Đồng chí Trương Hồng Anh sinh ngày 29-3-1948; quê ở xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi. Khi vừa bước qua tuổi 16, người thanh niên Trương Hồng Anh xung phong lên đường nhập ngũ đánh giặc.
Ông từng tham gia nhiều trận đánh tại chiến trường Khu 5 như: Ba Gia, Vạn Tường, Đồng Dương, Quy Thạch, Nông Sơn, Trung Phước, Đường 9-Nam Lào... rồi giải phóng Đà Nẵng. Năm 22 tuổi, ông là Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 90; 29 tuổi là Trung đoàn trưởng Trung đoàn 1 và 34 tuổi là Sư đoàn trưởng Sư đoàn 2.
Gần 20 năm trong quân ngũ, ông được phong 13 cấp, từ binh nhì đến đại tá, từ chiến sĩ trinh sát đến sư đoàn trưởng. Ở cương vị nào, đồng chí Trương Hồng Anh cũng luôn thể hiện là người chỉ huy quyết đoán, dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, tổ chức đánh thắng nhiều trận, gây cho địch những tổn thất nặng nề.
Đại diện gia đình đón nhận danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân được Chủ tịch nước truy tặng liệt sĩ Trương Hồng Anh.
Năm 1971, trong Chiến dịch Đường 9-Nam Lào, lúc này, trên cương vị tiểu đoàn trưởng, bằng sự lãnh đạo, chỉ huy sâu sát, cụ thể, tỉ mỉ, nhờ triển khai làm tốt công tác chuẩn bị, tư tưởng bộ đội vững vàng, tạo được yếu tố bí mật, bất ngờ, đồng chí đã chỉ huy đơn vị đánh theo mệnh lệnh: “Vừa bao vây địch vừa tiến công cao điểm 723 Phu Rệp, vừa kêu gọi địch đầu hàng”. Xông xáo bám nắm đơn vị, với tố chất thông minh, táo bạo, đồng chí Trương Hồng Anh có mặt trên từng chiến hào, kịp thời động viên tư tưởng bộ đội, bình tĩnh, quyết đoán, phối hợp cùng đơn vị bạn tiêu diệt trung đoàn 1 của ngụy; hình thành thế bao vây địch ở điểm cao 660.
Bản lĩnh của đồng chí Trương Hồng Anh đã được khẳng định qua thực tế chỉ huy chiến đấu, cấp trên càng thêm tin tưởng, cấp dưới luôn tin yêu, nể phục, mà trận đánh tiêu biểu nhất có thể kể đến là đã góp phần đánh tan 1 tiểu đoàn quân Thái Lan, 1 tiểu đoàn quân ngụy Lào, đánh bại âm mưu tái chiếm quận lỵ Paksong, cao nguyên Bolaven (Lào) năm 1971.
Ngày 27-3-1984, trên đường đi chuẩn bị chiến trường ở Đông Bắc Campuchia, đồng chí Trương Hồng Anh cho xe của mình tránh sang vệ đường để xe chở thương binh nhanh chóng về cấp cứu kịp thời, xe đồng chí bị trúng mìn của tàn quân Pol Pot cài lại. Đồng chí bị thương nặng, mặc dù được đơn vị cấp cứu kịp thời trong điều kiện chiến trường nhưng do bỏng nặng, đồng chí đã hy sinh vào ngày 2-4-1984, khi mới hơn 36 tuổi.
Quá trình công tác, Đại tá Trương Hồng Anh được tặng thưởng nhiều huân, huy chương các loại; 2 danh hiệu Dũng sĩ diệt Mỹ cấp 2; 3 danh hiệu Dũng sĩ Quyết thắng... Mới đây, ngày 30-9-2024, Chủ tịch nước đã ký quyết định về việc truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân đối với liệt sĩ Trương Hồng Anh, nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn 90, Trung đoàn 1, Sư đoàn 2 vì đã có thành tích xuất sắc trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Bài và ảnh: PHAN ĐỊNH