Xếp hàng trong đêm mưa rét để nộp hồ sơ
Tình trạng người dân tập trung đông người, chen lấn, giành chỗ xếp hàng, hay xếp hàng xuyên đêm để "giữ suất" đã xuất hiện tại một số dự án nhà ở xã hội trong thời gian qua. Dự án tại ô đất CT3 - khu đô thị mới Kim Chung, xã Đông Anh, Hà Nội, đã trở thành tâm điểm của sự chen lấn này.
Anh Nguyễn Văn Thái (38 tuổi, quê Tuyên Quang), một công nhân tại khu công nghiệp Thăng Long cách dự án khoảng 1 km, là một minh chứng rõ ràng cho "cơn khát" nhà ở này. Sau hơn 16 năm làm việc và phải thuê trọ trong căn nhà chỉ rộng 20 m2 cùng hai con nhỏ, anh Thái đã phải xin nghỉ làm, gửi con cho ông bà để tới xếp hàng từ 2h ngày 19/11 nhằm chờ lấy phiếu hẹn nộp hồ sơ. Anh chia sẻ rằng việc chờ đợi trong mưa rét là "rất cực", nhưng xung quanh anh, nhiều người cũng cùng chung giấc mơ có căn nhà ổn định.
Tình trạng này không phải là cá biệt. Chỉ tháng trước, tại thời điểm khu nhà xã hội khác ở xã Đông Anh của Tổng công ty 319 nhận hồ sơ, hàng trăm người cũng đổ về xếp hàng từ tối hôm trước, chấp nhận thức trắng đêm để chờ đợi. Tại dự án CT3, nhiều người dân đã chấp nhận đến "cắm chốt" từ rất sớm. Chị Trần Thị Liên, 36 tuổi, chấp nhận xếp hàng từ 3h ngày 19/11 vì lo sợ ngày nộp hồ sơ bị muộn, sau khi nghe ngóng đồng nghiệp đi xếp hàng từ 5h ngày đầu tiên (17/11) nhưng trước đó đã có hơn 300 người đợi sẵn.
Người dân phải xếp hàng xuyên đêm để nộp hồ sơ đăng ký mua nhà ở xã hội như tại dự án CT3 Kim Chung - Thăng Long Green.
Sở dĩ dự án CT3 Kim Chung gây sốt bởi đây là một trong những dự án nhà ở xã hội hiếm hoi tại Hà Nội có giá mở bán dưới 20 triệu đồng/m2. Giá bán cụ thể tại dự án này là 18,4 triệu đồng mỗi mét vuông (đã bao gồm VAT và phí bảo trì). Với mức giá này, người mua chỉ cần trả từ 916 triệu đồng đến 1,2 tỷ đồng cho một căn hộ có diện tích tương ứng 50 – 64 m2. Mặc dù dự án có tổng cộng 1.104 căn hộ (trong đó số căn để bán là 589), nhưng chỉ sau hai ngày mở bán, đơn vị chủ đầu tư đã ghi nhận gần 2.500 người đã bấm nút và nhận được lịch hẹn nộp hồ sơ, cho thấy sự chênh lệch lớn giữa nguồn cung và nhu cầu thực tế.
Ông Nguyễn Thành Trung, Giám đốc Ban Quản lý dự án nhà ở xã hội CT3 Kim Chung, cho biết đơn vị đã dự báo được tình trạng này. Tuy nhiên, tình trạng chen lấn chỉ xuất hiện vào ngày đầu tiên (17/11) do nhiều người xếp hàng trước thời điểm mở cửa nhận hồ sơ đăng ký đến 20 tiếng. Đơn vị này đã nhanh chóng phân luồng thủ tục và thông báo không công nhận bất kỳ danh sách nào do người dân tự lập, giúp tình trạng chen lấn giảm đáng kể từ ngày thứ hai.
Yêu cầu minh bạch và xử lý nghiêm tiêu cực
Trước thực trạng hỗn loạn và tiềm ẩn tiêu cực trên, ngay trong ngày 19/11, Bộ Xây dựng đã phải ban hành văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nhằm chấn chỉnh việc nộp hồ sơ mua, bán nhà ở xã hội. Mục tiêu là bảo đảm việc tiếp nhận hồ sơ diễn ra trật tự, minh bạch, thuận lợi, và đúng quy định pháp luật.
Theo đó, Bộ Xây dựng đã đề nghị Sở Xây dựng các địa phương và các cơ quan liên quan tăng cường minh bạch. Đôn đốc các dự án đẩy nhanh tiến độ và công khai thông tin tối thiểu 30 ngày trước khi nhận hồ sơ. Nội dung công khai phải đầy đủ về quy mô dự án, số lượng căn hộ, giá bán, thời gian và địa điểm phát – nhận hồ sơ. Việc công khai phải được thực hiện đồng thời trên Trang thông tin điện tử của Sở Xây dựng, UBND cấp xã nơi có dự án và ít nhất 1 lần tại báo là cơ quan ngôn luận của chính quyền địa phương.
Phối cảnh dự án nhà ở xã hội tại ô đất CT3 Kim Chung - Thăng Long Green.
Cùng với đó, UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo Công an địa phương phối hợp cùng UBND cấp xã và chủ đầu tư xây dựng phương án bảo đảm an ninh trật tự, phân luồng giao thông, tránh tình trạng tụ tập đông người, chen lấn. Chỉ đạo các lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi môi giới trái phép, "cò mồi," thu tiền đặt chỗ, thu phí “bảo đảm hồ sơ trúng,” rao bán “suất ngoại giao” trái quy định. Đồng thời, phải công bố công khai các tổ chức, cá nhân vi phạm để cảnh báo người dân.
Một biện pháp khác để tránh tiêu cực nữa là phải công khai danh sách người được mua, thuê mua sau khi ký hợp đồng và cập nhật lên Trang Thông tin điện tử của Sở Xây dựng để phục vụ công tác hậu kiểm, tránh trùng lặp đối tượng. Xử lý nghiêm, thu hồi căn hộ đối với các trường hợp kê khai gian dối hoặc chuyển nhượng trái quy định.
Đối với các chủ đầu tư dự án, Bộ Xây dựng yêu cầu tổ chức tiếp nhận hồ sơ trực tiếp hợp lý, bố trí nhiều điểm tiếp nhận; phân chia theo khung giờ, ngày, hoặc theo khu vực dân cư; có biển hướng dẫn và lực lượng hỗ trợ điều tiết để tránh tập trung tại một thời điểm. Chủ đầu tư phải có phương án dự phòng khi số lượng người nộp hồ sơ vượt quá khả năng tiếp nhận và kịp thời thông báo công khai nếu cần kéo dài thời gian nhận hồ sơ. Đồng thời khuyến khích các chủ đầu tư ứng dụng công nghệ số, tiếp nhận hồ sơ trực tuyến, xếp hàng điện tử, phát hồ sơ online để giảm tải lượng người đến trực tiếp.
Phan Hoạt