầm, điều này tạo sức ép lớn.

Theo Cơ quan Môi trường châu Âu, dù lượng nước lấy từ tự nhiên giảm từ năm 2000 đến năm 2022, nước ngầm lại được khai thác nhiều hơn do nhu cầu sinh hoạt và nông nghiệp. Nước ngầm hiện chiếm hơn 60% nguồn cung cấp nước sinh hoạt cho toàn châu Âu.

Ủy ban châu Âu đã đưa ra chiến lược phục hồi nguồn nước. Mục tiêu là xây dựng một nền kinh tế tiết kiệm nước, giảm thất thoát từ đường ống và cải thiện hiệu quả sử dụng ít nhất 10% đến năm 2030. Lượng nước thất thoát tại các nước thành viên chênh lệch rất lớn, có nơi lên đến hơn một nửa lượng nước bơm vào hệ thống.

Tại Anh, nguy cơ thiếu nước trong thời gian tới đang tăng cao. Các cơ quan dự báo nếu mùa Đông không có lượng mưa lớn, hạn hán có thể kéo dài đến năm 2026. Chính phủ Anh đang lên kế hoạch xây dựng chín hồ chứa nước mới để bảo đảm an ninh nước. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng những dự án này cần nhiều năm mới có thể hoạt động.

Giáo sư Hannah Cloke của Đại học Reading cảnh báo châu Âu đang chứng kiến xu hướng khô hạn kéo dài. Bà cho biết nếu mùa Xuân và mùa Hè tới không có đủ mưa, Anh có thể phải áp dụng biện pháp hạn chế nước nghiêm ngặt, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày.

Sự suy giảm nguồn nước ở Nam Âu còn tác động đến chuỗi cung ứng lương thực. Tây Ban Nha là một trong những nhà cung cấp trái cây và rau củ lớn nhất châu lục. Khi nước thiếu, sản xuất nông nghiệp sẽ bị ảnh hưởng và giá cả có thể tăng.

Trên phạm vi toàn cầu, nhiều điểm nóng khô hạn cũng đang xuất hiện ở Trung Đông, Nam Á, Nam Mỹ, bờ Tây nước Mỹ và Canada. Một số vùng lạnh giá như Greenland hay Iceland cũng không ngoại lệ.

Tình trạng nghiêm trọng nhất xảy ra ở Iran. Thủ đô Tehran đang tiến gần thời điểm không còn nước máy. Chính phủ đã chuẩn bị phương án phân phối nước theo hạn mức và cân nhắc khả năng sơ tán người dân nếu cần thiết.

Giáo sư Shamsudduha cho rằng châu Âu cần thẳng thắn nhìn nhận thực tế biến đổi khí hậu đã và đang tác động trực tiếp đến đời sống người dân. Ông nhấn mạnh việc quản lý nước phải được cải thiện toàn diện hơn, đồng thời các quốc gia cần sẵn sàng áp dụng những giải pháp mới, trong đó có thu gom nước mưa trên quy mô lớn để tăng khả năng chống chịu trước khô hạn.

Tùng Lâm (Theo The Guardian)

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/chau-au-dung-truoc-nguy-co-can-nuoc-nghiem-trong.923208.html