Châu Âu vừa dốc sức thuyết phục ông Trump không bỏ rơi Ukraine vừa khẩn trương hành động

8 giờ trướcBài gốc

Cuối tuần rồi các nhà lãnh đạo châu Âu cùng tham gia hội nghị thượng đỉnh, sau diễn biến khẩu chiến giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng hôm 28-2. Sau cuộc họp, Thủ tướng Anh Keir Starmer nêu quan điểm rằng “châu Âu phải gánh vác trọng trách nặng nề” trong việc đảm bảo hòa bình ở Ukraine nói riêng và duy trì hòa bình ở châu Âu nói chung, nhưng “cần có sự hậu thuẫn lớn mạnh từ Mỹ”.

Đây dường như là quan điểm chung của giới lãnh đạo châu Âu về vai trò quan trọng của Mỹ trong việc chấm dứt xung đột Nga-Ukraine. Với châu Âu, Mỹ được xem như một “thủ lĩnh” bảo vệ an ninh trước Nga.

Biểu hiện tích cực của châu Âu với Mỹ đặc biệt nhiều trong những ngày qua, sau cuộc khẩu chiến Trump-Zelensky. Cuộc chiến Nga-Ukraine đã bước sang năm thứ tư và năng lực quân sự và nguồn tài chính của Mỹ đóng vai trò gần như chủ chốt trong việc giúp Ukraine đứng vững.

Châu Âu tích cực liên lạc Mỹ

Trước khi ông Zelensky sang Mỹ, chỉ trong vòng một tuần, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Anh Keir Starmer lần lượt tới Mỹ bàn về cuộc chiến Ukraine và bày tỏ mong muốn Mỹ tiếp tục ủng hộ Ukraine và giúp đỡ châu Âu duy trì an ninh.

Theo tạp chí Times, giới quan sát đánh giá các chuyến công du của lãnh đạo Anh, Pháp là những bước đi đúng hướng. Các cuộc gặp diễn ra trong bầu không khí thân thiện và ông Trump đã dịu giọng hơn đối với Ukraine, dù ông không cam kết đảm bảo an ninh cho Ukraine và nói rằng châu Âu sẽ cần cung cấp quân gìn giữ hòa bình sau khi thỏa thuận ngừng bắn được ký.

Tiếp sau các chuyến công du của ông Macron và ông Starmer là chuyến đi của ông Zelensky đến Mỹ với dự định ký thỏa thuận khoáng sản. Diễn biến tranh cãi giữa ông Trump và ông Zelensky ở Nhà Trắng đã khiến châu Âu đã phải bận rộn chạy đua hàn gắn mối quan hệ giữa hai nhà lãnh đạo này.

Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo châu Âu được tổ chức tại London (Anh) hôm 2-3 để thảo luận về Ukraine. Ảnh: POOL/NEW YORK TIMES

Anh và Pháp đã nhanh chóng tập hợp một "liên minh tự nguyện" với các nước châu Âu khác cùng xây dựng một kế hoạch chấm dứt cuộc chiến giữa Nga và Ukraine sau đó gửi đến ông Trump. Dù chưa có chi tiết về kế hoạch này nhưng theo thủ tướng Anh, đây sẽ là cơ sở để thuyết phục nhà lãnh đạo Mỹ đồng ý đảm bảo an ninh cho Ukraine.

Đầu tuần này, Nhà Trắng đã hoan nghênh nỗ lực do châu Âu dẫn đầu nhằm chấm dứt chiến tranh ở Ukraine nhưng không nói rõ sự đóng góp của Mỹ vào kế hoạch này sẽ như thế nào, theo đài CNN.

Tổng thống Trump cho biết rằng sau cuộc tranh cãi với ông Zelensky ông đã nói chuyện với một loạt lãnh đạo các nước châu Âu thảo luận về việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine. Cụ thể, bốn thủ tướng và năm tổng thống ở châu Âu đã gọi điện cho ông Trump trong 2 ngày cuối tuần để bàn cách giải quyết vấn đề này.

Khẩn trương hành động phòng khi không còn Mỹ đồng hành

Trong khi dốc sức thuyết phục ông Trump đừng bỏ rơi Ukraine, châu Âu ngày 4-3 nhận thêm một tin “sét đánh” từ truyền thông Mỹ rằng ông Trump đã quyết định dừng toàn bộ viện trợ cho Ukraine. Có thông tin ông Trump đã tự đưa ra quyết định mà “không thông báo hoặc tham vấn" với các đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Dù vậy, châu Âu vẫn tránh chỉ trích trực tiếp Mỹ về động thái này khi Ủy ban châu Âu khẳng định rằng Mỹ vẫn là "đồng minh". Và châu Âu đã hành động.

Ngày 4-3, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã công bố kế hoạch “khủng” chưa từng có mang tên "ReArm Europe" (Tái vũ trang châu Âu) trị giá 840 tỉ USD để tăng chi tiêu quốc phòng cho Liên minh châu Âu (EU). Bằng cách tiếp cận mua sắm chung này, châu Âu vừa có thể củng cố sức mạnh quốc phòng của mình vừa duy trì hỗ trợ cho Ukraine.

Lính Ukraine chiến đấu ở TP Pokrovsk (tỉnh Donetsk, Ukraine) hồi tháng 11-2024. Ảnh: NEW YORK TIMES

Nhà nghiên cứu Agnia Grigas thuộc Trung tâm Á-Âu của tổ chức nghiên cứu Hội đồng Đại Tây Dương (Mỹ) đánh giá rằng sức mạnh tập thể của châu Âu trong hầu hết các lĩnh vực, gồm kinh tế, quốc phòng, vũ khí hạt nhân, dân số vượt trội hơn Nga, và do đó châu Âu có thể tự tin chống lại Nga và hỗ trợ Ukraine.

Theo bà Grigas, với việc biến những lợi thế chiến lược đó thành các chính sách và hành động hiệu quả, cùng với ý chí chính trị đủ mạnh, châu Âu có thể tự bảo vệ mình và ủng hộ Ukraine chống lại Nga.

TS. Jessica Genauer - giảng viên Quan hệ Quốc tế thuộc ĐH Flinders (Úc) cũng cho rằng đã đến lúc châu Âu cần tập trung vào việc tự chủ chiến lược và tăng cường khả năng răn đe.

Theo bà, tự chủ chiến lược không chỉ bao gồm quốc phòng mà còn cả kinh tế, môi trường, năng lượng,...Về tự chủ quốc phòng, châu Âu phải chịu trách nhiệm nhiều hơn cho an ninh của mình và có khả năng tự phát triển, vận hành, sửa đổi và duy trì toàn bộ năng lực quốc phòng.

Về khả năng răn đe, bà Genauer cho rằng việc ngăn chặn hiệu quả những cuộc tấn công của Nga tiềm tàng của Nga ở châu Âu đòi hỏi phải cung cấp các bảo đảm an ninh thực chất cho Ukraine. Điều này có thể bao gồm một cấu trúc an ninh đa phương cho các nước châu Âu mà không có Mỹ nhưng có thể đảm bảo an ninh cho Ukraine. Cạnh đó, ý tưởng về xây dựng một quân đội của châu Âu cũng sẽ được khơi lại và một lực lượng như vậy có thể hỗ trợ lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu tại Ukraine.

Châu Âu còn chặng đường rất dài

Theo nhận định của giới quan sát, châu Âu không thể lấp đầy khoảng trống nếu Mỹ “rút lui” khỏi Ukraine trong ngày một ngày hai.

Một trong những lý do đó là Mỹ có năng lực và các loại vũ khí cực kỳ quan trọng và thực sự không thể thay thế đối với Ukraine. Có thể kể đến mạng lưới tình báo, hệ thống phòng không Patriot, pháo phản lực tầm xa HIMARS, tên lửa đạn đạo chiến thuật ATACMS cũng như vệ tinh Starlink đang đóng vai trò quan trọng ở tuyến đầu.

ĐỨC HIỀN

Nguồn PLO : https://plo.vn/video/chau-au-vua-doc-suc-thuyet-phuc-ong-trump-khong-bo-roi-ukraine-vua-khan-truong-hanh-dong-post837405.html