Châu Âu lo ông Trump áp kịch bản của ông Putin lên Ukraine

3 giờ trướcBài gốc

Châu Âu lo ông Trump áp kịch bản của Nga lên Ukraine

Tổng thống Donald Trump đang gia tăng sức ép buộc Ukraine phải chấp nhận các điều kiện nhằm chấm dứt xung đột với Nga, đồng thời nhắc lại một số lập trường từ Moscow chỉ 2 ngày sau cuộc gặp với Tổng thống Vladimir Putin. Ngày 18/8, Tổng thống Trump tổ chức một Hội nghị thượng đỉnh với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và một loạt lãnh đạo châu Âu - sự kiện được coi là thời khắc quan trọng nhất cho đến nay trong nỗ lực nhanh chóng tìm lối thoát cho cuộc xung đột khốc liệt sau chiến dịch quân sự của Nga năm 2022.

Ảnh minh họa: NBC News

Cuộc gặp tại Nhà Trắng cũng được xem là một trong những ngày quan trọng nhất đối với an ninh châu Âu và liên minh phương Tây kể từ sau Chiến tranh Lạnh, đồng thời sẽ là phép thử cho năng lực của ông Trump trong việc dẫn dắt Ukraine và Nga tìm kiếm một lối thoát, dù khó có thể làm hài lòng cả hai phía.

Sự kiện này diễn ra sau Hội nghị thượng đỉnh Trump - Putin hôm 15/8 tại Alaska - cuộc gặp mà giới quan sát cho là ông Trump đã nhượng bộ ông Putin nhiều điểm mang tính biểu tượng và thủ tục, trong khi đổi lại rất ít cam kết công khai.

Tuy nhiên, Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff khẳng định trên CNN hôm 15/8 rằng Nga đã mềm mỏng hơn trong việc phản đối các sắp xếp an ninh hậu xung đột với Ukraine và sẵn sàng thực hiện những nhượng bộ lãnh thổ đáng kể trong bất kỳ thỏa thuận nào nhằm chấm dứt giao tranh.

“Chúng tôi đã thống nhất về các đảm bảo an ninh mạnh mẽ mà tôi cho là mang tính bước ngoặt", ông Witkoff nói với CNN.

Những cách nhìn nhận khác nhau về Hội nghị thượng đỉnh tại Alaska sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các cuộc thảo luận tại Nhà Trắng ngày 18/8. Các quan chức châu Âu tiết lộ với CNN rằng Tổng thống Putin đã yêu cầu Ukraine nhượng lại nhiều khu vực thuộc vùng Donbas - một trung tâm chiến lược và kinh tế mà quân đội Nga chưa thể chiếm trọn sau 3 năm rưỡi giao tranh. Đây là yêu cầu gần như bất khả thi và ông Zelensky sẽ không chấp nhận cả về mặt chính trị, hiến pháp, kinh tế lẫn chiến lược. Quân đội Ukraine đã chịu tổn thất nặng nề để bảo vệ các vùng đất nông nghiệp và thành phố được coi là tường thành chống lại các cuộc tấn công trong tương lai của Nga.

Không ai ngoài các phái đoàn Mỹ và Nga biết chính xác những gì đã diễn ra ở Alaska và lời mời của ông Trump gửi các lãnh đạo châu Âu cùng những nỗ lực mạnh mẽ nhằm thúc đẩy hòa bình không nên bị phán xét vội vàng trước khi các cuộc họp quan trọng diễn ra.

Tổng thống Trump khẳng định trên mạng xã hội hôm 17/8 rằng họ đang đạt được “những tiến triển to lớn”. Tuy nhiên, bao trùm lên các cuộc gặp tại Nhà Trắng ngày 18/8 là lời cảnh báo của ông gửi đến Ukraine sau hội nghị với ông Putin.

“Hãy đạt thỏa thuận. Nga là một cường quốc rất lớn, còn họ (Ukraine) thì không", ông Trump nói trên Fox News.

Tổng thống Trump tiếp tục gia tăng sức ép lên giới lãnh đạo Ukraine tối 17/8 khi lặp lại lập trường của Nga trên Truth Social rằng Ukraine không bao giờ được gia nhập NATO.

“Tổng thống Zelensky có thể chấm dứt xung đột với Nga gần như ngay lập tức nếu ông ấy muốn, hoặc ông ấy có thể tiếp tục chiến đấu", ông Trump viết.

Điều này làm dấy lên lo ngại tại Kiev và nhiều thủ đô châu Âu rằng ông Trump sẽ tìm cách áp đặt kịch bản “lý tưởng” của ông Putin lên ông Zelensky và nếu nhà lãnh đạo Ukraine từ chối lựa chọn này, Tổng thống Mỹ sẽ đổ lỗi cho Kiev và rút lui hoàn toàn khỏi cuộc xung đột.

Liệu ông Trump có sẵn sàng đóng vai trò trung gian hòa giải, đưa Ukraine cùng các đồng minh châu Âu và Nga đến điểm mà họ có thể chấp nhận những nhượng bộ khó khăn, bất chấp lập trường khác biệt?

Phép thử với ông Trump

Bất chấp những chỉ trích về Hội nghị thượng đỉnh tại Alaska và lập trường mềm mỏng của ông Trump với ông Putin, Tổng thống Mỹ vẫn là chất xúc tác tiềm năng cho bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào. Trong khi châu Âu sẽ đóng vai trò lớn trong việc đảm bảo an ninh cho Ukraine sau bất kỳ thỏa thuận nào thì giới quan sát cho rằng Brussels lại thiếu ảnh hưởng đối với ông Putin và không thể thực hiện một sứ mệnh gìn giữ hòa bình như đã cam kết nếu không có sự hậu thuẫn của ông Trump.

“Đây cũng là vấn đề mang tính sinh tử đối với an ninh châu Âu. Vì thế, việc xem nhẹ vai trò của châu Âu ở đây, dù là Vương quốc Anh, Ba Lan, Phần Lan, Pháp hay Đức đều là điều không nên", bà Fiona Hill, chuyên gia về Nga từng phục vụ trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, phát biểu hôm 17/8 trên CBS. Theo chuyên gia này: “Châu Âu phải có tiếng nói ngang bằng trong tất cả những việc này. Đây là câu chuyện về tương lai của châu Âu và an ninh châu Âu, chứ không chỉ của riêng Ukraine".

Tuy nhiên, sẽ rất khó tạo động lực cho một tiến trình hòa bình thực sự, ngay cả khi chính quyền Mỹ đang thúc đẩy một Hội nghị thượng đỉnh ba bên giữa ông Trump, ông Putin và ông Zelensky, có thể diễn ra ngay vào cuối tuần này.

“Thách thức là phải tìm được sự đồng thuận giữa những điều dường như rất khác biệt, những gì ông Trump muốn, những gì châu Âu muốn và những gì ông Putin muốn", Nicholas Dungan, thành viên cao cấp của Mạng lưới Lãnh đạo châu Âu, nhận định. Theo ông: “Châu Âu muốn một Ukraine có chủ quyền. Ông Trump muốn một thỏa thuận hòa bình. Hai điều này không giống nhau". Những gì Tổng thống Putin muốn có thể là điều không thể chấp nhận được đối với Ukraine và các đồng minh châu Âu. Nhà lãnh đạo Nga đã cùng ông Trump đưa ra các điều kiện tại Alaska, đòi hỏi phải chú ý đến những “nguyên nhân gốc rễ” của xung đột.

Sự bất đồng này phần nào lý giải vì sao Ngoại trưởng kiêm Cố vấn An ninh Quốc gia của Trump là ông Marco Rubio, lại bi quan hơn Tổng thống Mỹ hay Đặc phái viên Witkoff. “Chúng ta đã đạt được tiến triển ở chỗ xác định được những lĩnh vực tiềm năng để đi đến thống nhất nhưng vẫn còn những bất đồng lớn. Chúng ta vẫn còn cách rất xa. Ý tôi là, chúng ta chưa ở ngưỡng của một thỏa thuận hòa bình, chúng ta chưa tiến gần đến nó".

Các nhà lãnh đạo châu Âu đến Nhà Trắng gồm có Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Thủ tướng Đức Friedrich Merz, Thủ tướng Italy Giorgia Meloni, Thủ tướng Anh Keir Starmer, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb, Tổng thư ký NATO Mark Rutte và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Ursula von der Leyen.

Ảnh hưởng của châu Âu cũng đang bị đặt dấu hỏi. Tổng thống Trump đã từng chấp nhận lập trường của châu Âu rằng lệnh ngừng bắn là bước đầu tiên quan trọng trong tiến trình kiến tạo hòa bình và nói rằng ông sẽ thất vọng nếu không đạt được điều đó ở Alaska. Nhưng sau khi gặp ông Putin, ông lại ủng hộ quan điểm của Nga rằng nên thúc đẩy một thỏa thuận hòa bình toàn diện. Giới quan sát nhận định, đây là một thắng lợi cho Nga, bởi một thỏa thuận đầy đủ có thể mất nhiều tháng để đàm phán, qua đó cho phép các lực lượng của Moscow có thêm thời gian giành thêm lãnh thổ.

Đặc phái viên Witkoff đã phản bác các chỉ trích nhằm vào ông Trump bằng cách khẳng định rằng, Tổng thống Putin đã chấp nhận một cam kết bảo đảm an ninh giữa Ukraine, các cường quốc châu Âu và Mỹ, tương tự như Điều 5 của Hiến chương NATO. Tuy nhiên, cam kết này hoàn toàn không gắn với NATO. Ông cũng nói với CNN rằng ông Putin đã đưa ra “nhượng bộ liên quan đến một số khu vực”, nhưng từ chối tiết lộ chi tiết và hiện vẫn chưa có xác nhận nào từ Điện Kremlin.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: CNN

Nguồn VOV : https://vov.vn/the-gioi/quan-sat/chau-au-lo-ong-trump-ap-kich-ban-cua-ong-putin-len-ukraine-post1223512.vov