Trong khi thực tế, nhờ những tiến bộ của y học, nhiều loại ung thư đã có thể điều trị thành công hoặc kiểm soát ổn định trong thời gian dài, nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Tỷ lệ sống thêm trên 5 năm ở một số loại ung thư như tuyến giáp, vú, tiền liệt tuyến, đại tràng… hiện đã vượt 90% nếu chẩn đoán ở giai đoạn sớm.
Một trong những hiểu nhầm nghiêm trọng khác là quan niệm rằng phẫu thuật sẽ khiến ung thư lan tràn nhanh hơn. Điều này hoàn toàn không đúng. Trong điều trị ung thư giai đoạn sớm, phẫu thuật vẫn là phương pháp quan trọng hàng đầu nhằm loại bỏ hoàn toàn khối u nguyên phát. Những trường hợp bệnh nhân vẫn có chỉ định mổ ở giai đoạn muộn thường nhằm mục đích xử lý biến chứng như cầm máu, thông dạ dày, giải áp tắc ruột - chứ không phải là để điều trị triệt căn. Bên cạnh đó, cũng có những ca phẫu thuật thất bại do vượt quá giai đoạn chỉ định, hoặc bệnh tiến triển nhanh dù đã mổ do không có điều trị bổ sung sau đó. Những tình huống như vậy khiến người bệnh hoặc người thân dễ hình thành suy nghĩ sai lệch, cho rằng “mổ làm bệnh nặng thêm”.
Một định kiến khác cũng cần được nhìn nhận lại là việc cho rằng ung thư là “quả báo”, là “nghiệp”, hay sự trừng phạt từ một điều gì đó trong quá khứ. Trên thực tế, ai cũng có thể mắc ung thư, bất kể độ tuổi, giới tính hay hoàn cảnh xã hội. Ung thư chủ yếu xuất hiện ở người lớn tuổi do quá trình tích lũy lâu dài các yếu tố nguy cơ. Trong số này, phần lớn là yếu tố có thể thay đổi: thuốc lá, rượu, chế độ ăn không lành mạnh, môi trường ô nhiễm, nhiễm virus HPV, viêm gan B chưa được kiểm soát. Chỉ dưới 10% các ca ung thư liên quan đến yếu tố di truyền hay rối loạn nội sinh. Thế nhưng, vì không phải lúc nào cũng truy được nguyên nhân cụ thể trong từng trường hợp, nhiều người bệnh tự diễn giải theo hướng tâm linh, dẫn tới hoang mang, từ chối điều trị đúng cách.
Ung thư là bệnh lý phức tạp, vẫn còn nhiều cơ chế chưa được hiểu hết, nhưng cũng là lĩnh vực mà y học đã đạt được rất nhiều thành tựu điều trị. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả, người bệnh cần tiếp cận điều trị đúng thời điểm và đúng phương pháp. Việc lựa chọn phương pháp chưa được kiểm chứng, bỏ lỡ thời gian vàng hoặc ngừng điều trị giữa chừng đều để lại hậu quả đáng tiếc.
Lời khuyên đúng đắn nhất là người bệnh và gia đình nên trực tiếp trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để hiểu rõ về bệnh, điều trị và tiên lượng. Hãy sử dụng thuốc và phương pháp điều trị chính thống tại các cơ sở chuyên khoa thay vì nghe theo đồn đoán.
GS.TS Lê Văn Quảng (Giám đốc Bệnh viện K)