Chế biến sâu và đa dạng sản phẩm, cây luồng xứ Thanh giúp nông dân thoát nghèo

2 giờ trướcBài gốc

Điển hình có thể kể đến HTX chế biến lâm sản Sông Mã, xã Hồi Xuân, sau gần 20 năm thành lập, HTX đã trở thành một trong những đơn vị chế biến lâm sản lớn nhất tỉnh với 140 thành viên chính thức và hàng trăm thành viên liên kết với doanh thu hàng chục tỷ đồng mỗi năm.

Cơ hội thoát nghèo từ cây tre, luồng

Ông Lê Văn Bình, Giám đốc HTX chế biến lâm sản Sông Mã cho biết, cây luồng, tre, nứa, vầu phủ khắp xã Hồi Xuân và các xã lân cận thuộc miền Tây của tỉnh. Tận dụng và khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên của địa phương, HTX được thành lập nhằm liên kết các hộ thành viên có diện tích rừng luồng, nứa lớn tham gia chế biến lâm sản. Đến nay, HTX đã có 140 thành viên chính thức và hàng trăm thành viên liên kết. Với kế hoạch sản xuất, kinh doanh phù hợp, doanh thu hàng năm của HTX đạt hàng chục tỷ đồng, mang lại thu nhập ổn định cho các hộ thành viên và tạo việc làm, thu nhập ổn định cho hàng trăm lao động địa phương.

Tham gia vào các HTX chế biến lâm sản giúp nhiều hộ dân xã Phú Nghiêm nâng cao thu nhập.

Để phát triển sản xuất, kinh doanh bền vững, HTX chế biến lâm sản Sông Mã đã đầu tư hàng chục tỷ đồng xây dựng nhà xưởng, máy móc hiện đại. Ngoài ra, đầu năm 2023, HTX đầu tư kinh phí hơn 1 tỷ đồng để lắp đặt hệ thống máy phát điện, hệ thống chữa cháy tự động, trang bị biển báo tại nhiều vị trí của các phân xưởng. Nhờ đó, HTX luôn đảm bảo bao tiêu thụ sản phẩm cho bà con, đồng thời tạo việc làm ổn định cho người lao động với mức thu nhập trung bình từ 7 triệu đồng/tháng với những lao động thường xuyên.

Ghi nhận tại HTX chế biến lâm sản Hợp Phát (bản Cổi, xã Phú Nghiêm), nơi biến tre luồng thành những sản phẩm giá trị cao phục vụ thị trường trong và ngoài nước. Tiếng máy cắt, máy bào vang đều, công nhân mỗi người một việc: cắt tre, bào nhẵn, đánh bóng. Chị Phạm Thị Hoa – thành viên của HTX Hợp Phát, luôn tay xếp từng thanh nan tre ngay ngắn lên giá, chuẩn bị đưa vào máy. Dù tay làm thoăn thoắt nhưng chị vẫn vui vẻ trò chuyện: “Trước kia tôi chỉ đan lát ở nhà, thu nhập bấp bênh. Giờ làm ở đây, mỗi tháng được hơn 8 triệu, lại còn học thêm nghề mới, cuộc sống ổn định hơn nhiều.”

Điểm khác biệt lớn nhất giữa làm tre ngày xưa và bây giờ là công nghệ. Trước kia chủ yếu làm thủ công, giờ nhiều doanh nghiệp đã đầu tư máy móc hiện đại để chế biến sâu. Tre được chọn kỹ, rồi đưa qua các công đoạn như cắt, bào, chẻ, ép, hấp sấy và xử lý chống mối mọt. Nhờ vậy, sản phẩm vừa bền đẹp, tinh xảo, có giá trị cao hơn vừa bảo đảm sạch và an toàn cho người dùng.

Tăng giá trị nhờ chế biến sâu, đa dạng sản phẩm

Được biết, trên địa bàn miền núi Thanh Hóa hiện có gần 60 cơ sở chế biến tre, luồng. Trước đây, 55% sản lượng tre luồng được tiêu thụ qua cơ sở nhỏ lẻ trong tỉnh, sản xuất chủ yếu các sản phẩm thô như tăm đũa, vàng mã, hoặc đưa đi sơ chế ở tỉnh ngoài nên giá trị thu được từ cây tre luồng chưa cao. Vì vậy nhiều năm qua chính quyền tỉnh Thanh Hóa cùng Liên minh HTX tỉnh đã triển khai hỗ trợ người dân trong việc tập huấn, nguồn vốn, đầu tư thiết bị máy móc, thu hút đầu tư, tìm hướng đi mới, hiệu quả cao... từng bước đưa cây luồng xứ Thanh hóa “vàng xanh”, giúp các tổ hợp tác tại địa phương thoát nghèo.

Tại các địa phương, hiện đã có nhiều cơ sở chuyển sang chế biến sâu, đầu tư công nghệ và máy móc hiện đại như cắt, chẻ, vót, ép, hấp sấy, xử lý chống mối mọt. Nhờ đó, sản phẩm tre luồng ngày càng đa dạng, từ ống hút, dao muỗng, bàn chải, hộp đựng, khay trang trí đến bàn ghế, nội thất cao cấp. Các sản phẩm có thiết kế hiện đại, mẫu mã tinh tế, bền đẹp và thân thiện với môi trường, đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường trong nước và quốc tế.

Đại diện Hiệp hội Tre luồng tỉnh Thanh Hóa cho biết, lợi thế của các HTX sản xuất tre luồng trong tỉnh là gần vùng nguyên liệu, tiết kiệm chi phí vận chuyển và đảm bảo nguồn cung ổn định. Tận dụng lực lượng lao động địa phương có kinh nghiệm đan lát truyền thống cũng góp phần giữ được tính thủ công tinh xảo trong từng sản phẩm, chi phí nhân công rẻ nên giá thành sản phẩm cũng giảm đáng kể.

Sản phẩm chất lượng và phong phú, thời gian qua khá nhiều HTX và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh đã chủ động đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử như: Shopee, Lazada, Alibaba, Amazon, mở rộng kênh tiếp cận thị trường.

Đáng chú ý, có nhiều sản phẩm tre, luồng Thanh Hóa đã vươn ra thị trường quốc tế, đặc biệt tại châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc. Điển hình như Công ty TNHH Vibabo hiện ký hợp đồng dài hạn cung cấp ống hút tre, bộ đồ ăn tre, nội thất tre ép cho đối tác nước ngoài, với đơn đặt hàng hàng chục triệu ống hút mỗi năm, doanh thu đạt 3–4 tỷ đồng/năm.

Các sản phẩm đạt chứng chỉ FSC, ISO, chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm, tiêu chuẩn xuất khẩu châu Âu (CE). Cùng với đó, Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) giúp nhiều sản phẩm tre luồng đạt chuẩn 3 sao, 4 sao, thuận lợi tiếp cận thị trường rộng hơn.

Nhờ được chính quyền và Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ, cây luồng trở thành cây kinh tế chủ lực trong xóa đói giảm nghèo đối với người dân vùng DTTS, miền núi Thanh Hóa.

Ông Nguyễn Duy Chính, Giám đốc HTX chế biến lâm sản Hợp Phát cho biết, được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh trong việc hỗ trợ nguồn vốn và kết nối đầu ra, thời gian qua HTX đã từng bước ổn định sản xuất và mở rộng thị trường xuất khẩu.

“Hiện, mỗi năm cơ sở tiêu thụ khoảng 15.000 tấn luồng, sản xuất hơn 5.500 tấn giấy và vàng mã, xuất khẩu chủ yếu sang Đài Loan với giá trị gần 6 triệu USD. HTX hiện tạo việc làm cho trên 170 lao động địa phương với thu nhập bình quân từ 7,5 đến 25 triệu đồng/tháng. Nhờ cây tre luồng nhiều hộ gia đình tại địa phương đã có nguồn thu ổn định, đời sống người dân cũng từng bước được nâng cao” – ông Chính chia sẻ.

Nhân rộng mô hình HTX hoạt động hiệu quả

Tính đến nay, Thanh Hóa là tỉnh có số hợp tác xã (HTX) nông nghiệp cao thứ 3 trong cả nước, với 783 đơn vị đang hoạt động, trong đó có 615 HTX hoạt động có hiệu quả và tham gia liên kết bền vững, chiếm 78,54 % số HTX.

Trong giai đoạn 2021-2025, hoạt động của loại hình HTX nông nghiệp đã góp phần quan trọng trong việc phát triển sản xuất kinh doanh ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn. Từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn tỉnh đã thực hiện được 32 mô hình HTX nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, có sản phẩm gắn với chuỗi giá trị.

Giai đoạn 2023- 2025, có 22 HTX nông nghiệp được hỗ trợ đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng và chế biến sản phẩm với tổng kinh phí hỗ trợ từ nguồn vốn đầu tư phát triển ngân sách Trung ương thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới là 55,2 tỷ đồng; các dự án được triển khai theo đúng tiến độ, một số dự án đã hoàn thành đưa vào sử dụng, phát huy hiệu quả.

Để hoạt động chế biến lâm sản tại địa phương phát huy hết tiềm năng, Liên minh HTX Việt Nam đã phối hợp với chính quyền và Liên minh HTX tỉnh Thanh Hóa tiếp tục tập trung rà soát, xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích, tạo điều kiện để doanh nghiệp, HTX đầu tư vào sản xuất nghề, mở rộng các cơ sở sản xuất có quy mô lớn; khuyến khích các cơ sở sản xuất đổi mới công nghệ, xây dựng thương hiệu sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh, bảo đảm tiêu chí về xử lý rác thải, bảo vệ môi trường.

Đồng thời, Liên minh HTX tỉnh hỗ trợ các địa phương chú trọng đào tạo, bồi dưỡng, thu hút nguồn nhân lực đối với đội ngũ cán bộ quản lý, đào tạo nghề, nâng cao chất lượng lao động; phối hợp chặt chẽ với các tổ chức tín dụng, ngân hàng triển khai chương trình vay vốn của Chính phủ với lãi suất ưu đãi để kích thích đầu tư, phát triển sản xuất; đẩy mạnh xúc tiến thương mại, tăng cường cung cấp thông tin, quảng bá, giới thiệu sản phẩm của làng nghề... Qua đó, góp phần nâng cao sản phẩm ngành lâm nghiệp, tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho người dân.

Hồng Hương

Nguồn Vnbusiness : https://vnbusiness.vn//kinh-doanh-xanh/che-bien-sau-va-da-dang-san-pham-cay-luong-xu-thanh-giup-nong-dan-thoat-ngheo-1108872.html