Châu Âu loay hoay giữa những thách thức chính trị và kinh tế

9 giờ trướcBài gốc

Ảnh minh họa - Ảnh: Reuters.

Từ tìm chỗ đứng trong một trật tự thế giới mới tới khôi phục năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, châu Âu đáng đứng trước nhiều thách thức không dễ giải quyết - các nhà lãnh đạo chính trị và doanh nghiệp của khu vực này thừa nhận trong các cuộc trao đổi với hãng tin CNBC bên lề diễn đàn Ambrosetti Forum diễn ra mới đây.

Diễn đàn này là một sự kiện quy tụ các nhà lãnh đạo chính trị, doanh nghiệp, học giả và chuyên gia để thảo luận về các xu hướng kinh tế, công nghệ và xã hội quan trọng ở châu Âu và thế giới.

“Ở một góc độ nào đó, tôi thấy châu Âu đang bị cholesterol cao. Vấn đề tích tụ theo thời gian. Những thứ này không khiến bạn yếu đi ngay ngày hôm nay, nhưng do các vấn đề tích tụ, đến một ngày bạn có thể lên cơn nhồi máu cơ tim”, ông Arancha Gonzalez Laya - một trưởng khoa của Đại học Sciences Po, người từng có thời gian giữ cương vị Ngoại trưởng Tây Ban Nha - nói với CNBC.

Nhiều nhân vật khác tham dự diễn đàn nay đưa ra quan điểm tương tự. Ông Markus Keber, nguyên Ngoại trưởng Đức và hiện là một nhà cố vấn chính trị, miêu tả châu Âu “hơi giống như một chú thỏ đang đứng trước đèn pha ô tô”. Ông nói rằng châu lục này đang lúng túng với sự thay đổi của trật tự thế giới vốn là một trật tự dựa trên nguyên tắc đã tồn tại nhiều thập kỷ.

“Châu Âu không biết phản ứng với thực tế mới như thế nào, vì trật tự thế giới dựa trên nguyên tắc đã mang lại cho tất cả những lợi thế như mong muốn: chi tiêu quốc phòng thấp, niềm tin người tiêu dùng cao, và chẳng có gì phải lo lắng. Nhờ đó, châu Âu gần như có thể vận hành hệ thống chính trị và kinh tế của mình theo một chế độ tự lái. Nhưng điều này giờ không còn nữa”, ông Keber nhận xét.

Ông nêu rõ: “Châu Âu đã thức tỉnh và đối mặt với điều mà một số học giả chính trị gọi là ‘ngũ hệ’. Ý tôi là một thế giới ít nhiều chịu sự lãnh đạo và ảnh hưởng của Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, Liên minh châu Âu (EU) và Nga”. Nhưng theo ông Keber, châu Âu chưa được trang bị đầy đủ để quản lý các mối nguy và cơ hội mang tính đa phưng đang cùng tồn tại.

Một trong những điểm chính mà các nhà phê bình chỉ ra đối với châu Âu là khu vực này không thực thi được những cải cách cần thiết để năng lực cạnh tranh kinh tế với các đối thủ thương mại ở Mỹ và châu Á. Nhưng những người có quan điểm “bao dung” hơn lại cho rằng cuộc chiến thương mại và thuế quan của Tổng thống Donald Trump, cũng như cuộc xung đột ở Ukraine, khiến châu Âu không có nhiều thời gian để triển hành những hành động hướng nội nhằm tăng cường sức hút của khu vực với tư cách một địa chỉ đầu tư và kinh doanh.

Châu Âu hiểu rõ một vấn đề của mình. Vào năm 2024, một báo cáo về cạnh tranh và khối thị trường chung, được soạn bởi hai nguyên Thủ tướng của Italy là ông Mario Draghi và ông Enrico Letta đã vạch rõ những thách thức mà châu Âu phải đối mặt, từ tăng trưởng kinh tế chậm lại và gánh nặng quy chế cản trở sáng tạo, cho tới chi phí năng lượng cao và một thị trường chung phân mảnh.

Những yếu tố này khiến châu Âu tụt lại so với Mỹ ở một số phương diện, bao gồm một “khoảng cách rộng” về tổng sản phẩm trong nước (GDP) đã xuất hiện giữa EU và Mỹ, chủ yếu do tăng trưởng năng suất chậm lại nhiều hơn ở châu Âu. “Các hộ gia đình ở châu Âu đã phải trả giá bằng sự suy giảm của mức sống. Tính bình quân đầu người, từ năm 2000 tới nay, thu nhập khả dụng thực tế ở Mỹ đã tăng nhanh gấp đôi so với ở EU”, báo cáo trên viết.

Dữ liệu của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cũng phản ánh sự suy giảm từ từ trong sản lượng kinh tế của EU. Tính theo đồng giá sức mua (PPP - phương pháp thường được sử dụng để so sánh sự giàu có về kinh tế, mức sống, và sản lượng kinh tế của các quốc gia bằng cách điều chỉnh theo sự khác biệt về mức giá), tỷ trọng của EU trong GDP của thế giới đã giảm từ mức 27,5% vào năm 1980 xuống còn 14,1% vào năm 2025.

Tuy nhiên, ông Valdis Dombrovskis - ủy viên của EU về kinh tế và năng suất - nói rằng những nỗ lực để giải quyết sự giảm tốc tăng trưởng kinh tế và suy giảm sức cạnh tranh đã được châu Âu triển khai. “Một trong những sáng kiến đầu tiên của Ủy ban châu Âu (EC) trong sứ mệnh này là lập ra một ‘La bàn cạnh tranh’, chủ yếu dự trên báo cáo của ông Draghi và ông Letta, và Chương trình nghị sự cạnh tranh mà chúng tôi hiện đang triển khai rồi”, ông Dombrovskis nói với CNBC.

“Có những yếu tố được nêu trong báo cáo của ông Draghi và ông Letta, bao gồm thu hẹp khoảng cách sáng tạo, bao gồm tận dụng toàn bộ tiềm năng của thị trường chung EU, giảm tệ quan liêu và tăng cường đơn giản hóa. Tất cả những yếu tố này đều được đưa vào chương trình nghị sự của EU và đang được thực thi”, ông Dombrovskis nói thêm.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ Kinh tế, thương mại và kinh doanh Tây Ban Nha Carlos Cuerpo nói với CNBC rằng châu Âu cần chấm dứt tình trạng chần chừ trong việc cải cách để tăng sức cạnh tranh. “Chúng ta đều biết lộ trình lớn là gì. Chúng ta đều biết các khuyến nghị cạnh tranh từ ông Mario Draghi và ông Enrio Letta, và chúng ta đều đồng ý hầu hết với những gì họ đưa ra. Nhưng rồi chúng ta lại né tránh cảm giác bất mãn vì không thể thực sự thúc đẩy tất cả những đề xuất đó ở châu Âu”, ông Cuerpo phát biểu.

An Huy

Nguồn VnEconomy : https://vneconomy.vn/chau-au-loay-hoay-giua-nhung-thach-thuc-chinh-tri-va-kinh-te.htm