Hành vi tùy tiện này bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân. Trước hết, đó là tâm lý chuộng sự tiện lợi cá nhân. Tư duy "đi một đoạn ngược chiều cho nhanh", "đi tắt qua lề cho đỡ mất thời gian" đã ăn sâu vào tiềm thức của không ít người. Họ sẵn sàng đánh đổi sự an toàn của bản thân và người khác để tiết kiệm vài phút, thậm chí vài giây. Nhiều người tham gia giao thông không coi những lỗi này là nghiêm trọng, xem nhẹ hậu quả mà nó có thể gây ra. Họ cho rằng đó là chuyện "bình thường" và "ai cũng làm thế". Hệ quả là người đi bộ phải xuống lòng đường, tiềm ẩn nguy cơ va chạm, tai nạn liên hoàn.
Nghị định 168/2024 có hiệu lực từ 01/01/2025, có mức phạt tăng rất nặng một số lỗi vi phạm là nguyên nhân chính gây tai nạn giao thông, trong đó với lỗi đi xe máy trên vỉa hè - người vi phạm sẽ bị phạt hành chính từ 4 - 6 triệu đồng, trừ trường hợp điều khiển xe đi qua vỉa hè để vào nhà, cơ quan. Cụ thể, tại điểm a khoản 7 Điều 7 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định cụ thể như sau: Phạt tiền từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng đối với người điều khiển xe thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây: Đi ngược chiều của đường một chiều, đi ngược chiều trên đường có biển "Cấm đi ngược chiều", trừ hành vi vi phạm quy định tại điểm b khoản này và các trường hợp xe ưu tiên đang đi làm nhiệm vụ khẩn cấp theo quy định; điều khiển xe đi trên vỉa hè, trừ trường hợp điều khiển xe đi qua vỉa hè để vào nhà, cơ quan. Ngoài việc bị áp dụng hình thức xử phạt, người điều khiển phương tiện thực hiện hành vi vi phạm còn bị trừ 2 điểm trên giấy phép lái xe.
Người dân vô tư đi ngược chiều trên các tuyến đường
Thời điểm vừa có hiệu lực, Nghị định 168 đã tạo ra bức tranh giao thông mới ở TPHCM: người dân dừng chờ đèn ngay ngắn trước vạch kẻ, không dám leo lề, xe công nghệ "cháy" cuốc vào thời điểm liên hoan, tiệc tùng. Tuy nhiên, sau một khoảng thời gian, tình hình người dân không chấp hành trật tự, an toàn giao thông đường bộ có dấu hiệu xuất hiện trở lại. Trên nhiều tuyến đường, người đi xe máy chạy ngược chiều, leo lề, vượt đèn đỏ, tay sử dụng điện thoại khi lái xe... liên tục bị phát hiện.
Dù pháp luật đã có quy định xử phạt, nhưng trên thực tế, việc phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm này vẫn còn hạn chế. Tình trạng "phạm luật nhiều hơn giữ luật" khiến nhiều người ỷ lại, coi thường kỷ cương. Xe đi ngược chiều trở thành "quả bom di động" trên đường. Người tham gia giao thông đúng luật khó lòng phản ứng kịp với một tình huống trái quy luật như vậy, dẫn đến những vụ tai nạn trực diện cực kỳ thương tâm. Tương tự, việc đi trên lề đường không chỉ gây nguy hiểm cho người đi bộ, đặc biệt là trẻ em và người già, mà còn dễ va quẹt vào các chướng ngại vật, dẫn đến tai nạn.
Một người đi ngược chiều có thể khiến cả một dòng xe phải né tránh, phanh gấp, phá vỡ hoàn toàn dòng lưu thông đang ổn định, gây ùn tắc cục bộ. Lề đường, vốn là không gian an toàn cuối cùng cho người đi bộ, bị xâm chiếm khiến họ buộc phải xuống lòng đường, càng làm tình trạng hỗn loạn thêm trầm trọng.
Một tài xế ôtô 7 chỗ chạy lấn làn, đi ngược chiều trên địa bàn phường An Phú, TPHCM bị xử phạt 5 triệu đồng, bị tạm giữ giấy phép lái xe
Một xã hội mà ở đó luật lệ không được tôn trọng, sự ích kỷ cá nhân được đặt lên trên lợi ích cộng đồng, là một xã hội kém phát triển. Những hành vi này làm xói mòn ý thức công dân, gây mất trật tự an ninh và hình ảnh xấu trong mắt bạn bè quốc tế.
Vì vậy cần tăng cường giám sát bằng công nghệ (camera giao thông) và xử phạt nghiêm minh, đủ sức răn đe. Mức phạt không chỉ dừng ở tiền, mà có thể kết hợp với các hình thức như tước giấy phép lái xe, lao động công ích. Đồng thời, cải thiện cơ sở hạ tầng, thiết kế đường phố hợp lý, có giải pháp phân luồng hiệu quả để hạn chế tối đa nhu cầu và cơ hội vi phạm. Bên cạnh đó đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao ý thức người dân từ trong gia đình, nhà trường đến các phương tiện truyền thông đại chúng. Phải cho họ thấy rõ đây không phải là lỗi vi phạm nhỏ, mà là hành vi có nguy cơ cướp đi mạng sống của chính mình và người khác. Mỗi người cần tự giác nâng cao ý thức, tuân thủ luật giao thông không phải vì sợ phạt mà vì sự an toàn của bản thân và cộng đồng. Hãy trở thành một công dân văn minh, dám lên án và ngăn chặn những hành vi sai trái khi có thể.
Chạy xe ngược chiều và trên lề đường là một thói quen xấu, một hành vi vô ý thức và cực kỳ nguy hiểm. Nó là biểu hiện rõ nét của sự ích kỷ và thiếu văn hóa giao thông. Đã đến lúc chúng ta không thể thờ ơ hoặc xem đó là chuyện "thường ở huyện" nữa. Mạng sống và sự an toàn của cả cộng đồng không thể đánh đổi cho sự tiện lợi ích kỷ của một số ít người. Hãy cùng nhau chung tay xây dựng một văn hóa giao thông an toàn, văn minh và thân thiện, bắt đầu từ việc tuân thủ những quy tắc đơn giản nhất.
Đội CSGT Bến Thành tăng cường xử phạt hành vi điều khiển xe đi trên vỉa hè
Thói quen điều khiển phương tiện lưu thông trên vỉa hè (trừ trường hợp điều khiển xe đi qua vỉa hè để vào nhà, cơ quan) là hành vi vi phạm tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây tai nạn giao thông cho người đi bộ, ảnh hưởng đến tình hình giao thông trật tự, hư hại vỉa hè, tạo sự lộn xộn, mất mỹ quan, văn minh đô thị trên địa bàn TPHCM. Từ đầu năm 2025 đến nay, Đội CSGT Bến Thành đã tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm đối với hành vi vi phạm này. Kết quả, đơn vị đã lập biên bản xử lý vi phạm hành chính đối với 115 trường hợp vi phạm. Cụ thể, chiều ngày 17/9/2025, ghi nhận trên một số tuyến đường như Nguyễn Thái Học, Cách mạng Tháng Tám, Nguyễn Văn Cừ đoạn qua địa bàn phường Bến Thành, Đội CSGT Bến Thành đã lập biên bản xử phạt nhiều trường hợp người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy điều khiển xe đi trên vỉa hè. Những trường hợp này người điều khiển phương tiện đều nhận thức được hành vi vi phạm của mình và cam kết sẽ không tái phạm.
CSGT lập biên bản xử phạt trường hợp điều khiển xe đi trên vỉa hè
Qua thực tiễn công tác cho thấy, tình trạng vi phạm này thường diễn ra ở những tuyến đường có mật độ phương tiện đông và vào các giờ cao điểm buổi sáng, buổi chiều, đối tượng vi phạm chủ yếu là người điều khiển mô tô, xe gắn máy. Khi được hỏi, hầu hết người vi phạm đều đưa ra lý do là thấy đường đông nên chạy xe trên vỉa hè để di chuyển cho nhanh hơn.
Điều khiển xe đi trên vỉa hè không chỉ chiếm lối đi dành cho người đi bộ mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ có thể dẫn đến tai nạn giao thông. Chính vì vậy, lực lượng chức năng khuyến cáo người dân hãy cùng chung tay xây dựng văn hóa giao thông an toàn, chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, khi tham gia giao thông trên đường phải tuân thủ tốc độ, giữ khoảng cách an toàn với xe liền trước, thực hiện việc đội mũ bảo hiểm, quy định về nồng độ cồn, không điều khiển xe lạng lách đánh võng hoặc điều khiển xe đi trên vỉa hè, không đi ngược chiều...
Thanh Thủy - Khôi Nguyên