Chi tiết 3 phương án EU tài trợ Ukraine khi kế hoạch dùng tài sản Nga ở Euroclear bị đình trệ

2 giờ trướcBài gốc

Quốc kỳ Ukraine (giữa) và cờ Liên minh châu Âu (EU) tại trụ sở EU ở Brussels, Bỉ. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo báo The Kyiv Post của Ukraine, Liên minh châu Âu (EU) hiện đang cân nhắc ba lựa chọn nhằm hỗ trợ tài chính cho Ukraine giai đoạn 2026–2027, khi đề xuất khoản vay bồi thường 140 tỷ euro (162 tỷ USD) dựa trên tài sản Nga bị đóng băng vẫn bị chặn lại.

Kiev đang tìm kiếm nguồn hỗ trợ tài chính từ bên ngoài mới khi chiến dịch quân sự đặc biệt của Moskva ở Ukraine đã bước sang năm thứ tư, còn các kế hoạch tài chính hiện tại lại dựa trên giả định rằng chiến sự sẽ kết thúc vào năm 2026.

Theo hãng tin Bloomberg của Mỹ, trong thư gửi các lãnh đạo EU, Chủ tịch Ủy ban châu Âu, bà Ursula von der Leyen đã vạch ra ba phương án hỗ trợ tài chính cho Ukraine.

Phương án thứ nhất: các nước thành viên sẽ cung cấp ít nhất 90 tỷ euro (104,3 tỷ USD) viện trợ không hoàn lại cho Ukraine trong hai năm tới.

Phương án thứ hai: cấp cho Ukraine một khoản vay thông qua việc phát hành nợ chung, yêu cầu tất cả các nước thành viên đưa ra bảo đảm có tính ràng buộc pháp lý.

Phương án thứ ba: sử dụng gần 200 tỷ euro (231,8 tỷ USD) tài sản của Ngân hàng Trung ương Liên bang Nga bị đóng băng tại trung tâm thanh toán bù trù Euroclear (Bỉ) để cung cấp khoản vay cho Kiev.

Theo kế hoạch của Euroclear, Ukraine chỉ phải trả khoản vay nếu Liên bang Nga bồi thường thiệt hại đã gây ra. Euroclear sẽ nhận một hợp đồng nợ nhằm bảo đảm rằng mọi yêu cầu đòi bồi hoàn trong tương lai của Liên bang Nga sẽ được EU và có thể cả các nước thành viên chi trả.

Tuy nhiên, Bỉ – nơi Euroclear đặt trụ sở – tiếp tục phản đối phương án này, yêu cầu phải có các bảo đảm mạnh mẽ hơn.

Trong khi đó, Bloomberg dẫn tài liệu của Ủy ban châu Âu cho biết Ukraine sẽ cần nguồn tài trợ lớn vào đầu năm sau. Riêng chi tiêu quân sự có thể lên tới 51,6 tỷ euro (gần 60 tỷ USD) vào năm 2026, trong khi tổng nhu cầu tài chính có thể vượt 70 tỷ euro (81,1 tỷ USD) trong năm 2026 và 64 tỷ euro (74,2 tỷ USD) trong năm 2027.

Ủy ban châu Âu đã đề xuất một số điều chỉnh nhằm giải quyết lo ngại của Bỉ, bao gồm việc tiếp cận 25 tỷ euro (29 tỷ USD) tài sản Nga bị đóng băng tại các quốc gia thành viên khác và bảo đảm rủi ro phát sinh từ các hiệp định đầu tư.

Ủy viên phụ trách kinh tế của EU Valdis Dombrovskis nói với báo giới hôm 17/11 rằng việc tính đến hiệp ước hiện có giữa Bỉ và Liên bang Nga “là một trong những yêu cầu từ Bỉ, nên điều này đã được phản ánh trong bản đề xuất lựa chọn”, nhưng các chi tiết vẫn cần được hoàn thiện.

Theo quan chức này, “điều quan trọng là phải nghe phản ứng ban đầu của các nước thành viên trước khi đi sâu vào chi tiết”.

Nhu cầu tài chính ngày càng tăng của Ukraine

Nền kinh tế Ukraine tiếp tục chịu sức ép khi các cuộc tấn công của Liên bang Nga gia tăng, nhắm vào hạ tầng năng lượng và gây ra mất điện trên diện rộng.

Bên cạnh hỗ trợ từ EU, Ukraine cũng tìm kiếm một chương trình mới từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF).

Vào ngày 17/11, phái đoàn IMF đã bắt đầu thảo luận chính sách tại Kiev cho nguồn tài trợ mới.

Trước đó, IMF cảnh báo cần thận trọng về kế hoạch vay bồi thường của EU cho Ukraine, lo ngại về “tác động đối với hệ thống tiền tệ quốc tế”.

Tuy nhiên, theo Interfax Ukraine, Thủ tướng Yulia Svyrydenko nói với báo chí rằng chương trình tiềm năng mới của IMF sẽ được triển khai độc lập với kế hoạch vay bồi thường của EU.

Tuy nhiên, trong bối cảnh khó khăn về tài chính như vậy, trong báo cáo giám sát mới đây, Liên minh Tái thiết, Phục hồi và Cứu trợ cho Ukraine (Liên minh RRR4U) cảnh báo Ukraine có thể mất khoản viện trợ trị giá 5,2 tỷ euro (tương đương 6 tỷ USD) từ EU trong năm nay sau khi không đáp ứng được các chỉ tiêu cải cách then chốt theo “Kế hoạch Ukraine”.

Theo The Kyiv Post ngày 5/11, tính đến cuối tháng 10/2025, Ukraine vẫn chưa hoàn thành 9 chỉ tiêu cho ba quý đầu tiên của năm 2025 và vẫn chưa công bố báo cáo tiến độ của quý II. Việc chậm trễ này đồng nghĩa với việc các đợt giải ngân tiếp theo của EU sẽ tự động bị hoãn lại.

Những phát hiện trên được nêu trong báo cáo “Giám sát việc thực hiện Chương trình IMF và Hỗ trợ của EU, tháng 10/2025” do Liên minh RRR4U thực hiện.

Báo cáo này theo dõi tiến độ của Ukraine trong việc thực hiện Chương trình của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và “Kế hoạch Ukraine” - khuôn khổ gắn việc tài trợ ngân sách của EU với hiệu quả thực hiện cải cách.

Theo “Kế hoạch Ukraine”, Kiev có thể hoãn thực hiện các mục tiêu cải cách mang tính cấu trúc tối đa 12 tháng. Tuy nhiên, nếu chính phủ không đáp ứng được các chỉ tiêu của quý I năm 2025 trước khi kết thúc quý I năm 2026, thì khoản hỗ trợ tương ứng từ EU sẽ bị mất vĩnh viễn.

Trong quý IV năm 2025, Ukraine phải hoàn thành 20 chỉ tiêu cải cách, trong đó có 8 chỉ tiêu cần được Quốc hội thông qua. Các cải cách này gắn liền với khoản tài trợ trị giá 2,2 tỷ euro (2,55 tỷ USD) từ EU. Nếu không hoàn thành, tổng số tiền viện trợ bị mất của năm 2025 có thể lên tới 5,2 tỷ euro (6 tỷ USD), tương đương khoảng 250 tỷ hryvnia.

Báo cáo kêu gọi chính phủ và Quốc hội Ukraine đẩy nhanh tiến độ ra quyết định, nhấn mạnh rằng mỗi chỉ tiêu không được thực hiện không chỉ gây “tổn hại về uy tín” mà còn đồng nghĩa với “tiền thật” bị mất khỏi ngân sách nhà nước.

Thành Nam/Báo Tin tức và Dân tộc

Nguồn Tin Tức TTXVN : https://baotintuc.vn/the-gioi/chi-tiet-3-phuong-an-eu-tai-tro-ukraine-khi-ke-hoach-dung-tai-san-nga-o-euroclear-bi-dinh-tre-20251119181231198.htm